Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lipca 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Paweł Czepiel
Sędziowie:	SSA Sławomir Jamróg (spr.) SSA Paweł Rygiel
Protokolant:	Katarzyna Mitan

po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2021 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa „M. (1) Spółki jawnej w W. (poprzednio M. (1) Spółki komandytowej w W.)

przeciwko C. (...)spółce z o.o. we W.

o zakazanie

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 1 października 2020 r. sygn. akt IX GC 462/18

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddala i zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 5417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu;

2.  zasądza od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kwotę 11.500 zł (jedenaście tysięcy pięćset złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Sławomir Jamróg SSA Paweł Czepiel SSA Paweł Rygiel

Sygn. akt I AGa 326/20

UZASADNIENIE

Strona powodowa M. (1) spółka komandytowa w W. wniosła o zobowiązanie strony pozwanej, na podstawie art. 439 k.c., do zaniechania wszelkich czynności zmierzających do wykonania wydanego w sprawie o ochronę posiadania wyroku Sądu Rejonowego w N., sygn. akt (...), prowadzących do pozbawienia strony powodowej posiadania nieruchomości oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu swojego żądania strona powodowa wskazała, że od dnia 30 września 2016 r. jest właścicielem nieruchomości położonej
w województwie (...), powiecie (...), gminie (...), w miejscowości Z., stanowiącej działkę nr (...) w obr. (...) o pow. 0,1623 ha, zabudowanej budynkiemL., dla której Sad Rejonowy w Z. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) (zwanej dalej Nieruchomością). Strona pozwana zawarła z poprzednikiem prawnym strony powodowej umowę dzierżawy z dnia 31 października 2015 r. W dniu 18 lipca 2017 r. strona powodowa wypowiedziała stronie pozwanej umowę dzierżawy z uwagi na brak zapłaty czynszu oraz zaniedbania, w szczególności przeciwpożarowe. Strona powodowa objęła nieruchomość w posiadanie, celem dostosowania jej do przepisów przeciwpożarowych. W odpowiedzi, pozwana spółka wystąpiła z powództwem posesoryjnym przeciwko stronie powodowej, uzyskując w dniu 18 stycznia 2018 r. wyrok zgodny w całości ze swoim żądaniem oraz postanowienie
o zabezpieczeniu roszczenia, co skutkowało przejęciem posiadania nieruchomości. Strona powodowa wystąpiła do Sądu Okręgowego w Krakowie
z powództwem windykacyjno-negatoryjnym domagając się m.in. wydania L.. W tym postępowaniu strona powodowa uzyskała postanowienie o zabezpieczeniu. W dniu 26 marca 2018 r. na mocy wydanego postanowienia o zabezpieczeniu strona powodowa, w drodze czynności organu egzekucyjnego, znów przejęła nieruchomość.

Strona powodowa wskazała, że pozwana posługując się posiadanym wyrokiem posesoryjnym, w szczególności poprzez wystąpienie o nadanie mu klauzuli wykonalności, zapowiada ponowne przejęcie nieruchomości. Ponadto, podczas posiadania Nieruchomości strona pozwana dokonała samowolnie robót budowlanych bez zgody właściciela Nieruchomości oraz z naruszeniem licznych przepisów prawa budowlanego.

W odpowiedzi na pozew z dnia 5 czerwca 2018 roku strona pozwana C. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od strony powodowej na jej rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że wyrokiem Sądu Rejonowego w N.przyznano stronie pozwanej jako posiadaczowi zależnemu prawo do posiadania L., pomimo to postanowieniem o zabezpieczeniu, zaskarżonym przez stronę pozwaną pozbawiono ją tego prawa w szczycie sezonu, co spowodowało niepowetowaną szkodę wobec strony pozwanej. Takie działanie strony powodowej, jest wynikiem licznych sporów wynikających z zawarcia umowy przedwstępnej sprzedaży H. (1) zawartej pomiędzy T. (1) (...) H. (1)sp. z o.o.,
a M. i Wspólnicy sp. k. – stroną powodową. Strona pozwana przyznała, że zawarła umowę na dzierżawę L., a strona powodowa próbuje pozbawić ją posiadania tej nieruchomości. Odnosząc się do argumentów strony powodowej dotyczącej potrzeby dostosowania L. do wymogów przeciwpożarowych, strona pozwana wskazała, że zadania w tym zakresie określone w decyzji Komendanta (...)Państwowej Straży Pożarnej wZ., dotyczyły również strony pozwanej. Strona pozwana wskazała, że strona powodowa nie wykazała, aby stan posiadania miał być zagrożony, albowiem M. C., wypowiadająca się na temat przejęcia L., nie jest przedstawicielem strony pozwanej. Brak jest również zagrożenia przebudową L., jak wyżej wspomniano, strona pozwana dokonała jedynie prac adaptujących (...) do przepisów przeciwpożarowych, do czego była zobowiązana jako dzierżawca, decyzjami Komendanta (...) Państwowej Straży pożarnej, po drugie pozwana spółka wskazała, że przed ewentualnymi dalszymi pracami budowlanymi, stronę powodową chroni postanowienie o zabezpieczeniu. Pozwana zarzuciła, że stwierdzone wady przeciwpożarowe są wadami obiektu, nie wynikają z niewłaściwego zachowania strony pozwanej. Strona pozwana wskazała, że decyzją Komendanta (...)Straży Pożarnej w Z. określony został termin dostosowania (...) L. do wymogów przeciwpożarowych na dzień 30 listopada 2017 r., decyzją tą również strona pozwana jak i strona powodowa zostały zobowiązane do dokonania odpowiednich prac, z decyzji tej jednak nie wynikała konieczności zamknięcia (...) na czas remontu. Strona pozwana podjęła się wykonania nałożonych na nią prac. W wyniku kontroli z 28 grudnia 2017 r. przeprowadzonej przez Komendę (...) Państwowej Straży Pożarnej stwierdzono dostosowanie Nieruchomości do wymogów przeciwpożarowych.

Dalej strona pozwana wskazała, że to jej przysługuje prawo do nieruchomości na podstawie umowy dzierżawy z dnia 31 października 2015 r.. Pozwana zakwestionowała podstawy wypowiedzenia dzierżawy. Zdaniem strony pozwanej, strona powodowa dopiero w dniu 29 sierpnia 2017 r. złożyła wobec(...) L. sp. z o.o. sp. k.a. oświadczenie co do sposobu zaspokojenia się z przedmiotu zabezpieczenia i dokonała rozliczenia, co oznacza, że w dacie 14 lipca 2017 r. nie mogła rozwiązać ze stroną pozwaną umowy dzierżawy. Strona powodowa po przejęciu L. zawarła w dniu 28 lipca 2017 r. umowę dzierżawy ze spółką T. (1)sp. z o.o. zaś 30 lipca 2017 r. doszło do objęcia Nieruchomości w posiadanie przez ww. spółkę, następnie T. (1) sp. z o.o. zawarła umowę poddzierżawy ze spółką F. (1) w L., obie ww. spółki zostały zobowiązane na mocy zawartych umów do doprowadzenia Nieruchomości do stanu zgodnego z prawem, oraz miały prawo dokonywać nakładów zwiększających wartość Nieruchomości w tym remonty i modernizacje.

Strona pozwana podała, że 31 lipca 2017 r. do Starosty (...) zostały zgłoszone przez T. (1) sp. z o.o. prace budowlane polegające na wykonaniu robót budowlanych niezbędnych do usunięcia uchybień wskazanych w decyzji Komendanta (...) (...) z 19 lipca 2017 r.

Wyrokiem z dnia 1 października 2020 roku sygn. akt IX GC 462/18 Sąd Okręgowy w Krakowie zobowiązał stronę pozwaną do odwrócenia grożącego niebezpieczeństwa szkody mogącej wyniknąć z pozbawienia strony powodowej posiadania nieruchomości położonej w województwie (...), powiecie (...), gminie (...) M., w miejscowości Z., stanowiącej działkę nr (...) w obr.(...) o pow. 0,1623 ha, zabudowanej budynkiem L., dla której Sąd Rejonowy w Z.V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), poprzez zobowiązanie strony pozwanej do zaniechania wszelkich czynności zmierzających do wykonania wydanego w sprawie o ochronę posiadania wyroku Sądu Rejonowego w N. V Wydział Gospodarczy z dnia 18 stycznia 2018 roku, sygn. akt (...), prowadzących do pozbawienia strony powodowej posiadania Nieruchomości, objętego w wykonaniu postanowienia o zabezpieczeniu powództwa, wydanego w sprawie o ochronę własności przez Sąd Okręgowy wK. Wydział IX Gospodarczy w dniu 20 marca 2018, sygn. akt (...), w szczególności występowania z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu w postaci wyroku Sądu Rejonowego w N. V Wydział Gospodarczy z dnia 18 stycznia 2018 roku, sygn. akt (...) lub wszczynania względem strony powodowej oraz podmiotów reprezentujących jego prawa postępowania egzekucyjnego zmierzającego do wejścia przez stronę pozwaną w posiadanie Nieruchomości na podstawie tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego wN. V Wydział Gospodarczy z dnia 18 stycznia 2018 roku, sygn. akt (...) (pkt I) i zasądził od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 12.917 zł (dwanaście tysięcy dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II).

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowił następujący stan faktyczny:

W dniu 31 października 2015 (...) L. sp. z o.o. S.K.A. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. jako wydzierżawiający zawarła z C. (...)spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. jako dzierżawcą umowę dzierżawy na mocy której wydzierżawiający oddał do używania dzierżawcy nieruchomość położoną w Z. przy ul. (...) stanowiącą działkę nr (...) objętą kw nr (...) zabudowaną obiektem (...) L.. Umowa dzierżawy zawarta była na czas oznaczony do dnia 31 grudnia 2025 r. Dzierżawca zobowiązany był płacić wydzierżawiającemu czynsz miesięczny w wysokości 50.000 zł plus VAT. Wydzierżawiający zobowiązany był do ponoszenia wszelkich opłat związanych z eksploatacją przedmiotu umowy, opłat związanych z działalnością gospodarczą wraz z kosztami ubezpieczenia tej działalności. W razie braku płatności czynszu za dwa pełne okresy rozliczeniowe wydzierżawiający miał prawo wypowiedzieć dzierżawcy umowę ze skutkiem natychmiastowym.

Na mocy zawartego aneksu nr (...) do umowy dzierżawy z dnia 31 października 2015 r. wydzierżawiający wyraził zgodę na przepisanie na dzierżawcę umów dotyczących bieżących kosztów eksploatacyjnych, zaopatrzenia w media, serwisowych, telekomunikacyjnych i innych niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej.

W dniu 30 września 2016 r. G. (1) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. reprezentowana przez M. C. jako komplementariusza (...) L. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowo akcyjnej w Z. zawarła aktem notarialnym rep. (...) z M. (1) spółką komandytową w W. umowę przeniesienia własności nieruchomości na zabezpieczenie spłaty wierzytelności o zwrot zadatku w pojedynczej lub podwójnej wysokości. Zgodnie z aktem notarialnym (...) L. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo akcyjna w Z. jest właścicielem nieruchomości położonej w Z. stanowiącej działkę nr (...), zabudowanej budynkiem (...) L. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Z. prowadzi księgę wieczystą KW nr (...). W § 3 ww. aktu strony oświadczyły, że w dniu 29 września 2016 r. aktem notarialnym rep. A nr (...) została zawarta przedwstępna umowa sprzedaży na podstawie której, T. (...) (...) H. (1) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością miała sprzedać M. (1) spółce komandytowej w W. prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w Z. wraz z posadowionym na niej budynkiem niemieszkalnym. W przypadku zwrotu zadatku wynikającego z powyższej umowy sprzedaży M. (1) spółka komandytowa w W. zobowiązana była do zwrotnego przeniesienia nieruchomości. Zgodnie zaś z § 5 umowy przeniesienia własności nieruchomości, przedmiot umowy miał być w posiadaniu(...) L. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowo akcyjnej w Z. w czasie jej obowiązywania. W przypadku wygaśnięcia przysługującego uprawnienia do zwrotnego przeniesienia własności (...) L. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo akcyjna zobowiązała się do wydania nieruchomości M. (1)spółce komandytowej, a co do tego zobowiązania poddała się egzekucji wprost z aktu notarialnego. Przedstawiciel (...) L. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowo akcyjnej w Z. zobowiązany był natomiast do rozwiązania umowy dzierżawy w terminie 3 dni od dnia zaistnienia przesłanki do wykreślenia z księgi wieczystej roszczenia o zwrotne przeniesienia własności z dnia 31 października 2015 r. zawartej z C. (...).

Umową datio in solutum z dnia 30 stycznia 2017 r. wierzytelności wobec (...) L. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowo akcyjnej
w Z. przysługujące G. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowo akcyjnej w Z. zostały przeniesione na stronę pozwaną w zamian za zwolnienie z długu.

Pismem z dnia 14 marca 2017 r. strona powodowa zawiadomiła (...) L. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytowo akcyjną w Z. o wygaśnięciu roszczenia o zwrotne przeniesienie nieruchomości w dniu 3 marca 2017 r. W związku z tym pismem z dnia 30 marca 2017 r. strona powodowa wezwała (...) L. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółkę komandytowo akcyjną w Z. do wydania nieruchomości i rozwiązania umowy dzierżawy.

Strony powodowej, wezwała stronę pozwaną do zapłaty czynszu dzierżawnego za miesiące marzec i kwiecień 2017 r. w łącznej wysokości 100.000 zł, a następnie za miesiąc maj 2017 r. w wysokości 50.000 zł. Z uwagi na brak zapłaty czynszu i bezskutecznych wezwaniach do zapłaty strona powodowa wypowiedziała umowę dzierżawy stronie pozwanej ze skutkiem natychmiastowym.

W dniu 21 grudnia 2017 r. strona pozwana złożyła stronie powodowej oświadczenie o potrąceniu kwot 540.347,04 zł tytułem uiszczonych zobowiązań oraz kwotę 354.531,76 zł tytułem wykonanych prac remontowych.

Strona powodowa pismem z dnia 18 maja 2017 r. zwróciła się do (...) Komendanta Wojewódzkiego (...) Straży Pożarnej z wnioskiem o pilne przeprowadzenie kontroli w L..

Decyzją Komendanta (...) Państwowej Straży Pożarnej z dnia 19 lipca 2017 r. (...) nakazano stronie powodowej i stronie pozwanej, w związku z uchybieniami naruszającymi przepisy przeciwpożarowe powodujące zagrożenia życia ludzi, dostosować do wymogów przepisów bezpieczeństwa pożarowego drogi komunikacji ogólnej służące celom ewakuacji w zakresie długości dojścia ewakuacyjnego, obudować i zamknąć drzwiami klatki schodowe oraz wyposażyć urządzenia zapobiegające zadymianiu lub służące do usuwania dymu oraz przeprowadzić badania okresowe przeciwpożarowego wyłącznika prądu. Decyzje zostały wydane na oba podmioty z uwagi na zaostrzony konflikt pomiędzy stronami. W dniu 12 grudnia 2017 r. strona powodowa wezwała stronę pozwaną do zaprzestania naruszenia prawa poprzez wstrzymanie otwarcia (...).

W dniu 28 lipca 2017 r. strona powodowa zawarła z T. (1) w W. umowę dzierżawy przedmiotowej nieruchomości zabudowanej (...) L. z tym zastrzeżeniem, że musi on być zamknięty z uwagi na nieprawidłowości z zakresu ochrony przeciwpożarowej, a dzierżawca jest podmiotem działającym w branży (...), który posiada zasoby niezbędne do ponownego uruchomienia działalności (...) L. w szczególności doprowadzenia jej do stanu zgodnego z prawem. Umowa została zawarta na czas nieokreślony. Z koleiT. (1) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. zawarła w dniu 2 sierpnia 2017 r. umowę poddzierżawy z (...) w L.. Poddzierżawca zobowiązał się na mocy ww. umowy poddzierżawy do niezwłocznego rozpoczęcia prac mających na celu doprowadzenie przedmiotowej nieruchomości do stanu zgodnego z prawem. Umowa poddzierżawy została zawarta na czas nieokreślony. W dniu 31 lipca 2017 r. T. (1) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zgłosiła remont Staroście (...), decyzją z dnia 20 września 2017 r. Starosta (...) wniósł sprzeciw.

W dniu 30 listopada 2017 r. strona pozwana zawiadomiła Komendanta(...) Państwowej Straży Pożarnej w Z. o wykonaniu prac nałożonych decyzjami z dnia 19 lipca 2017 r. W dniu 12 marca 2018 r. Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego wszczął postępowanie administracyjne w sprawie rozbudowy i przebudowy L. oraz utwardzenia placu postojowego dla samochodów osobowych (parking) bez wymaganego pozwolenia na budowę.

Postępowanie w przedmiocie samowoli budowlanej zakończyło się wydaniem decyzji nakazującej rozbiórkę rozbudowanej części budynku L..

Sąd Rejonowy wN. V Wydział Gospodarczy prawomocnym wyrokiem z dnia 18 stycznia 2018 r. zakazał M. (1)spółce komandytowej w W. naruszania posiadania C. (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. ww. nieruchomości zabudowanej budynkiem L. poprzez nakazanie przywrócenia posiadania i opuszczenia przedmiotowej nieruchomości.

W dniu 20 marca 2018 r. Sąd Okręgowy w Krakowie IX Wydział Gospodarczy zabezpieczył roszczenie strony powodowej o zaniechanie naruszeń prawa własności przeciwko stronie pozwanej poprzez m.in. nakazanie wydania nieruchomości stronie powodowej i zakazanie stronie pozwanej naruszania prawa własności. Celem wykonania ww. na wniosek strony powodowej Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym (...)
w W. wszczął postępowanie egzekucyjne co do wydania nieruchomości.

Postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2018 r. Sąd Rejonowy w N. V Wydział Gospodarczy uchylił postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności wyrokowi z 18 stycznia 2018 r.

Pomiędzy stronami i innymi podmiotami toczą się liczne postępowania sądowe
i administracyjne.

Przy tym stanie faktycznym Sąd w całości podzielił stanowisko strony powodowej. Strona powodowa domagała się na podstawie art. 439 k.c. zobowiązania strony położonej w województwie (...), powiecie (...), gminie (...) M., w miejscowościZ., stanowiącej działkę nr (...) w obr. (...) o pow. 0,1623 ha, zabudowanej budynkiem L., dla której Sąd Rejonowy w Z. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...), która to nieruchomość jest własnością strony powodowej poprzez zobowiązanie strony pozwanej do zaniechania wszelkich wydanego w sprawie
o ochronę posiadania prowadzących do pozbawienia strony powodowej posiadania nieruchomości, objętego

Sąd Okręgowy uznał, ze w świetle postanowienia
o zabezpieczeniu powództwa, wydanego w sprawie o ochronę własności przez Sąd Okręgowy wK. IX Wydział Gospodarczy w dniu 20 marca 2018 r., sygn. akt (...), czynności zmierzające do wykonania wyroku posesoryjnego z dnia 18 stycznia 2018 r., sygn. akt (...), w szczególności występowanie z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności temu wyrokowi grożą niebezpieczeństwem szkody mogącej wyniknąć z pozbawienia strony powodowej posiadania nieruchomości obj. KW nr (...) . Uzasadnione jest więc z na podstawie art. 439 k.c. zobowiązanie pozwanej do odwrócenia tego niebezpieczeństwa poprzez zobowiązanie strony pozwanej do zaniechania wszelkich czynności zmierzających do wykonania wydanego w sprawie o ochronę posiadania.

Sąd pierwszej instancji zwrócił uwagę, że strona pozwana podjęła działania zmierzające do uzyskania klauzuli wykonalności wyroku posesoryjnego Sądu Rejonowego w N.V Wydział Gospodarczy sygn. akt (...) i ta klauzula została temu wyrokowi nadana co doprowadziłoby by do uzyskania władztwa przez stronę pozwaną nad nieruchomością stanowiącą własność strony powodowej. Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności zostało jednakże uchylone w skutek postanowienia o zabezpieczeniu Sądu Okręgowego IX Wydział Gospodarczy sygn. akt (...) zobowiązującego stronę pozwaną do zaniechania wszelkich czynności zmierzających do wykonania wydanego w sprawie o ochronę posiadania wyroku Sądu Rejonowego w N., V Wydział Gospodarczy, z dnia 18 stycznia 2018 r., sygn. akt (...), prowadzących do pozbawienia strony powodowej posiadania Nieruchomości objętej w wykonaniu postanowienia o zabezpieczeniu powództwa, wydanego w sprawie o ochronę własności przez Sąd Okręgowy w K., Wydział IX Gospodarczy, w dniu 20 marca 2018, sygn. akt (...). Działania strony pozwanej dobitnie wskazują, że zmierza ona do wykonania uzyskanego wyroku posesoryjnego, a zatem zagrożenie szkodą w tym przypadku jest bezpośrednie i realne.

Sąd Okręgowy przywołał przepis art. 222 § 1 k.c. i wskazał, ze szkoda jaka wystąpiłaby w przypadku egzekwowania wyroku posesoryjnego przez stronę pozwaną polega na tym , że strona powodowa jako właściciel nie mogłaby posiadać ani władać rzeczą.

Szkoda może tez wystąpić jeżeli zostaną przeprowadzone roboty budowlane co do których Inspektorat Nadzoru Budowlanego wszczął postępowanie w przedmiocie samowoli budowlanej, które zakończyło się wydaniem decyzji nakazującej rozbiórkę rozbudowanej części budynku L.. Strona powodowa jako właściciel nieruchomości była stroną tego postępowania pomimo faktu, że to nie ona dokonywała prac budowlanych objętych ww. postępowaniem. W przypadku przywrócenia posiadania stronie pozwanej mogłaby ona podejmować kolejne ingerencję w substancję nieruchomości bez wiedzy i zgody właściciela nieruchomości, który ponosi odpowiedzialność za jej stan.

Dodatkowo w razie zakłócenia dzierżawy L. przez stronę pozwaną, strona powodowa będzie ponosiła odpowiedzialność odszkodowawczą, bowiem strona powodowa zawarła w dniu 26 marca 2018 r. umowę dzierżawy nieruchomości (...) L. z (...) T. H. (1) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W., która to spółka ma prowadzić obiekt jako operator hotelowy.

Jako podstawę orzeczenia o kosztach Sąd powołał art. 98 § 1 i 3 k.p.c.

Apelację od tego wyroku wniosła strona pozwana zaskarżając orzeczenie w całości, zarzucając:

1. naruszenie przepisów postępowania mających wpływ na rozstrzygniecie, a to art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 217 § 1 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na braku wszechstronnej oceny całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i dokonaniu jego oceny z pominięciem części zgromadzonych dowodów, a przede wszystkim:

a. dowodu z wydanego przez Sąd Rejonowy w N. dnia 18 stycznia 2017 roku, sygn. akt (...) w zakresie punktu III tego wyroku, którym nadany został rygor natychmiastowej wykonalności wobec uznania roszczenia przez M. (1) spóle komandytowa w W. (dalej M. (1)).

b. dowodu z oświadczenia M. (1) z dnia 20 listopada 2017 roku o uznaniu powództwa w sprawie posesoryjnej (...) (karta 141-143),

c. dowodu z wniosku M. (1) do Sądu Rejonowego w N., sygn. (...) z dnia 28 marca 2018 roku o „odmowę nadania wyrokowi Posesoryjnemu klauzuli wykonalności przeciwko pozwanej”,

d. dowodu z dokumentu urzędowego - postanowienia Sądu Rejonowego w N., V Wydział Gospodarczy z dnia 23 kwietnia 2018 roku, sygn. akt (...) w przedmiocie uchylenia postanowienia tego Sądu z dnia 19 kwietnia 2018 roku o nadaniu klauzuli wykonalności Wyrokowi Posesoryjnemu i oddalenia wniosku Pozwanej o nadanie klauzuli wykonalności jako przedwczesny karta 361,

e. dowodu z wniosku C. P. (1) do Sądu Rejonowego w N., sygn. (...) z dnia 29 marca 2018 roku o nadanie klauzuli wykonalności Wyrokowi Posesoryjnemu,

f dowodu z dokumentu urzędowego - postanowienia Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 20 sierpnia 2018 roku, sygn. akt (...) którym Sąd Apelacyjny zmienił postanowienie Sądu Okręgowego wK. z dnia 18 kwietnia 2018 roku, sygn. akt (...) i oddalił wniosek M. (1) o zabezpieczenie roszczenia prewencyjnego, karta 1214-1216v,

g. dowodu z zawartej przez M. (1) i spółkę pod firmą (...) L. sp. z o.o. ska w Z. (dalej także określanej jako „(...) L.”) w dniu 30 września 2016 roku przed notariuszem K. K. za Rep. (...) umowy przewłaszczenia nieruchomości położonej przy ul. (...) w Z., składającej się z działki nr (...), obręb (...), o pow. 0,1623 ha, zabudowanej budynkiem (...) L., objętej księgą wieczystą (...) („Nieruchomość ), na zabezpieczenie roszczeń M. (1) względem podmiotu trzeciego - spółki pod firmą T. (...) H. (1)sp. z o.o. („Umowa Przewłaszczająca ),

h. dowodu ze stanowiących załączniki nr (...) do odpowiedzi na pozew: (i) zapisów księgowych dla kont o masce, „200-168 za rok 2015, za rok 2016, od 1 stycznia 2017 do 30 czerwca 2017, karta 620-631, (ii) zestawienia płatności wraz z dowodem uiszczenia należności przez C. P. (1) sp. z 0.0. oraz umową datio in solutum z dnia 30.01.2017 roku, karta 632-650, (iii) dokumentów dotyczących uzgodnienia salda po potrąceniu za okres 1 stycznia 2017-30 czerwca 2017,

i. dowodu z zeznań świadków S. K. i M. P..

2. dokonanie ustaleń niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy tj ustalenie, że:

a. strona powodowa była uprawniona do pobierania od C. P. (1) czynszu dzierżawy za (...) L. począwszy od marca 2017 roku mimo, że na podstawie §5 Umowy Przewłaszczającej w dniu 30 września 2016 roku przeniosła prawa 1 obowiązki wydzierżawiającego z powrotem na poprzedniego właściciela - Spółkę (...) L. sp. z o.o. ska w Z. i w związku z tym strona powodowa była uprawniona jedynie do tego by wezwać spółkę (...) L. do wykonania przewidzianego w § 6 ust. 3 Umowy Przewłaszczającej zobowiązania do rozwiązania umowy dzierżawy z C. P. (1) (w terminie 3 dni od dnia zaistnienia przesłanki uprawniającej M. (1) do wykreślenia z księgi wieczystej roszczenia L. o zwrotne przeniesienie Nieruchomości co nie nastąpiło). Niewykonanie przez spółkę(...) L. sp. z o.o. ska zobowiązania do rozwiązania umowy dzierżawy z C. P. (1) nie oznaczało utraty statusu wydzierżawiającego przez spółkę (...) L.sp. z o.o. ska zatem czynsz dzierżawy nadal przypadał spółce (...) L. a nie stronie powodowej;

b. strona powodowa była legitymowana do wypowiedzenia Pozwanej umowy dzierżawy dotyczącej (...) L. mimo, że na podstawie §5 Umowy Przewłaszczającej w dniu 30 września 2016 roku strona powodowa przeniosła prawa i obowiązki wydzierżawiającego z powrotem na poprzedniego właściciela - Spółkę (...) L.sp. z o.o. ska w Z. i w związku z tym strona powodowa była uprawniona jedynie do tego by wezwać spółkę (...) L. do wykonania przewidzianego § 6 ust. 1 Umowy Przewłaszczającej zobowiązania do wydania nieruchomości oraz do wykonania przez (...) L.przewidzianego w § 6 ust. 3 Umowy Przewłaszczającej zobowiązania do rozwiązania umowy dzierżawy z C. P. (1) (w terminie 3 dni od dnia zaistnienia przesłanki uprawniającej M. (1) do wykreślenie z księgi wieczystej roszczenia (...) L. o zwrotne przeniesienie Nieruchomości co nie nastąpiło). Niewykonanie przez spółkę (...) L. sp. z o.o. ska zobowiązania do rozwiązania umowy dzierżawy z C. P. (1) nie oznaczało utraty statusu wydzierżawiającego przez spółkę (...) L. sp. z o.o. ska i nabycia tego statusu przez stronę powodową, co z kolei ma znaczenie dla oceny posiadania przez Pozwaną tytułu do Nieruchomości;

c. strona pozwana zalegała z zapłatą czynszu dzierżawy za (...) L., mimo, że Pozwana posiadała nadwyżkę w zapłacie czynszu, co potwierdzają zarówno dokumenty stanowiące załączniki nr (...) do odpowiedzi na pozew jak i z zeznań świadków S. K. oraz M. P.;

d. M. (1) miał podstawy do wypowiedzenia umowy dzierżawy z C. P. (1) ponieważ C. P. (1) zalegał z czynszem dzierżawy mimo, że nie będąc wydzierżawiającym M. (1)nie miała podstaw do pobierania czynszu dzierżawy, nie miała podstaw do kierowania do C. P. (1) wezwań do zapłaty czynszu, ani nie miała podstaw do wypowiedzenia umowy dzierżawy (...) L.;

e. stwierdzona decyzją (...) Inspektora Nadzoru Budowlanego w Z. z dnia 6 maja 2019 roku, znak(...) oraz decyzją (...) (...)Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia 27 marca 2020 roku, znak (...). (...) (...) (...) samowola budowlana dotyczy prac dostosowujących (...) L. do wymogów przeciwpożarowych wykonanych przez C. (...) sp. z o.o. jesienią 2017 roku, podczas gdy stwierdzona decyzjami organów nadzoru budowlanego obu instancji samowola dotyczy lekkiej konstrukcji kubaturowej w formie zabudowanej werandy przybudowanej do (...) L. po 2010 a przed 2015 rokiem , a zatem przed zawarciem przez Pozwaną umowy dzierżawy (...) L., co oznacza, że samowola nie może zostać przypisana Pozwanej; a żaden z organów nadzoru budowlanego nie stwierdził samowoli budowlanej w stosunku do prac wykonanych w (...) L. przez Pozwaną jesienią 2017 roku;

f. stwierdzona decyzją nr (...) wydana przez (...) Inspektora Nadzoru Budowlanego w Z. z dnia 4 lipca 2018 roku dotyczyła samowoli budowlanej na działce nr (...), obr.(...) w miejscowości Z. , która to działka nie jest własnością Powoda i nie jest na niej posadowiony (...) L., (własność Powoda stanowi wskazana w punkcie I wyroku działka nr (...) objęta księgą wieczystą (...)), nakaz rozbiórki został skierowany do A. F., w konsekwencji owa samowola nie może zostać przypisana Pozwanej ;

g. M. C. złożyła w dniu 29 marca 2018 roku oświadczenie, w którym wyartykułowała zamiar Pozwanej przejęcia posiadania (...) L. na podstawie Wyroku Posesoryjnego, podczas gdy M. C. nie będąc członkiem zarządu Pozwanej ani pełnomocnikiem Pozwanej ani jej udziałowcem nie miała kompetencji do wypowiadania się w imieniu dzierżawcy, a poza tym wypowiedź ta skierowana była przede wszystkim do gości (...) L. i dotyczyła gwarancji zapewnienia tymże gościom adekwatnego zakwaterowania po tym, jak strona powodowa w dniu 26 marca 2018 roku objęła (...) L. na podstawie postanowienia o zabezpieczeniu udzielonego mu w sprawie (...) i od razu zamknęła go dla gości;

h. strona powodowa zawarła w dniu 26 marca 2018 roku ze spółką T. H. (1) sp. z o.o. umowę dzierżawy, na podstawie której dzierżawca ma prowadzić (...) L., podczas gdy fakt istnienia takiej umowy poza lakonicznymi twierdzeniami zawartymi w końcowej części pozwu nie wynika z żadnego z dowodów zgromadzonych w sprawie, co stawia pod znakiem zapytania twierdzenia o ryzyku rzekomych roszczeń odszkodowawczych wobec dzierżawcy w sytuacji wykonania wyroku Posesoryjnego, a co z kolei ma istotne znaczenia dla oceny przesłanki rzekomego zagrożenia bezpośrednią szkodą;

3. błędne ustalenie stanu faktycznego a to poprzez zaniechanie przez Sąd Okręgowy ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia i pominięcie, że:

a. na podstawie §5 Umowy Przewłaszczającej w dniu 30 września 2016 roku strona powodowa przeniosła prawa i obowiązki wydzierżawiającego z powrotem na poprzedniego właściciela - Spółkę(...) L. sp. z o.o. ska w Z. i w związku z tym była uprawniona jedynie do wezwania spólki(...) L. do wykonania przewidzianego § 6 ust. 1 i ust. 3 Umowy Przewłaszczającej zobowiązania do wydania Nieruchomości oraz do rozwiązania przez(...) L. umowy dzierżawy (...) L. z C. P. (1) (pod warunkiem, że zaktualizowały się przesłanki do realizacji tego zobowiązania, co zdaniem Pozwanej nie nastąpiło); natomiast strona powodowa nie była uprawniona do realizowania jakichkolwiek uprawnień wydzierżawiającego, ponieważ nie była stroną umowy dzierżawy L.;

b. M. (1) uznał roszczenie C. P. (1) w sprawie posesoryjnej (...), , co wskazuje, że strona powodowa przyczyniła się zarówno do zaopatrzenia Wyroku Posesoryjnego w rygor natychmiastowej wykonalności jak i do szybszego uprawomocnienia się Wyroku Posesoryjnego, a więc sama doprowadziła do powstania zagrożenia szkodą,

c. w oświadczeniu z dnia 20 listopada 2017 roku o uznaniu powództwa w sprawie posesoryjnej strona powodowa wnioskowała o wydanie wyroku posesoryjnego na posiedzeniu niejawnym by szybciej zakończyć to postępowanie), co ma istotne znaczenie w kontekście stawianego pozwanej zarzutu działania w warunkach bezprawności oraz w zarzutu nadużycia prawa (art. 5 k.c.);

d. wyrok Posesoryjny uwzględniający powództwo C. (...)przeciwko M. (1) o ochronę posiadania Nieruchomości miał nadany z urzędu rygor natychmiastowej wykonalności co ma znaczenie dla oceny czy Powód swoim działaniem procesowym — uznaniem powództwa i nie skarżeniem Wyroku Posesoryjnego — nie przyczynił się do powstania owego rzekomego zagrożenia szkodą;

e. mimo nadanego z urzędu rygoru natychmiastowej wykonalności pozwana wystąpiła o tytuł wykonawczy dopiero 29 marca 2018 roku, a zatem po uprawomocnieniu się wyroku Posesoryjnego; gdyby wszak Pozwana miała zamiar wykonać Wyrok Posesoryjny, to wystąpiłaby o klauzulę niezwłocznie po wydaniu tego wyroku i nie czekałaby aż uzyska on przymiot prawomocności;

f. strona powodowa pismem z dnia 30 marca 2017 roku wezwała (...) L. do wypowiedzenia umowy dzierżawy z C. P. (1) z zagrożeniem odpowiedzialnością odszkodowawczą na wypadek niewykonania wynikającego z § 6 umowy przewłaszczającej zobowiązania do rozwiązania umowy dzierżawy , co ma istotne znaczenie dla ustalenia legitymacji Powoda do wypowiedzenia Pozwanej umowy dzierżawy;

g. 28 marca 2018 roku strona powodowa złozył na dzienniku podawczym Sądu Rejonowego w N. wniosek o odmowę nadania wyrokowi Posesoryjnemu klauzuli wykonalności

h. postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2018 roku Sąd Rejonowy w N. V Wydział Gospodarczy uchylił postanowienie z dnia 19 kwietnia 2018 roku o nadaniu klauzuli wykonalności Wyrokowi Posesoryjnemu i oddalił wniosek Pozwanej o nadanie klauzuli wykonalności jako przedwczesny z uwagi na fakt, że w niniejszej sprawie strona powodowa uzyskała zabezpieczenie przyznane postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 18 kwietnia 2018 roku, sygn. akt (...) , a Pozwana nie skarżyła tego orzeczenia, co wskazuje, że nie istnieje zagrożenie bezpośrednią szkodą;

i. postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 18 kwietnia 2018 roku wydane w sprawie (...) zostało uchylone postanowieniem Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 20 sierpnia 2018 roku, sygn. akt (...); wskutek czego odpadła negatywna przesłanka do wystąpienia o klauzulę wykonalności na Wyrok Posesoryjny, a mimo to Pozwana przez ponad 2 lata nie ponowiła wniosku o wydanie tytułu wykonawczego, co również ma istotne znaczenie dla oceny istnienia ryzyka zagrożenia bezpośrednią szkodą;

4. naruszenie prawa materialnego — art. 439 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyznanie Powodowi ochrony mimo, że:

a. Pozwanej nie sposób przypisać bezprawności gdy występując z wnioskiem o wydanie tytułu wykonawczego w sprawie posesoryjnej, w której M. (1) uznał był powództwo, realizuje gwarantowane art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, art. 14 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz art. 47 Karty Praw Podstawowych prawo do wykonalności orzeczeń sądowych;

b. nie sposób mówić o grożącej bezpośredniej szkodzie w sytuacji gdy Pozwana: (i) nie skarżyła postanowienia Sądu Rejonowego w N. z dnia 23 kwietnia 2018 roku oddalającego wniosek o wydanie tytułu wykonawczego w sprawie posesoryjnej, (ii) nie ponowiła wniosku o wydanie tytułu wykonawczego mimo, ze zabezpieczenie zostało zmienione postanowieniem Sądu Apelacyjnego w K. wydanym na posiedzeniu niejawnym w dniu 10 sierpnia 2018 roku, sygn. (...), i wniosek o zabezpieczenie został w całości oddalony, (iii) organy nadzoru budowlanego obu instancji nie stwierdziły, by Pozwana dopuściła się samowoli budowlanej w (...) L. jesienią 2017 roku (iv) Powód nie wykazał, by nieruchomość faktycznie została oddana w dniu 26 marca 2018 (a więc w dniu otrzymania zabezpieczenia w sprawie (...)) w dzierżawę spółce T. H. (1) sp. z o.o.;

5. naruszenie prawa materialnego — art. 439 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyznanie Powodowi nadmiernej ochrony , zdaniem pozwanej wystarczającym środkiem ochrony byłoby zakazanie składania wniosku o egzekucję na podstawie tytułu wykonawczego wydanego w sprawie posesoryjnej, samo uzyskanie przez Pozwaną tytułu wykonawczego nie niesie ryzyka szkody i nie ma uzasadnienia dla zakazywania Pozwanej występowania z wnioskiem o wydanie tytułu wykonawczego w sytuacji gdy strona powodowa uznała powództwo posesoryjne,

6. naruszenie prawa materialnego — art. 840 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie;

7. naruszenie art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie.

Pozwana wniosła o zmianę wyroku w całości, oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postepowania.

Strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji i o zasądzenie kosztów postepowania apelacyjnego (k.1890). Podtrzymując stanowisko o potrzebie ochrony własności i stanowisko o wykonaniu wyroku posesoryjnego już z chwilą jego wydania. Wskazała, że pozwana chce świadomie wykorzystać automatyzm postępowania klauzulowego i uzyskać tytuł; wykonawczy dla zniweczenia zabezpieczenia uzyskanego przez stronę powodową w sprawie (...).

Zdaniem strony powodowej Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił realność i bezpośredniość grożącej szkody .

Strona powodowa zakwestionowała też zasadność zarzutów pozwanej zawartych w apelacji.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego co do przebiegu zdarzeń, w tym wydanych pomiędzy stronami rozstrzygnięć, dodatkowo ustalając, że postanowienie ustalił, że postanowieniem z dnia 20 sierpnia 2018 roku sygn. akt (...) tut. Sąd Apelacyjny zmienił postanowienie Sądu Okręgowego wK. z dnia 18 kwietnia 2018 r., sygn. akt (...) w ten sposób, ze wniosek o zabezpieczenie oddalił (karta 1214-1216).

Ponadto ustalono, że w dniu 29 marca 2021r. wspólnicy M. (1)spółki jawnej w W. podjęli uchwałę o przekształceniu w spółkę komandytową zgodnie z planem przekształcenia wymaganym przepisem art. 556 pkt 1 k.s.h.

/ Dowód wydruk z KRS (...) k.1963/.

Przepis art. 553 § 1 k.s.h. wprowadza zasadę kontynuacji. W wyniku przekształcenia dochodzi jedynie do zmiany organizacyjno-prawnej struktury spółki przy zachowaniu tożsamości podmiotu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2016 r. V CSK 336/15 LEX nr 2023170). Przekształcenie to nie ma wiec znaczenia ani dla kwestii legitymacji w niniejszym procesie, ani też nie tworzy zmiany podmiotu aktualnie posiadającego nieruchomość stanowiąca spór pomiędzy stronami. Omyłkowe oznaczenie w wyroku Sądu drugiej instancji strony powodowej jako spółki jawnej wymagało jednak sprostowania w trybie art. 350§1 k.p.c.

Przebieg zdarzeń związanych z posiadaniem nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) w obr. (...) o pow. 0,1623 ha, zabudowanej budynkiem L., dla której Sad Rejonowy w Z. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) był w istocie niesporny pomiędzy stronami.

Spór natomiast sprowadza się do tego czy wyrok posesoryjny został już skonsumowany poprzez posiadanie pozwanej nieruchomości w dacie wydania wyroku na skutek zabezpieczenia wydanego w sprawie o ochronę posiadania, oraz czy strona powodowa jako właściciel, wykorzystując przepis art. 439 k.c., może zakazać pozwanej podejmowanie czynności zmierzających do wykonania wyroku posesoryjnego, wobec następczego odzyskania posiadania przez stronę powodową na podstawie postanowienia o zabezpieczeniu wydanego w sprawie o ochronę własności.

Zarzut pominięcia dowodów jest nieadekwatny w sytuacji , gdy strona pozwana podnosi w oparciu o rzekomo pominięte dowody zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów. Zarzuty strony pozwanej dotyczące naruszenia przepisów postępowania art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 217 § 1 k.p.c. poprzez wadliwą ocenę dowodów jak i zarzuty wadliwości ustaleń związane z oceną czy strona powodowa była legitymowana do wypowiedzenia umowy dzierżawy i czy pozwana zalegała z zapłatą czynszu dzierżawy zdaniem Sądu drugiej instancji są bezprzedmiotowe dla rozstrzygnięcia. Tu jednak ( na marginesie) można zauważyć, że Sąd pierwszej instancji poczynił tylko ustalenia dotyczące zawieranych umów i faktu składanych oświadczeń, bez dokonania wykładni oświadczeń woli jak i bez oceny ich skutków. Ta ocena jednak z przyczyn dalej podanych nie jest konieczna dla rozstrzygnięcia. Sąd pierwszej instancji w zakresie zagrożenia szkodą odwołał się do art. 222§1 i 2 k.p.c., jednak nie było to wystarczające skoro nie dokonał odpowiedniego wywodu dotyczącego oceny zarzutów pozwanej, czy tej przysługuje skuteczne względem właściciela prawo do korzystania z nieruchomości. Oczywiście z samego faktu wydania w dniu 26 marca 2018 r postanowienia o zabezpieczeniu wynika, że aktualne posiadanie strony powodowej opiera się na tytule zabezpieczenia uzyskanym w sprawie o ochronę własności, w której uprawdopodobniono przesłanki roszczenia właścicielskiego. Tytuł ten ma jednak charakter tymczasowy. Antycypowanie wyniku sporu o własność w niniejszej sprawie a tym bardziej dokonanie w tym zakresie własnej oceny nie jest jednak konieczne dla rozstrzygnięcia roszczenia strony powodowej opartego na art. 439 k.c.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Abstrahując od kwestii czy postanowienie Sądu Okręgowego w K. dnia 18 kwietnia 2018 r., sygn. akt (...) mogło stanowić przeszkodę do nadania klauzuli wykonalności prawomocnemu wyrokowi udzielającego pozwanej ochrony posesoryjnej, to obecnie po wydaniu przez tut. Sąd postanowienia z dnia 20 sierpnia 2018 roku sygn. akt(...), powoływane przez Sąd pierwszej instancji zabezpieczenie nie jest już aktualne.

Na chwilę obecną strona pozwana dysponuje więc prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego dniu 18 stycznia 2018 r. zakazującym M. (1) spółce komandytowej w W. naruszania posiadaniaC. (...)spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. nieruchomości zabudowanej budynkiem L. poprzez nakazanie przywrócenia posiadania i opuszczenie przedmiotowej nieruchomości, z czym łączy się uprawnienie procesowe strony pozwanej jako wierzyciela do żądania nadania klauzuli wykonalności w trybie art. 782§1 k.p.c. Sąd Apelacyjny zauważa, że na podstawie art. 365 k.p.c. Sąd Okręgowy był związany tym wyrokiem. Powagą rzeczy osadzonej jest objęta przy tym ocena samowolnego naruszenia przez stronę powodową tj spółkę M. (1)posiadania C. (...) Spółki z o.o. w Z. przy jednoczesnym uznaniu braku dysponowania przez naruszyciela odpowiednim orzeczeniem sądu (lub innego organu) stwierdzającym, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem. Wyrok ten stanowi o obowiązku wydania przez stronę powodową nieruchomości przez powoda. Ewentualne wątpliwości co do sposobu przywrócenia mogą być one usunięte w drodze wykładni. Co do zasady więc wyrok ten nadaje się do wykonania, a poodnoszenie kwestii związanych ze sporem na tle tytułu do korzystania z nieruchomości, nie powinno mieć znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie posesoryjnej ani też, co do zasady, dla wykonania tego wyroku.

Strona powodowa niewątpliwie dysponuje późniejszym tytułem zabezpieczenia, którego treść pozostaje w opozycji do treści wyroku wydanego w sprawie posesoryjnej. Ocena jednak czy późniejsze wydanie postanowienia o zabezpieczeniu, udzielone w sprawie o ochronę własności, wpływa na wykonanie wyroku posesoryjnego i ewentualnie stanowi przeszkodę do nadania wyrokowi posesoryjnemu klauzuli wykonalności leży w gestii Sądu rozpoznającego sprawę o ochronę posiadania. Sąd ten może dokonać oceny, że ewentualne wykonanie wyroku stanowi, w świetle zabezpieczenia wydanego w sprawie o ochronę własności, próbę obejścia prawa. Domaganie się przez stronę powodową nadania klauzuli, a po jej nadaniu, ewentualne domaganie się wykonania wyroku w drodze egzekucji, stanowi realizację uprawnień procesowych stanowiących element realizacji konstytucyjnych uprawnień do rozpoznania sprawy przez Sąd. Słusznie więc pozwana podnosiła naruszenie przez Sąd Okręgowy art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, (który dotyczy także osób prawnych -art. 34) oraz naruszenie art. 47 Karty Praw Podstawowych jak i art. 45 ust. 1 Konstytucji R.P.

Należy podkreślić, że realizowanie uprawnień opartych na art. 782§1 k.p.c., a w dalszej kolejności, po uzyskaniu tytułu wykonawczego, na art.796§1 k.p.c. w zw. z art.1046§1 k.p.c. czy też art. 817 k.p.c. nie może być przedmiotem zakazu sądowego, lecz powinno być przedmiotem kontroli sądowej / na etapie rozpoznania wniosku o nadanie klauzuli, w wypadku przystąpienia do czynności egzekucyjnych skargi na czynności komornika, powództwa przeciwegzekucyjnego. Trudno natomiast przyjąć, że realizacja kodeksowych uprawnień procesowych zmierzających do wykonania wydanego przez Sąd Rejonowy w N. z dnia 18 stycznia 2018 r., sygn. akt (...) , w tym do uzyskania klauzuli wykonalności stanowi samo w sobie zagrożenie wystąpienia deliktu. Jest to tylko zagrożenie podjęcia niekorzystnych dla strony powodowej rozstrzygnięć. Jeżeli natomiast samo przywrócenie posiadania miałoby stanowić bezpośrednie ryzyko szkody na skutek deliktu, to nie powinno w ogóle dojść do wydania takiego wyroków, skoro także i w tym postępowaniu zarzut naruszenia art. 5 k.c. mógł zostać uwzględniony. Nie podziela więc Sąd Apelacyjny zupełnie stanowiska o bezpośredniości szkody i to szkody zagrożonej deliktem. Taki deliktem było natomiast samowolne naruszenie posiadania. Domaganie się zaś wydania klauzuli wykonalności przez wierzyciela, który uzyskał tytuł egzekucyjny nie jest deliktem i nie może też wywołać bezpośrednio szkody. Jej źródłem powoływanym przez stronę powodową może być tylko działanie w ramach następczego działania po wydaniu tytułu wykonawczego przez Sąd (nie zostały wykazane żadne fakty mające wskazywać na zagrożenie ewentualnego działania bez tytułu wykonawczego). Zauważyć zaś należy, że roszczenie z art. 439 kc nie stanowi formy zabezpieczenia przed czynnościami Sądu o jakich mowa w art. 333§1 pkt 2 k.p.c. i art. 333§2 k.p.c.( zakładając natychmiastową wykonalność wyroku uznanego jak i posesoryjnego), czy też w art. 782§1 k.p.c. Przepis art. 439 k.c. nie chroni przed działaniami procesowymi lecz określonym zachowaniem faktycznym, które grozi wystąpieniem deliktu mogącego wyrządzić szkodę. Dotyczy to oczywiście nie tylko zachowań grożących ewentualną odpowiedzialnością na zasadzie winy lecz także zachowań zwiększających ryzyko wystąpienia szkody związanej np. z ruchem przedsiębiorstwa, zakładu czy też związanego ze stanem budynku. Usytuowanie art. 439 k.c. wskazuje, że norma ta dotyczy sytuacji, w których w razie nastąpienia szkody odpowiedzialność za jej wystąpienie będzie podlegać reżimowi odpowiedzialności deliktowej (por. Gudowski Jacek (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna, wyd. II Opublikowano: WKP 2018 ). Przywrócenie posiadania zgodnie z tytułem egzekucyjnym, nawet jeżeli groziłoby ryzykiem wystąpienia szkody w majątku naruszyciela, samo w sobie nie rodzi odpowiedzialności deliktowej. Dążenie zaś do uzyskania klauzuli to działanie zgodne z prawem jako zmierzające do wykonania prawomocnego wyroku posesoryjnego przywracającego posiadanie. Jest to działanie legalne. Jeżeli zaś szkodą grozi ewentualne ruch przedsiębiorstwa strony pozwanej, czy też brak realizacji obowiązków nałożonych przez służby przeciwpożarowe lub też brak czynności nakazanych przez nadzór budowlany ( co mogłoby być ewentualnie dalszym następstwem wykonania wyroku posesoryjnego, to przeciwdziałając takiemu zagrożeniu, strona powodowa może na podstawie art. 439 k.c. żądać, by pozwana przedsięwzięła konkretne środki niezbędne do odwrócenia takiego, ewentualnego niebezpieczeństwa, szczególnie jeżeli niewystarczające w tym zakresie byłoby wykonanie egzekucji obowiązków orzeczonych w trybie administracyjnym. Samo wydanie takich nakazów powinno doprowadzić do egzekucji stwierdzonego tam obowiązku i powinno być wystarczające do odwrócenia niebezpieczeństwa.

Natomiast formą obrony strony powodowej (zobowiązanej do wynikania wyroku posesoryjnego a jednocześnie objętej ochroną wynikającą z zabezpieczenia), przed ewentualnym nadaniem klauzuli wyrokowi posesoryjnemu jest przepis art. 782 ¹§1 pkt 1 k.p.c. Jeżeli na skutek wykonania wyroku posesoryjnego mogłoby dojść do wyrządzenia szkody w sposób bezprawny to Sąd powinien odmówić nadania klauzuli wykonalności. Tym bardziej nie powinno dojść do nadania klauzuli jeżeli działanie strony pozwanej miałoby stanowić nieuprawnione dążenie do ponownego uzyskania tytułu. Kwestia wydania postanowienia zabezpieczającego w sprawie (...) już po wydaniu wyroku posesoryjnego powinna stanowić przedmiot oceny Sądu w ramach zarzutów dłużnika wskazujących, że wykonanie spowoduje obejście prawa. W wyjątkowych i nadzwyczajnych okolicznościach powoływany w odpowiedzi na apelację automatyzm rozpoznawania wniosku o nadanie klauzuli wykonalności nie zasługuje na respektowanie (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2013r. III CZP 85/13 OSNC 2014/3/28). Nawet więc przed wejściem w życie przepisu art. 7821§1 pkt 1 k.p.c. uznawano, że podstawowe zasady porządku prawnego powinny być uwzględniane w każdym stadium postępowania cywilnego, a więc także na etapie postępowania klauzulowego. Brak takiej klauzuli nie tworzy żadnego ryzyka bezpośredniego zagrożenia szkodą, a na pewno nie tworzy zagrożenia deliktem.

W przypadku natomiast nadania klauzuli formą obrony przed takim wykonalnym obowiązkiem są przepisy art. 346§1 k.p.c., 394 ¹ a pkt 4 k.p.c. , 414 k.p.c. i art. 840 §1 pkt 2 pkt 2 k.p.c. Przede wszystkim w ramach tego ostatniego trybu postępowania Sąd może ocenić podnoszoną w odpowiedzi na apelację okoliczność, że wyrok posesoryjny został już wykonany, a obecne posiadanie strony powodowej opiera się na tytule prawnym. W przypadku powództwa przeciwegzekucyjnego lub w przypadku wszczęcia innej sprawy o własność, w której wyrok może mieć znaczenie dla wykonania wyroku posesoryjnego, nie jest też wykluczone żądanie zabezpieczenia w trybie art. 755§1 pkt 3 k.p.c. Jeżeli zaś wierzyciel wszczyna nieprawidłowo egzekucję, to nie jest wykluczona także skarga na czynność komornika. Twierdzenie pozwanej, że może dojść do natychmiastowego wykonania wyroku posesoryjnego jest niezrozumiałe w świetle obowiązku wcześniejszego wezwania dłużnika do dobrowolnego wykonania obowiązku stwierdzonego tytułem wykonawczym w wyznaczonym stosownie do okoliczności terminie (art. 1046§1 k.p.c.).

Trzeba też podkreślić, że orzeczenie o przywróceniu posiadania nie zmierza do pozbawienia naruszyciela prawa do rzeczy, stąd powoływanie się przez Sąd Okręgowy na art. 222§1 k.c. nie było wystarczające, lecz do odzyskania przez dotychczasowego posiadacza faktycznego władztwa nad rzeczą w związku z samowolą uprawnionego w realizowaniu przysługującego mu prawa do rzeczy Okoliczności więc podnoszone przez stronę powodową mające wskazywać na naruszenie przez stronę pozwaną prawa własności nie mogą same w sobie powodować zakazu wykonania wyroku, który ze swej istoty podlega wykonaniu w drodze egzekucji. Zaskarżony wyrok Sądu pierwszej instancji w istocie pozbawia znaczenia prawomocny wyrok posesoryjny, mimo że wyrok ten wiązał Sąd Okręgowy.

W orzecznictwie przyjmowano, że właściciel, który w wyniku przegranej sprawy o ochronę posiadania jest zobowiązany do wydania posiadaczowi spornej rzeczy, może skutecznie wystąpić z roszczeniem windykacyjnym przeciwko posiadaczowi dopiero po wydaniu mu rzeczy ( por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2005 r. II CK 678/04 LEX nr 303337). Ten pogląd nie jest jednak jednolity albowiem w wyroku z dnia 8 października 1969 r. I CR 178/69 LEX nr 6580 Sąd Najwyższy stwierdził, że fakt uzyskania przez pozwanego wyroku, którym przywrócono na jego rzecz posiadanie całej łąki, uzasadnia oparte na art. 222 §1 k.c. żądanie powoda wydania mu przedmiotu jego własności, chociażby nieruchomość znajdowała się w posiadaniu powoda. Także uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2014 r. I CNP 30/13 LEX nr 1460769 por. i wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 października 1945 r. II C 810/45, PiP 1946, nr 5-6, poz. 220 wskazują, że uzyskanie wyroku petytoryjnego uwzględniającego żądanie wydania stanowi podstawę do pozbawienia wykonalności wyroku posesoryjnego, nawet jeżeli wyrok nakazujący przywrócenie posiadania nie został on wykonany. Ten kierunek wykładni wynika także z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2018 r. III CZP 101/17 OSNC 2019/2/15. Rozstrzygnięcie tej kwestii może mieć znaczenie dla oceny wpływu zabezpieczenia udzielonego przez Sąd Okręgowy w K.w dniu 20 marca 2018, sygn. akt (...), na podstawy nadania wyrokowi klauzuli wykonalności jak i oceny skutków jego wydania.. Samo jednak zgłoszenie i podtrzymywanie żądania nadania klauzuli wykonalności jest działaniem legalnym i nie może być uznane za delikt. Czynności zmierzające do wykonania wyroku, w tym wystąpienie z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności jak też czynności egzekucyjne związane z wykonanie wyroku posesoryjnego po nadaniu mu klauzuli wykonalności, nie mogą być przedmiotem zakazu. Jako realizacja uprawnień procesowych, nie mogą być one bowiem uznane za działania bezprawne.

Niezależnie od tego przedsięwzięcie środków o jakich mowa w art. 439 kc to konkretne działania aktywne, prewencyjne, niezbędne do odwrócenia grożącego niebezpieczeństwa (np. rozbiórka samowoli grożącej zawaleniem, wykonanie obowiązków p.poż. czy też udzielenie zabezpieczenia pieniężnego). W tym zaś wypadku Sąd zobowiązał do zaniechania wszelkich czynności a więc zakazał jakiegokolwiek działania zmierzającego do wykonania wydanego w sprawie o ochronę posiadania wyroku Sądu Rejonowego w N. V Wydział Gospodarczy z dnia 18 stycznia 2018 roku, sygn. akt (...). Sąd w zasadzie nie konkretyzował obowiązków pozwanej, negując a limine prawo do wykonania wykonalnego obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym, pomijając dodatkowo, że zabezpieczenie udzielone na rzecz strony powodowej ma tylko charakter tymczasowy. Jedyna skonkretyzowana czynność objęta zakazem dotyczyła występowania z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu w postaci wyroku Sądu Rejonowego w N. V Wydział Gospodarczy z dnia 18 stycznia 2018 roku, sygn. akt (...) , co ze swej istoty samo w sobie nie rodzi niebezpieczeństwa szkody albowiem to dopiero orzeczenie sądowe stworzy tytuł wykonawczy uprawniający do egzekucji. Ponadto złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności- a po jego uzyskaniu -wszczęcie egzekucji to tylko realizacja uprawnienia wierzyciela, który uzyskał prawomocny tytuł egzekucyjny. Jeżeli pozwana składając wniosek nadużywa swych uprawnień procesowych to przeciwdziałaniu takim praktykom służą odpowiednie przepisy procedury cywilnej, w tym art. 4 ^{( 1)}k.p.c. oraz powołany wyżej art. 782 ^{( 1)}§1 pkt 1 k.p.c.

Z tych względów powództwo należało oddalić już na samych twierdzeniach pozwu. Kwestia czy powód był legitymowany do wypowiedzenia umowy dzierżawy i jak wygląda kwestia rozliczeń pomiędzy stronami pozostaje bez znaczenia dla rozstrzygnięcia procesu.

Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny podzielając zarzut naruszenia art. 439 k.c. zmienił na podstawie art. 386§1 k.p.c. zaskarżony wyrok i powództwo oddalił, zmieniając jednocześnie rozstrzygnięcie o kosztach procesu.

Na podstawie art. 98§1 i 3 k.p.c. w zw. z §2pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015r. poz. 1800 ze zm.) zasądzono z tego tytułu od strony powodowej na rzecz pozwanej kwotę 5417 zł.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98§1 i3 k.p.c. w zw. z art. 391§1 k.p.c. przy zastosowaniu § 2pkt 6 i §10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015r. poz. 1800 ze zm.).

SSA Sławomir Jamróg SSA Paweł Czepiel SSA Paweł Rygiel