I AGa 456/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Krakowie z 2024-09-19
Sygn. akt I AGa 456/23
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 19 września 2024 r.
Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodniczący: SSA Grzegorz Krężołek
Protokolant: Grzegorz Polak
po rozpoznaniu w dniu 19 września 2024 r. w Krakowie na rozprawie
sprawy z powództwa K. B.
przeciwko (...) S.A. w S.
o zapłatę
na skutek apelacji strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie
z dnia 30 października 2023 r., sygn. akt IX GC 198/19
1. zmienia zaskarżony wyrok nadając mu treść:
„I. zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w S. na rzecz powódki K. B. kwotę 121.684 zł (sto dwadzieścia jeden tysięcy sześćset osiemdziesiąt cztery złote) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 marca 2018 r. do dnia zapłaty,
II. w pozostałym zakresie powództwo oddala;
III. zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w S. na rzecz powódki K. B. kwotę 9.063,40 zł (dziewięć tysięcy sześćdziesiąt trzy złote i czterdzieści groszy) tytułem części kosztów procesu.”;
2. w pozostałym zakresie apelację oddala;
3.
zasądza od strony pozwanej (...) S.A. w S. na rzecz powódki K. B. kwotę 943 zł (dziewięćset czterdzieści trzy złote) wraz z odsetkami
w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, w którym je zasądzono do dnia zapłaty, tytułem części kosztów postępowania apelacyjnego.
Sygn. akt : I AGa 456/23
UZASADNIENIE
W pozwie skierowanym przeciwko (...) S.A w S. , K. B. , prowadząca działalność gospodarczą pod firmą (...) , domagała się zasądzenia kwoty 203 000 zł wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 15 marca.2018 r. do dnia zapłaty oraz obciążenia przeciwka procesowego kosztami postępowania.
Uzasadniając żądanie wskazała , że strona przeciwna jako ubezpieczyciel sprawcy wypadku drogowego , który miał miejsce w dniu 20 września 2017 r. jest odpowiedzialna za naprawienie szkody powstałej w majątku powódki w postaci uszkodzenia pojazdu ciężarowego marki I. , który służył wykonywaniu działalności powódki i następstw finansowych niemożliwości korzystania z tego pojazdu. Ubezpieczyciel w prawdzie przyjął na siebie odpowiedzialność wyrównawczą co do zasady ale wypłacona kwota rekompensaty była za niska w porównaniu z rzeczywistym uszczerbkiem doznanym przez poszkodowaną.
W szczególności to zaniżenie dotyczyło kosztów naprawy zabudowy uszkodzonego pojazdu I., tych związanych z przechowaniem uszkodzonej zabudowy na parkingu strzeżonym we Włoszech w siedzibie jej producenta firmy (...) [w wysokości 79 000 zł ]oraz poniesionych przez K. B. na najem specjalistycznego pojazdu podobnego do uszkodzonego w łącznej kwocie 64 000 zł w okresie pomiędzy 1 października 2017r oraz 14 lutego 2018 r.
Odpowiadając na pozew zakład ubezpieczeń domagał się oddalenia powództwa oraz obciążenia powódki kosztami postępowania.
Jego zdaniem prawidłowo zrealizował swoje obowiązki wobec powódki ,dotąd dokonanymi wypłatami świadczenia ubezpieczeniowego, w pełni wyrównując rzeczywiście poniesioną przez nią szkodę , pozostającą w adekwatnym związku przyczynowym z następstwami wypadku komunikacyjnego z 20 września 2017r .
(...) S.A. te sumy cząstkowe , których łącznie ,z trzech różnych tytułów, K. B. czyni podstawą dochodzonego roszczenia nie są objęte odpowiedzialnością wyrównawczą strony pozwanej dlatego , że wynikają one i są następstwem naruszenia przez powódkę obowiązku minimalizacji rozmiarów szkody oraz pozostają konsekwencją tego ,iż przyczyniła się do zwiększenia rozmiarów powstałego uszczerbku. Ponadto obejmują one należności nie podlegające wyrównaniu przez ubezpieczyciela sprawcy wypadku ,w ramach odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.
Wyrokiem z dnia 30 października 2023r Sąd Okręgowy w Krakowie :
- zasądził od strony pozwanej (...) S.A. w S. na rzecz powódki K. B. kwotę 143.000 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 15 marca 2018 r. do dnia zapłaty[ pkt I ];
- oddalił powództwo w pozostałym zakresie[ pkt II]; oraz
-zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 12.376,98 zł , tytułem kosztów postępowania.
Za niesporne pomiędzy stronami Sąd uznał następujące fakty :
K. B. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) (NIP (...)) , w ramach której dokonuje m.in. przewozu żywych zwierząt od hodowców do ubojni. Do swojej działalności wykorzystywała pojazd ciężarowy marki I. nr rej. (...) wraz ze specjalistyczną zabudową do przewozu żywych zwierząt na tym pojeździe, wykonaną na indywidualne zamówienie, przez firmę (...) z Włoch.
W dniu 20 września 2017 r. w wyniku kolizji drogowej, której sprawcą był J. W. posiadający ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A., doszło do uszkodzenia tego samochodu powódki , w tym jego specjalistycznej zabudowy.
Pozwany ubezpieczyciel uznał swoją odpowiedzialność za szkody powstałe w tym zdarzeniu i na podstawie decyzji z dnia 17 listopada 2017 r. wypłacił K. B. , tytułem odszkodowania, kwotę 74 930,54 zł netto, jednocześnie kwalifikując szkodę jako częściową , przyjmując , że zabudowa samochodu może zostać przez właścicielkę naprawiona.
W dniu 5 listopada 2017 r., po przetransportowaniu zabudowy pojazdu do siedziby producenta we Włoszech i dokonanych przez niego jej oględzinach, firma (...) oświadczyła powódce, iż koszt naprawy zabudowy może przewyższać wartość rynkową pojazdu oraz, że po naprawie nie może udzielić gwarancji na jej prawidłowe funkcjonowanie. Wobec tego producent odmówił przeprowadzenia naprawy.
O jego stanowisku K. B. powiadomiła pozwanego ubezpieczyciela, który decyzją z dnia 13 lutego 2018 r., dokonał zmiany kwalifikacji szkody z częściowej na całkowitą i przyznał poszkodowanej przedsiębiorczyni dodatkowe odszkodowanie w kwocie 119 069,49 zł netto oraz uznał, jako podlegający wyrównaniu,koszt holowania uszkodzonego pojazdu do Włoch w kwocie 11 260 zł.
Łącznie z tytułu szkody w pojeździe ubezpieczyciel przyznał poszkodowanej odszkodowanie w kwocie 194 000 zł, nie rozróżniając jednocześnie , jaka jego część dotyczy samego pojazdu a jaka jego zabudowy. Ubezpieczyciel uznał również za zasadny i podlegający idemnizacji przez niego koszt wynajęcia przez K. B. specjalistycznego pojazdu zastępczego w okresie od 1 października 2017 r. do 17 listopada 2017 r. (48 dni), akceptując stawkę dobową w wysokości 800 zł netto i wypłacił z tego tytułu poszkodowanej kwotę 38 400 zł.
W zakresie okoliczności spornych , Sąd Okręgowy ustalił , iż :
Pismem z dnia 9 listopada 2017 r. firma (...) poinformowała powódkę, iż w przypadku braku podjęcia przez nią , w ciągu 5 dni decyzji co do naprawy lub rozbiórki uszkodzonego pojazdu z zabudową , umieści wrak na parkingu strzeżonym i naliczy z tego tytułu opłatę w wysokości 150 Euro za dobę . Producent wyjaśnił w ramach tej informacji , że firma włoska nie może przyjąć odpowiedzialności za zachowanie pojazdu poszkodowanej w stanie niepogorszonym albowiem nie dysponuje strzeżonym parkingiem ani też jakimkolwiek miejscem dla utrzymywania pojazdów.
O tym stanowisku producenta zabudowy K. B. zawiadomiła pozwanego ubezpieczyciela w dniu 23 listopada 2017r. Pozwany odpowiedział na nią stwierdzeniem , iż podjęcie naprawy uszkodzonego pojazdu to decyzja właściciela.
W związku z parkowaniem uszkodzonego pojazdu z zabudową w okresie pomiędzy 21 października 2017r i 23 lutego 2018r (126 dni) ,na parkingu strzeżonym , firma (...) obciążyła poszkodowaną kwotą 18 900 Euro, którą powódka w całości zapłaciła w dniu 1 marca 2018r .Kurs średni Narodowego Banku Polskiego waluty Euro do złotówki w tym dniu wynosił 4,18 zł.
Ubezpieczyciel odmówił refundacji powyższego kosztu argumentując swoje stanowisko brakiem obiektywnej konieczności przechowywania uszkodzonego pojazdu na parkingu strzeżonym w tym czasie. Nie kwestionował natomiast wówczas wysokości stawki dobowej za korzystanie z takiego parkingu we Włoszech , w wysokości 150 Euro za dobę.
Z dalszej części ustaleń wynika , iż :
W dniu 1 października 2017 r. poszkodowana zawarła ze S. B., prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowo – Usługowe (...) S. B., umowę najmu zastępczego pojazdu specjalistycznego do przewozu zwierząt, na podstawie której korzystała z niego w okresie od 1 października 2017 r. do 31 grudnia 2017 r. (73 dni).
Stawka dzienna czynszu najmu została w tej umowie ustalona na kwotę 800 zł netto. Realizując umowę K. B. poniosła koszty w łącznej wysokości 58 400 zł netto, płacąc taką kwotę wynajmującemu. Najem był konieczny z uwagi na charakter prowadzonej przez poszkodowaną działalności gospodarczej i wynikającej stąd konieczności wykonywania wcześniej zawartych umów w zakresie przewozu zwierząt, łączących ją z kontrahentami.
Strona pozwana odmówiła wypłaty odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego ponad [ wskazaną wyżej ] kwotę 38 400 zł.
W dniu 1 stycznia 2018 r. powódka zawarła z D. B., prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...).H.U. D. B., umowę najmu zastępczego pojazdu specjalistycznego do przewozu zwierząt, na podstawie której korzystała z niego w okresie od 1 styczna 2018 r. do 14 lutego 2018 r. (44 dni).
Stawka dzienna czynszu najmu została w umowie ustalona na kwotę 1000 zł netto.
Z tytułu najmu tego pojazdu za ten okres poniosła koszty w łącznej wysokości 44 000 zł netto, płacąc taką należność wynajmującemu po zakończeniu umowy.
Podobnie jak najem za poprzedni okres, był on konieczny z uwagi na obowiązki umowne powódki wobec kontrahentów.
Ubezpieczyciel odmówił wypłaty także tej części odszkodowania.
W dalszym ciągu Sąd I instancji ustalił , że:
Podczas postępowania likwidacyjnego, wartość pojazdu poszkodowanej marki I. nr rejestracyjny (...) wraz z zabudową do przewozu zwierząt w stanie nieuszkodzonym na dzień szkody została przez ubezpieczyciela określona na kwotę 296.900 zł netto, z czego wartość samej zabudowy określono na kwotę 125 377 zł.
Z kolei wartość pojazdu z zabudową w stanie uszkodzonym (...) S.A. określiła na kwotę 102 900 zł, nie dokonując osobnej wyceny samej zabudowy w stanie uszkodzonym.
Wartość samej specjalistycznej zabudowy na pojeździe marki I. nr rejestracyjny (...) , w stanie nieuszkodzonym, na datę szkody- 20 września 2017 r. wynosi 157 600 zł netto. Z kolei jej wartość w stanie uszkodzonym, mieściła się w przedziale od 42 909,30 zł do 46 407,90 zł, będąc ustalona metodą porównania udziału zabudowy w wartości bazowej pojazdu w stanie uszkodzonym. Posłużenie się przy wycenie zabudowy w stanie uszkodzonym, metodą wartości złomu dało wynik w przedziale od 19 843,20 zł do 27 608,22 zł netto. Trudno oszacować precyzyjnie wartość samej zabudowy do przewozu zwierząt zarówno w stanie sprzed jak i po szkodzie z uwagi na indywidualny, specjalistyczny jej charakter.
Ponadto Sąd Okręgowy ustalił , że :
Koszt związany z parkowaniem pojazdu powódki we Włoszech, przy stawce dziennej 150 Euro , przez 22 dni, zamyka się w kwocie 3 300 Euro, a przy przyjęciu okresu 126 dni 18 900 Euro. Gdyby przyjąć stawkę dzienną 22 Euro wielkości te odpowiadałyby kwotom odpowiednio: 484 Euro i 2 772 Euro.
Ocenę prawną roszczenia powódki , które uznał za usprawiedliwione w części , Sąd I instancji oparł na stwierdzeniach i wnioskach , które można podsumować w następujący sposób :
a/ powołując treść art. 822§ 1 oraz 361§1 i 2 kc oraz art.34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych jako podstaw odpowiedzialności odszkodowawczej strony pozwanej wobec powódki oraz jej zakresu ilościowego , odnosząc treść tych przepisów do faktów ustalonych w postępowaniu , stanął na stanowisku , że kwestia zasady odpowiedzialności (...) S.A. w S. za wyrównanie uszczerbku wynikającego z następstw wypadku w pojeździe K. B. nie była w sprawie przedmiotem sporu. Pozwany ubezpieczyciel tę odpowiedzialność na siebie przyjął , wypłacając przed wszczęciem sporu sądowego część świadczeń kompensujących szkodę powódki.
Strony spierały się natomiast co do tego, jaki jest zakres [ granica ] odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń , a co za tym idzie także rozmiar jego obowiązku indemnizacyjnego, wynikającego z uszkodzenia w wypadku specjalistycznej zabudowy do przewozu zwierząt, zamontowanej na pojeździe I. należącym do pozwanej, uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego oraz kosztów parkowania zabudowy na parkingu strzeżonym we Włoszech,
b/ odniesieniu do pierwszego z wyróżnionych składników składających się na dochodzone odszkodowanie / refundacja kosztu najmu pojazdu zastępczego w łącznej kwocie 64 000 zł., w okresie od 18 listopada 2017 r. do 14 lutego 2018 r., Sąd Okręgowy, oceniając żądanie powódki w tym zakresie za uzasadnione w całości wskazał , iż ubezpieczyciel , nie kwestionował , że taki składnik mieści się w szkodzie poniesionej przez K. B. , skoro część pokrytych przez nią na ten cel wydatków, zwrócił poszkodowanej w ramach postępowania likwidacyjnego. / za inny , wcześniejszy okres korzystania przez przedsiębiorczynię takiego samochodu /.
Negował natomiast swój obowiązek refundacji wydatku we wskazywanym przez powódkę w żądaniu okresie.
Nie podzielając stanowiska zakładu ubezpieczeń , Sąd Okręgowy argumentował , iż niemożność korzystania przez powódkę z własnego pojazdu i w związku z tym konieczność poniesienia kosztów najmu pojazdu zastępczego, wchodzi w zakres szkody jaką poniosła w związku z wypadkiem. Musiała w ten sposób zapewnić sobie kontynuację działalności , a przy tym w ten sposób realizowała własny obowiązek minimalizowania rozmiaru szkody /skoro w przeciwnym wypadku – bez wynajmowania samochodu służącego tej działalności jej uszczerbek byłby większy - uwaga interpretacyjna – wypowiedzi Sądu Okręgowego przez Sąd Apelacyjny ].
W związku z przyjętym stanowiskiem, Sąd I instancji wskazywał ponadto , że szkoda powódki miała charakter szkody całkowitej albowiem koszt przywrócenia uszkodzonego w wyniku kolizji specjalistycznego pojazdu do stanu sprzed szkody przewyższał wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym w dacie powstania uszczerbku .
Analizując kwestię okresu w którym , w takiej sytuacji, najem pojazdu zastępczego należy uznać za uzasadniony ,Sąd odwołał się do stanowiska SN zawartego w uchwale z dnia 22 listopada 2013 , sygn. III CZP 76/13.
Twierdził przy tym , powołując argumentację SN , iż podstawową funkcją odszkodowania przy szkodzie całkowitej winno być umożliwienie poszkodowanemu nabycia innego pojazdu w zamian za uszkodzony. Realnie taką możliwość uzyskuje on dopiero z chwilą zakończenia postępowania likwidacyjnego przez ubezpieczyciela i wypłacie z tego tytułu należnego odszkodowania.
Nie można wymagać od poszkodowanego, aby ten , przewidując kasacyjny charakter szkody, niezwłocznie, bez czekania na decyzję ubezpieczyciela, angażował własne środki w celu nabycia nowego pojazdu.
Dopiero po uzyskaniu odszkodowania poszkodowany dysponuje środkami, dzięki którym może bez zbędnej zwłoki nabyć inny pojazd. Niemniej jednak, otrzymanie przez poszkodowanego środków pieniężnych z tytułu odszkodowania za szkodę wynikającą ze zniszczenia pojazdu , nie pozbawia go uprawnienia do wynajęcia samochodu zastępczego. Poszukiwanie innego możliwego do zakupienia pojazdu, sprzedaż wraku, a także przeprowadzenie stosownych negocjacji dotyczących ustalenia możliwie najkorzystniejszych warunków obydwu tych transakcji, jak również zgromadzenie brakujących środków pieniężnych, wymagają bowiem pewnego czasu, którego długość zależy od okoliczności występujących w danym przypadku.
W konsekwencji za uzasadniony okres korzystania z pojazdu zastępczego, mieszący się w zakresie odpowiedzialności ubezpieczyciela, w przypadku szkody całkowitej, należy uznać czas od dnia wyrządzenia szkody do, co najmniej, daty wypłaty odszkodowania.
Kasacyjny charakter szkody powódki , jak podnosił dalej Sąd Okręgowy, został przesądzony przez stronę pozwaną dopiero na podstawie decyzji z dnia 13 lutego 2018 r. , a świadczenie odszkodowawcze będące konsekwencją zmiany dotychczasowego stanowiska zakładu ubezpieczeń [ dotąd uznającego szkodę za częściową- uwaga redakcyjna S.A.] - zostało wypłacone w dniu 14 lutego 2018 r. W tym samym dniu , po uzyskaniu tego świadczenia, K. B. zrezygnowała z korzystania z pojazdu zastępczego.
Tym samym nie można ocenić , iż korzystała z niego w sposób nieusprawiedliwiony , nadmiernie długo , co wykluczałoby powstanie po stronie zakładu ubezpieczeń obowiązku zrefundowania jej tych kosztów / których , w zakresie wysokości stawki dziennej ubezpieczyciel nie kwestionował - uwaga redakcyjna S. A./
Wobec tego nietrafne było stanowisko strony pozwanej zgodnie z którym najem pojazdu zastępczego był zasadny jedynie w okresie do dnia 17 listopada 2017r. W tym dniu bowiem strona pozwana jedynie wydała decyzję o uznaniu szkody za częściową, kwalifikując tym samym pojazd powódki za zdatny do naprawy.
Tymczasem, już przed wydaniem tej decyzji znane było stanowisko firmy (...) odnośnie braku możliwości naprawy uszkodzonej zabudowy w taki sposób, aby przywrócić ją do stanu sprzed szkody.
W tej sytuacji faktycznej nie można było wymagać od powódki zlecenia naprawy uszkodzonej zabudowy, kiedy było jasne, iż koszty te przekroczą wartość zakupu nowej zabudowy zaś sama naprawa nie gwarantowała przywrócenia stanu przed szkodą.
Sąd I instancji uznał również , że faktyczny okres korzystania przez powódkę z pojazdu zastępczego był także bezpośrednią konsekwencją opieszałego prowadzenia postępowania likwidacyjnego przez stronę pozwaną.
Oto bowiem, co do zasady, zakład ubezpieczeń winien wypłacić odszkodowanie terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie (art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych). Jedynie w przypadku gdyby wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego.
Realiach faktycznych rozstrzyganej sprawy, pomimo tego, że już w dniu 5 listopada 2017 r. znane było stanowisko samego producenta zabudowy na pojeździe poszkodowanej – firmy (...) odnośnie kasacyjnego charakteru szkody i odmowy naprawy uszkodzeń z uwagi na niemożność przywrócenia zabudowy na pojeździe do stanu sprzed szkody, pozwany ubezpieczyciel z zakwalifikowaniem szkody jako całkowitej zwlekał aż do dnia 13 lutego 2018 r.
Uwzględniając natomiast treść art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, w ocenie Sądu Okręgowego, decyzja taka winna zostać przez stronę pozwaną wydana najpóźniej do dnia 19 listopada 2017 r. Przy tym nie wskazała ona w postepowaniu ani nie udowodniła zachodzenia żadnych szczególnych okoliczności ani nie określiła czynności jakie, obok uzyskania informacji od firmy (...), musiała wyjaśnić i przedsięwziąć w celu wydania decyzji o uznaniu szkody za całkowitą.
Dlatego jak motywował dalej Sąd niższej instancji żądanie powódki , w zakresie refundacji kwoty 64 000 zł., stanowiącej poniesiony rzeczywiście przez nią koszt najmu pojazdu zastępczego było usprawiedliwione,
c/ uzasadniona była także ta część żądania K. B. , w ramach którego domagała się zwrotu kwoty 79 000 złotych , odpowiadającej kosztowi parkowania uszkodzonej w wypadku zabudowy jej pojazdu I. na parkingu strzeżonym we Włoszech w okresie od 21 października 2017 r. do 23 lutego 2018 r., którym obciążyła ją firma włoska , a którą niespornie pokryła w całości płacąc za fakturę nadesłaną z Włoch.
Jak argumentował Sąd I instancji , z chwilą wyrządzenia szkody w wyniku zdarzenia objętego umową obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, powstaje roszczenie poszkodowanego o jej naprawienie, które ten może skierować bezpośrednio do ubezpieczyciela z pominięciem ubezpieczonego sprawcy szkody.
Rodzi zobowiązanie ubezpieczyciela względem poszkodowanego, o ile ubezpieczony odpowiada za szkodę względem poszkodowanego.
Jeśli tego zobowiązania względem poszkodowanego ubezpieczyciel nie wykona lub wykona je nienależycie, w następstwie czego poszkodowany zdarzeniem przewidzianym w umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej poniesie szkodę , nie będącą już szkodą objętą umową ubezpieczenia odpowiedzialności, ubezpieczyciel odpowiada za nią, jak każdy dłużnik, który obowiązany jest do naprawienia uszczerbku wynikającego z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które odpowiedzialności nie ponosi.
Podstawą tej odpowiedzialności jest art. 471 k.c. W przepisie tym chodzi o każde zobowiązanie, niezależnie od jego źródła, a więc również o zobowiązanie wynikające z art. 822 § 4 k.c., Wobec tego nie jest istotne, że poszkodowanego i ubezpieczyciela nie łączy żadna umowa.
Zobowiązanie ubezpieczyciela polegające na spełnieniu świadczenia w postaci wypłaty odszkodowania powinno zostać wykonane w terminach określonych w art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Uchybienie temu terminowi uprawnia poszkodowanego wierzyciela do dochodzenia naprawienia szkody na zasadach ogólnych w razie zwłoki ubezpieczyciela.
Zwłoka , rozumiana jako kwalifikowane, zawinione opóźnienie w spełnieniu świadczenia , stanowi jedną z postaci nienależytego wykonania zobowiązania Jednocześnie kodeks cywilny przyjmuje domniemanie zwłoki, co oznacza, że to na dłużnika został przerzucony ciężar wykazania, iż opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności.
Wychodząc z tych założeń , Sąd I instancji argumentował dalej , iż ta część szkody powódki, wynikająca z pokrycia kosztów parkingu strzeżonego we Włoszech, nie była bezpośrednią konsekwencją zdarzenia drogowego z dnia 20 września 2017 r., lecz wyłącznie skutkiem nienależytego wywiązania się strony pozwanej ze swojego zobowiązania w postaci przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego i wypłaty odszkodowania w terminach oznaczonych ustawą z dnia 22 maja 2003r o ubezpieczeniach obowiązkowych […]
Od strony pozwanej, jako profesjonalisty w dziedzinie likwidacji szkód komunikacyjnych, należało wymagać podwyższonej staranności, wynikającej z jej zawodowego charakteru , co przejawiało się zwłaszcza w oczekiwaniu od strony pozwanej zakończenia postępowania likwidacyjnego w terminach z art. 14 ustawy.
Pozwany zakład ubezpieczeń dysponował zarówno wykwalifikowaną kadrą jak i wszelkimi istotnymi informacjami pozwalającymi jej na znacznie wcześniejsze aniżeli dopiero w dniu 13 lutego 2018 r. zakończenie postępowania likwidacyjnego poprzez zakwalifikowanie szkody powódki jako całkowitej. Już bowiem w dniu 5 listopada 2017 r. znane stronie pozwanej było stanowisko podmiotu wyspecjalizowanego, firmy (...), odnośnie braku możliwości oraz ekonomicznej celowości/ opłacalności / naprawy zabudowy należącej do K. B.. Stąd decyzja o takiej kwalifikacji tej szkody winna zostać wydana jeszcze w listopadzie 2017 r.
Wniosek taki jest tym bardziej uzasadniony gdy wziąć pod uwagę , iż powódka informowała stronę pozwaną, że brak terminowego zakończenia postępowania likwidacyjnego będzie skutkować zdeponowaniem uszkodzonego pojazdu z zabudową na płatnym parkingu strzeżonym we Włoszech, albowiem firma (...),wobec przedłużającego się postępowania likwidacyjnego, nie dysponuje możliwościami zabezpieczenia w tym czasie przedmiotu własności powódki w stanie niepogorszonym.
Wynikający z nieuzasadnionej zwłoki strony pozwanej w tym zakresie uszczerbek K. B. w łącznej kwocie 79 000zł podlega wyrównaniu przez nią w pełnym dochodzonym w postępowaniu wymiarze ilościowym. Należy bowiem przyjąć , zdaniem Sądu Okręgowego , że pozostaje on w bezpośrednim związku przyczynowym z nieterminowym, a przez to nienależytym, wykonaniem zobowiązania przez stronę pozwaną, albowiem byłby nie powstał, gdyby w stosownym czasie strona pozwana zakończyła postępowanie likwidacyjne,
d/ łączna kwota 143 000zł , obejmująca obydwa ocenione elementy składowe dochodzonego przez K. B. roszczenia jest jej należna wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, liczonymi od dnia 15 marca 2018r do dnia zapłaty - zgodnie z żądaniem powódki , a początkowy termin ich naliczenia jest nawet krótszy niż ten , który wynikałby z art. 14 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych ,
e/ oceniając , iż w pozostałym zakresie żądanie poszkodowanej nie jest uzasadnione [ w zakresie żądania zapłaty , wraz z odsetkami , kwoty 60 000 zł tytułu uzupełniającego odszkodowania za uszkodzoną zabudowę specjalistyczną na pojeździe marki I.] Sąd I instancji wskazał , iż :
-w pozwie z tytułu tej części szkody, domagając się zapłaty 60 000zł , nie była w stanie dokładnie wyjaśnić w jaki sposób dokonała wskazania akurat takiej kwoty, a zwłaszcza na jakiej podstawie przyjęła, że w wypłaconym jej przez stronę pozwaną odszkodowaniu w łącznej wysokości 194 000 zł za uszkodzenie pojazdu wraz zabudową, kwota 100 000 zł dotyczyła wyłącznie samej zabudowy,
- także dopuszczony na wniosek K. B. dowód z opinii biegłego rzeczoznawcy, nie doprowadził do jednoznacznego poczynienia ustaleń w przedmiocie dokładnej wysokości tak identyfikowanej szkody. Biegły swojej opinii, jak również w opiniach uzupełniających pisemnych i ustnej, przedstawionej na rozprawie w dniu 23 października 2023 r.,wprost przyznał, że dokładne (precyzyjne) obliczenie wartości zabudowy na dzień wystąpienia szkody zarówno w stanie nieuszkodzonym jak i uszkodzonym nie jest możliwe. Powodem tego jest niezwykle specjalistyczny i indywidualny charakter tego rodzaju przedmiotu, co uniemożliwia jego porównanie z innymi podobnymi rzeczami występującymi na rynku wtórnym.
Przy przedstawionych przez opiniodawcę rozbieżnych wynikach wyliczeń , służących ustaleniu tej wartości , w zależności od przyjmowanych teoretycznie ich metod, wykluczone było przesądzenie czy dotąd wypłacone przez ubezpieczyciela odszkodowanie było świadczone w odpowiedniej wysokości. To , w dalszej kolejności , uniemożliwiało ocenę , iż ta część roszczenia powódki została przez nią udowodniona , tym bardziej , iż nie zaoferowała ona w procesie żadnych innych dowodów służących ustaleniu rzeczywistej wartości zabudowy pojazdu.
Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art. 100 kpc, w ramach zastosowania której Sąd rozliczył pomiędzy stronami te koszty, stosując kryterium proporcji skali w jakiej każda z nich wykazała zasadność swojego stanowiska w procesie [ 70% : 40 % ].
Przy tym Sąd szczegółowo wskazał jakie elementy składowe złożyły się na sumy wyłożone przez powódkę na dochodzenie roszczenie oraz przez ubezpieczyciela na obronę przed nim. Obydwie , tak określone wielkości , uległy w ramach tego rozliczenia wzajemnemu potrąceniu, a różnica została zasądzona na rzecz K. B..
Apelację od tego orzeczenia złożyła tylko strona pozwana i obejmując jej zakresem punkt I jego sentencji , w części orzekającej o zasądzeniu na rzecz powódki kwoty 79 000 złotych z tytułu tej części szkody , która - zgodnie z żądaniem powódki- miała wynikać z pokrycia przez nie kosztów przechowywania na parkingu strzeżonym we Włoszech uszkodzonej w wypadku specjalistycznej zabudowy pojazdu marki I. oraz pkt III sentencji obejmujący rozstrzygniecie o kosztach procesu.
We wniosku środka odwoławczego (...) S.A. w S. domagało się wydania przez Sąd II instancji orzeczenia reformatoryjnego , którym, w zaskarżonym zakresie, powództwo zostanie oddalone , a K. B. obciążona kosztami procesu i postępowania apelacyjnego na rzecz strony skarżącej.
Jako wniosek ewentualny pozwany zakład ubezpieczeń domagał się uchylenia wyroku Sądu Okręgowego w zaskarżonej części i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania
Apelacja została oparta na zarzutach :
- naruszenia prawa procesowego , w sposób mający dla treści kwestionowanego orzeczenia istotne znaczenie , a to :
a/ art. 233 § 1 kpc, poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny zgromadzonych dowodów i zastąpienie jej oceną dowolną , który to błąd dotyczył w szczególności oceny przeprowadzonego w postępowaniu dowodu z opinii biegłego B. K. i w konsekwencji nietrafne , bo sprzeczne z wnioskami jego opracowań ustalenie , że przechowywanie uszkodzonej zabudowy samochodu I. na strzeżonym parkingu we Włoszech przez powódkę było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Zarzucany błąd polegał także , zdaniem skarżącej, na przyjęciu przez Sąd , iż data wypłaty odszkodowania pozostawała w związku przyczynowym z okresem przechowywania zabudowy na tym parkingu.,
b/ art. 233 §1 kpc w zw. z art 278 § 1 kpc , który to zarzut był uzasadniany w sposób zbieżny w poprzednio opisanym do której to argumentacji dodano wskazanie , że Sąd, nie uwzględniając wniosków biegłego w tym zakresie uznał stawkę 150 Euro za dobę parkowania za rynkową , a sam czasokres pozostawania uszkodzonej zabudowy na nim za uzasadniony mimo , że zgodnie ze stanowiskiem biegłego K. taka stawka nie miała charakteru rynkowego na terenie Włoch [ właściwa była znacznie niższa ] , a ,jego zdaniem , także okres korzystania z tej formy zabezpieczenia uszkodzonej zabudowy był zbyt długi.
Skarżący zakład ubezpieczeń odwołał się przy tym wprost do wybranych przez siebie fragmentów wypowiedzi biegłego , który stwierdził , iż „ przy zachowaniu odpowiedniego przepływu informacji pomiędzy powodem a producentem zabudowy można było kosztów parkowania uniknąć zupełnie „. Powołał także kolejny jej fragment gdzie wskazano , iż „ […] opłata parkingowa nie była obligatoryjna, a wynikała wyłącznie z decyzji osób tam pracujących „ a przy tym „ Producent zabudowy przyjął wysokość kosztów parkowania znacznie przekraczającą rynkowe stawki parkowania „ ;
c/ art. 232 kpc w zw z art. 227, 228 i 233§1 kpc, wobec braku wszechstronnego rozważenia przez Sąd I instancji zgromadzonego materiału dowodowego , a w szczególności znaczenia dla oceny zasadności kwestionowanej przez skarżący zakład ubezpieczeń części roszczenia powódki , pisma firmy (...) skierowanego do K. B. z dnia 9 listopada 2017r , co do następstw bierności właścicielki w podjęciu decyzji co do losów uszkodzonej zabudowy, w zakresie kosztów ich strzeżenia oraz pisma tej firmy do biegłego K. , stanowiącego odpowiedź na jego zapytanie o koszty związane z wysokością opłat za parkowanie . Dodatkowo także tego, iż , od daty tego pierwszego pisma, K. B. była zobowiązana do racjonalnego działania, zmierzającego do minimalizacji rozmiarów szkody, którego to obowiązku nie wykonywała ,
d/ art. 227 kpc , 232 i 233 kpc w zw z art. 6 kc , wobec niezasadnego przyjęcia przez Sąd I instancji , iż koszty parkowania były uzasadnione ekonomicznie i z punktu widzenia gospodarczego stanowiły racjonalny wydatek , w ramach działalności powódki,
Odpowiadając na apelację K. B. domagała się jej oddalenia jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz obciążenia oponenta procesowego kosztami postępowania apelacyjnego.
W motywach swojego stanowiska odniosła się polemicznie do wszystkich zarzutów podniesionych w środku odwoławczym ubezpieczyciela.
Rozpoznając apelację , Sąd Apelacyjny rozważył :
Środek odwoławczy strony pozwanej jest uzasadniony w części , prowadząc do zmiany objętego nim wyroku Sądu Okręgowego, w sposób w skazany w punkcie 1 I-III orzeczenia reformatoryjnego.
W pozostałej części apelacja zakładu ubezpieczeń , jako nieuzasadniona , podlega oddaleniu.
Zakres zaskarżenia orzeczenia z dnia 30 października 2023r., determinuje granice jego oceny przez Sąd odwoławczy i dlatego dalsze rozważania [przeprowadzone przez pryzmat zarzutów na których opiera się konstrukcja apelacji, ograniczone zostaną tylko do weryfikacji tego, czy w sposób usprawiedliwiony Sąd I instancji uznał , iż strona pozwana odpowiada za wyrównanie szkody określonej ilościowo przez K. B. na kwotę 79 000zł wraz z odsetkami , mającej odpowiadać kosztom jakie poniosła za parkowanie na parkingu strzeżonym we Włoszech uszkodzonej specjalistycznej zabudowy samochodu marki I. przez okres 126 dni w okresie od 21 października 2017 do 23 lutego 2018r przy stawce 150 Euro za dobę i [ niekwestionowanym przez strony sporu ] kursie waluty europejskiego do złotówki 4, 18 zł za 1 Euro.
Przechodząc do oceny tych zarzutów, odeprzeć jako nieuzasadnione należy te, w ramach których strona skarżąca kwestionuje sposób przeprowadzenia przez Sąd I instancji oceny zgromadzonych dowodów , a w konsekwencji neguje także część ustaleń faktycznych , które przyjął jako podstawę kontrolowanego instancyjnie wyroku.
Skuteczne postawienie zarzutu przekroczenia granic swobodnej oceny zgromadzonych dowodów [ który w istocie wypełnia wszystkie zarzuty procesowe sformułowane przez zakład ubezpieczeń , przy zastosowaniu nieco różnej w szczegółach argumentacji na poparcie wskazywanych jako naruszone przepisów formalnych ] , wymaga od strony wykazania na czym , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.
W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub ] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.
Nie oparcie stawianego zarzutu na tych zasadach , wyklucza uznanie go za usprawiedliwiony, pozostając dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia polemiką oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.
/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005, sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/
Ponadto nie można tracić z pola widzenia również , że swobodna ocena dowodów stanowi jeden z podstawowych elementów składających się na jurysdykcyjną kompetencję Sądu , który dowody bezpośrednio przeprowadza.
Ma to m. in. i takie następstwo , że nawet w sytuacji w której z treści dowodów można , w zakresie ustaleń , wyprowadzić równie logiczne , chociaż przeciwne do przyjętych przez Sąd I instancji wnioski , zarzut naruszenia normy art. 233 §1 kpc , pomimo to , nie zostanie uznany za usprawiedliwiony.
Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustalań faktycznych , aprobować .
To, w jaki sposób strona pozwana motywuje jego realizację , wyklucza uznanie go za uzasadniony.
W miejsce rzeczowej, opartej na wskazanych wyżej kryteriach , odniesionej do indywidualnie oznaczonych dowodów [ i opartych na wnioskach z tej oceny ustaleń faktycznych , które przez to miałyby być dotknięte wytykanymi nieprawidłowościami ] , polemiki ze sposobem postępowania Sądu Okręgowego , skarżący ubezpieczyciel ogranicza się do przeciwstawienia jej własnej ich wersji , jego zdaniem poprawnej, wywodzonej m. in. z wybranych przez skarżącego fragmentów wypowiedzi biegłego B. K..
Nieprawidłowość Sądu na której oparty jest ten oraz zarzut wad w zakresie ustaleń faktycznych - zgodnie z argumentacja apelanta - sprawdza się do tego ,że nie przyjął on wersji zdarzeń dotyczących warunków i czasokresu parkowania pozostałości zabudowy na strzeżonym parkingu we Włoszech , afirmowanej przez (...) S.A.
Już stwierdzenie takiego sposobu motywowania stawianych zarzutów wystarcza do oceny , iż nie są uzasadnione.
Zatem jedynie ma marginesie , dla zapewnienia kompletności wywodu, należy wskazać, iż wybrane przez stronę skarżącą część wypowiedzi biegłego B. K. zgodnie z którą kosztów parkowania można było zupełnie uniknąć gdyby miała miejsce właściwa komunikacja pomiędzy powódka i firmą (...) jest dowolna, bo nie oparta na materiale dowodowym zgromadzonym w postepowaniu . materiał ten prowadzi wręcz do przeciwnego wniosku , iż K. B. pozostawała z tą firmą w stałym kontakcie elektronicznym bo w jej gospodarczym interesie pozostawała jak najszybsza ocena możliwości skutecznej naprawy specjalistycznej zabudowy pojazdu przez jej producenta , skoro samochód służył działalności w ramach której wiązały ja kontrakty z kontrahentami.
Przede wszystkim jednak takie stwierdzenie opiniodawcy wykraczało poza zakres zadania eksperckiego postawionego przez biegłym , który formułując ją , zastąpił Sąd w ocenie prawnej istnienia związku przyczynowego warunkującego odpowiedzialność ubezpieczyciela za w ten sposób identyfikowanym przez powódkę jej uszczerbkiem majątkowym [ na taki charakter wypowiedzi biegłego zwraca słusznie uwagę K. B. w odpowiedzi na apelację].
Nietrafnie też, budując motywację stawianych zarzutów procesowych , wskazując na, jej zdaniem, błędną ocenę opinii biegłego K. , strona pozwana powołuje się na jego wypowiedź odnośnie znacznego zawyżenia stawki za korzystanie ze strzeżonego parkingu.
Wskazując dla porządku , że na etapie postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel w relacjach z powódką wysokości tej stawki nie kwestionował - co skonstatował w sposób niekwestionowany w środku odwoławczym , Sąd I instancji , dodać należy , że z treści opinii uzupełniającej biegłego / k. 585-591 akt /, a w szczególności z treści stanowiącej jej element składowy odpowiedzi firmy (...) na pytanie biegłego o wysokość stawek na parkingach dozorowanych przez policję włoską lub formy ochroniarskie wynikało , iż stawka za godzinę tak kwalifikowanego parkowania to kwoty pomiędzy 10 a 20 Euro. /por. k. 586 v akt / .
Skoro tak to wniosek biegłego , że stawka 150 Euro za dobę jest wygórowana jest zupełnie nieusprawiedliwiony, stąd motywacja zarzutu strony pozwanej , także w tym zakresie nie może zostać podzielona , a zarzut oceniony jako trafny.
Dlatego, z przyczyn wskazanych wyżej , odpierając te zarzuty Sąd II instancji uznaje , że ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd niższej instancji są prawidłowe i przyjmuje je za własne.
Wymagają one jednak częściowego uzupełnienia , którego podstawą jest treść dokumentów , których wiarygodności nie podważała żadna ze stron.
Uzupełnienie to przedstawia się następująco:
- dokument faktury wystawiony przez firmę (...) na należność za parkowanie uszkodzonej zabudowy na parkingu strzeżonym , którą powódka bez zastrzeżeń zapłaciła, obejmował sumę 18 900 Euro , za okres pomiędzy 21 października 2017r do 23 lutego 2018 [ 126 dni ] , przy zastosowaniu stawki 150 Ero za dobę / dzień /
/ dowód faktura nr (...) k. 47 akt/
- producent zabudowy poinformował powódkę , jako właściciela pojazdu oddanego do naprawy , iż jej koszt będzie wyższy aniżeli wartość zabudowy przed szkodą , w dniu 5 listopada 2017r . Po czerech dniach - 9 listopada 2017r firma włoska zapowiedziała , że w razie braku decyzji powódki co dalszego postępowania z uszkodzoną zabudową , w ciągu kolejnych pięciu dni, przeniesie zabudowę na parking strzeżony albowiem nie ma możliwości zapewnienia , we własnym zakresie bezpieczeństwa pozostawania zabudowy w stanie niepogorszonym.
Takie stanowisko strona włoska powtórzyła w informacji z 26 listopada 2017r/ w dokumencie jest oczywista omyłka co do daty rocznej - uwaga Sądu Apelacyjnego /.
/ dowód : informacje e- mailowe producenta do powódki z 5 listopada i 9 listopada 2017r oraz 26 listopada 2017r k. 36-39 , k. 40 i 41 akt. /
- o takim stanowisku co do możliwości naprawy zabudowy i jej kosztów, K. B. poinformowała pozwanego ubezpieczyciela w dniu 23 listopada 2023r w tym o możliwych dodatkowych kosztach w razie zwłoki w decyzji , związanych z pozostawieniem zabudowy na płatnym parkingu. W odpowiedzi na to wezwanie strona pozwana w dniu następnym pozostawiła decyzje co do naprawy albo kasacji uszkodzonych elementów właścicielce.
/ dowód : informacja przekazana przez powódkę stronie pozwanej i odpowiedź zakładu ubezpieczeń / k. 42-43 akt /
- po zmianie kwalifikacji szkody powódki przez ubezpieczyciela na całkowitą , (...) S. A. wypłaciła K. B. dodatkowe świadczenie wyrównawcze- również w dniu 26 lutego 2018r ale - niespornie nie obejmowało ono kompensaty kosztów parkowania zabudowy we Włoszech w okresie oznaczonym w żądaniu poszkodowanej.
/ dowód informacja o świadczeniu dopłaty k. 45 akt/ .
Przechodząc do oceny materialnej objętej weryfikacją odwoławczą części roszczenia powódki , na wstępie podzielić należy stawisko ubezpieczyciela , że zasądzając z tytułu wyrównania kosztów związanych z parkowaniem na płatnym parkingu uszkodzonej zabudowy całą , dochodzoną przez powódkę z tego tytułu kwotę 79 000zł., Sąd I instancji prawo materialne naruszył.
Świadczenie wyrównawcze z tego tytułu jest jej należne w niższej wysokości , a ściślej, nie w pełnym zakresie pokrytego przez przedsiębiorczynię tego wydatku, zakład ubezpieczeń w ramach odpowiedzialności odszkodowawczej wynikającej z opieszałego prowadzenia postępowania wewnątrz ubezpieczeniowego, jest zobowiązany do jego indemnizacji.
Odwołując się do ustaleń faktycznych dokonanych w postępowaniu można sformułować wniosek , że pozwany ubezpieczyciel – w zakresie ocenianej obecnie części roszczenia powódki - odpowiada wobec niej za wyrównanie powstałego w jej majątku uszczerbku przy czym nie jest to odpowiedzialność o charakterze gwarancyjnym ale odszkodowawczym dla którego podstawą jest przepis art. 471 kc.
Uszczerbek K. B. jest konsekwencją nienależytego wykonania /zawinionego , opieszałego wykonywania/ zobowiązania przez stronę pozwaną , którego źródłem jest art. 822 kc, albowiem dopuściła się zwłoki w spełnieniu świadczenia mającego wyrównać szkodę powódki , co zrodziło dodatkowe poniesione przez nią koszty , które nie byłyby powstały gdy realizacja zobowiązania przez zakład ubezpieczeń była prawidłowa , także w zakresie terminu zapłaty świadczenia ubezpieczeniowego
W ocenie Sądu II instancji , zakres tej odpowiedzialności jest jednak węższy niż uznawała poszkodowana, formułując to roszczenie.
Wprawdzie identyfikowała je – w zakresie wysokości z równowartością w złotówkach kwoty Euro , którą obciążyła ją firma włoska z tytułu przechowywania uszkodzonej zabudowy pojazdu ciężarowego I. na parkingu strzeżonym w okresie pomiędzy 21 października 2017r i 23 lutego 2018r tym nie mniej o zawinionym niewykonywaniu zobowiązania po stronie pozwanego ubezpieczyciela można w sposób usprawiedliwiony mówić , w świetle ustalonych w sprawie faktów , nie przez cały wskazany okres ale przez 92 dni pomiędzy 23 listopada 2017r do 23 lutego 2018r.[ 7 +31+31+23 ].
Trzeba bowiem przypomnieć , iż początkowo ubezpieczyciel oceniał szkodę powódki w tej specjalistycznej zabudowie jako częściową i m. in. dlatego – w celu jej naprawy, powódka przetransportowała ją do producenta.
Wprawdzie firma (...) przekazała właścicielce informację o odmowie naprawy z uwagi na nieopłacalność w 5 listopada 2017r ale K. B. o takim wyniku analizy zakresu uszkodzeń poinformowała zakład ubezpieczeń – jak wynika z ustaleń dopiero w dniu 23 listopada 2017r postulując – wobec treści tej oceny przez producenta - zmianę kwalifikacji szkody na całkowitą. Już w tej dacie , postępując właściwie (...) S.A. powinna była zmienić te kwalifikację i świadczyć poszkodowanej kwotę odpowiadającą rzeczywiście poniesionej szkodzie [ całkowitej ] , szczególnie ,że jak trafnie zwrócił na to uwagę Sąd I instancji, zakład ubezpieczeń nie wskazał w postepowaniu na żadne po swojej stronie obiektywnie przeszkody , które uzasadniały zaniechanie takiego sprawnego , podejmowanego we właściwym czasie postępowania.
Tymczasem odpowiedź strony pozwanej z dnia następnego nie dotyczyła wprost tego postulatu poszkodowanej , a oczekiwana zmiana nastąpiła dopiero w dniu 13 lutego 2018r .
Po tej dacie ubezpieczyciel wprawdzie wypłacił powódce dodatkowe świadczenie ubezpieczeniowe ale nie obejmowało ono kosztów parkowania uszkodzonej , nadającej się do kasacji zabudowy , w okresie wskazywanym przez K. B.. Ostania dopłata tego świadczenia została potwierdzona decyzja ubezpieczyciela, przesłaną powódce elektronicznie, 26 lutego 2018r
W tych okolicznościach, zdaniem Sądu II instancji, strona pozwana odpowiada za zawinione niewykonanie swojego zobowiązania i dlatego jest zobligowana , co do zasady do zwrotu kosztów jakie powstały po stronie powódki w związku pakowaniem pozostałości zabudowy na parkingu we Włoszech. Strona pozwana odpowiada za indemnizację jednak tylko części tych kosztów , które powódka niespornie poniosła albowiem tylko część jest kauzalnie powiązana ze sposobem w jaki ubezpieczyciel wykonywał to zobowiązanie.
O takiej odpowiedzialności można mówić w odniesieniu do kosztów , które powstały od daty w której w sposób usprawiedliwiony można mówić o zwłoce strony pozwanej w kwalifikacji szkody spowodowanej uszkodzeniem zabudowy pojazdu jako całkowitej.
Jest to dzień [ 23 listopada 2017r ] w którym poszkodowana zażądała zamiany uprzedniej kwalifikacji szkody aż do dnia w którym [ w warunkach braku uznania swojej odpowiedzialności za refundacje tych kosztów refundację przez (...) S.A.] , firma włoska utrzymywała pozostałości na parkingu [ 23 lutego 2018r ]
Odpowiedzialność ubezpieczyciela za koszty tego kwalifikowanego parkowania za okres wcześniejszy jest wyłączona albowiem nie można ich przyczynowo powiązać z jego zwłoką w prawidłowym wykonywaniu zobowiązania wobec poszkodowanej powódki , do wyrównania doznanego przez nią uszczerbku na skutek uszkodzenia samochodu w zdarzeniu drogowym.
Co więcej , już tylko na marginesie, dla porządku , Sad II instancji zauważa , iż materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie potwierdza , że przed dniem 23 listopada 2017r zabudowa pozostawała na parkingu strzeżonym , a co więcej z korespondencji powódki z przedsiębiorstwem włoskim wynika , że przeniesienie pozostałości na taki parking Włosi zapowiadali o tyle o ile w ciągu 5 dni od daty informacji o niemożliwości naprawy[ datowanej na 5 listopada 2017r ], K. B. nie podejmie decyzji co dalszych losów uszkodzonej zabudowy. Taka zapowiedź została zawarta w piśmie skierowanym do powódki datowanym później bo 9 listopada 2017r [ nota bene mimo to P. wystawiła fakturę za okres płatnego parkowania pomiędzy 21 października 2017r i 23 lutego 2023r ]
W konsekwencji Sąd Apelacyjny stoi na stanowisku , że z tytułu tej części roszczenia, powódce należna jest kwota odpowiadająca iloczynowi 92 dni , stawki 150 Ero za dobę oraz niekwestionowanego przez strony przelicznika walutowego pieniądza europejskiego i złotówki – 4, 18 zł za 1 Euro.
Należna jej część odszkodowania roszczenie o które jest przedmiotem oceny Sadu Odwoławczego odpowiada zatem kwocie nie 79 000zł , jak przyjął Sąd Okręgowy ale 57 684 złote.
W konsekwencji łączna, należna powódce suma odpowiada wielkości nie 143 000złotych ale 121 684 złote [ 143 000-[ 79 000- 57 684 ]
Kwota ta należy się K. B. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 15 marca 2018r do dnia zapłaty , której to daty początkowej skarżący zakład ubezpieczeń w istocie nie kwestionował , a w tym zakresie stanowisko Sądu niższej instancji należy ocenić jako poprawne.
Dokonana zmiana zaskarżonego orzeczenia w odniesieniu do rozmiaru ilościowego roszczenia powódki , które ostatecznie zostało ocenione jako uzasadnione spowodowała, iż korekcie ulec musiało także rozliczenie kosztów procesu pomiędzy stronami.
W tym zakresie Sąd II instancji , stosując art. 100 kpc stosunkowo rozdzielił je pomiędzy nimi , aby ostateczną kwotę z tego tytułu dla powódki ustalić po wzajemnym potrąceniu należności każdej ze stron.
Sąd I instancji , stosując tę samą regułę , odwołał się do proporcji opartej na wymiarze skali w której obydwie strony wykazały w postępowaniu swoje racje procesowe. Jak wynika z motywów orzeczenia poddanego kontroli instancyjnej odpowiadała ona stosunkowi 70 % do 30 % na korzyść K. B..
Ograniczenie rozmiaru ilościowego roszczenia należnego powódce w orzeczeniu reformatoryjnym spowodowało , że [ z pewnym przybliżeniem ] proporcja ta wynosi 60 % : 40 % także na jej korzyść .
Stosując ją , Sąd II instancji uwzględnił , iż ogółem poniosła ona z tytułu kosztów 22 317 złotych a strona przeciwna 10 817 zł / składowe obu tych sum poprawnie określił Sąd Okręgowy, a zatem ich ponowne powoływanie jest zbędne /
W konsekwencji ogólna suma kosztów procesu poniesionych przez obydwie strony zamyka się wielkością 33 134 złote z której powódka powinna ponieść 13 254 zł. Różnica pomiędzy tymi wielkościami stanowi sumę kosztów należną K. B. od przeciwnika procesowego. Jest to kwota 9 063 zł.
Z podanych powodów Sąd Odwoławczy zmieniając, w częściowym uwzględnieniu apelacji strony pozwanej , wyrok Sądu Okręgowego orzekł jak w punkcie 1 I-III sentencji , na podstawie art. 386 §1 kpc.
W pozostałym zakresie, oceniając apelację jako nieuzasadnioną, oddalił ją , w oparciu o art. 385 kpc [ pkt 2 sentencji motywowanego orzeczenia ] .
Rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego , Sąd II instancji zastosował art. 100 kpc w zw z art. 391 §1 kpc i stosunkowo rozdzielił koszty tego etapu postępowania pomiędzy stronami , przyjmując proporcję zakresu w jakim ubezpieczyciel wykazał zasadność środka odwoławczego oraz w jakim powódka skutecznie się przed nim obroniła. Proporca ta wynosi 74 % : 26 % na korzyść K. B..
Po potrąceniu wzajemnych należności stron z tego tytułu, przy zastosowaniu tego kryterium, na rzecz powódki została zasądzona kwota 943 zł , w warunkach gdy poniesione przez nią koszty to kwota 4050 zł., a po stronie zakładu ubezpieczeń jest to suma łączna 7 900zł , wliczając w nią także opłatę od apelacji – 3850 zł.
Należność kosztowa została zasądzona na rzecz powódki wraz z odsetkami o których Sąd był zobowiązani , po myśli art. 98§1 1 w zw z art. 391 §1 kpc orzec z urzędu [ pkt 3 sentencji wyroku /
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Krakowie
Osoba, która wytworzyła informację: Grzegorz Krężołek
Data wytworzenia informacji: