Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

POSTANOWIENIE

Dnia 13 maja 2025 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie, II Wydział Karny, w składzie:

Przewodniczący: SSA Barbara Nita-Światłowska

Protokolant: Luiza Borończyk-Saczka

po rozpoznaniu w sprawie

B. B.

wniosku obrońcy z urzędu

o wydanie uzupełniającego rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania wznowieniowego w zakresie wysokości wynagrodzenia za nieopłaconą pomocy prawną udzieloną z urzędu

na podstawie art. 626 § 2 k.p.k. a contrario

postanawia

wniosku nie uwzględnić.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 8 marca 2018, sygn. akt II AKo 53/17, Sąd Apelacyjny w Krakowie, na podstawie art. 540 § 1 pkt 2 k.p.k. i art. 547 § 2 k.p.k.: [pkt 1.] wznowił postępowanie zakończone wyrokiem Sądu Rejonowego w Myślenicach z dnia 1 października 2014 roku, sygn. akt II K 473/13, utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 18 lutego 2015 roku, sygn. akt IV Ka 1093/14; [pkt 2.] uchylił wyrok Sądu Rejonowego w Myślenicach z dnia 1 października 2014 roku, sygn. akt II K 473/13, oraz wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 18 lutego 2015 roku, sygn. akt IV Ka 1093/14, i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Myślenicach do ponownego rozpoznania; [pkt 3.] zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokat M. W. kwotę 531,36 złotych, w tym VAT, tytułem kosztów obrony z urzędu; oraz [pkt 4.] stwierdził, że koszty procesu ponosi Skarb Państwa [ vide t. I, k. 87-88].

W uzasadnieniu w części dotyczącej rozstrzygnięcia o przyznaniu adwokat M. W. wynagrodzeniu za pomoc prawną udzieloną B. B. z urzędu Sąd Apelacyjny powołał się na art. 29 ust 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2017 r., poz. 2368 ze zm.) oraz § 17 ust 4 pkt 2, § 4 ust. 1 i 3 oraz § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2016 roku, poz. 1714), wywodząc z tych przepisów zasadę, jak również wysokość tychże kosztów.

Adwokat M. W. pismem z dnia 10 marca 2025 roku (data wpływu pisma) wniosła o uzupełnienie powołanego wyżej wyroku poprzez przyznanie jej jako obrońcy z urzędu B. B. w tamtej sprawie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej w dodatkowej kwocie 432 złotych netto, powiększonej o należny podatek 23% VAT (99,36 złotych), tj. w łącznej kwocie 531,36 złotych brutto. W treści tego wniosku obrońca odwołała się do wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sprawach sygn. akt: SK 66/19, SK 78/21, SK 53/22 oraz SK 90/22, a także postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2021 roku, sygn. akt V KK 549/20, zgodnie z treścią których zróżnicowanie wynagrodzenia adwokatów i radców prawnych działających z wyboru i z urzędu nie ma konstytucyjnego uzasadnienia, co daje tym samym „sądowi prawo do orzekania w przedmiocie wynagrodzenia pełnomocników obrońców ustanowionych z urzędu w oparciu o stawki przewidziane dla adwokatów i radców prawnych ustanowionych z wyboru”.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Wniosek obrońcy nie zasługiwał na uwzględnienie.

Powodem nieuwzględnienia wniosku obrońcy był upływ terminu przedawnienia roszczenia o uzupełniające zasądzenie kosztów za obronę z urzędu.

Tut. Sąd nie kwestionuje możliwości wykorzystywania art. 626 § 2 k.p.k. do korekty rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów pomocy prawnej świadczonej z urzędu w związku z niekonstytucyjnością przepisów rozporządzenia różnicujących stawki za obronę z wyboru oraz z urzędu. Koncepcja ta od dawna przyjmowana jest w praktyce tut. Sądu, potwierdzona została nadto w postanowieniu składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia13 grudnia 2023 roku, sygn. akt I KZP 5/23. We wskazanym powyżej postanowieniu Sąd Najwyższy trafnie uwypuklił wszakże to, że możliwość zasądzenia na podstawie art. 626 § 2 k.p.k. uzupełnionych kosztów za pomoc prawną świadczoną z urzędu limitują przewidziane przepisami prawa okresy przedawnienia.

Powyższa myśl nie została przez Sąd Najwyższy rozwinięta, w związku z czym może w tej kwestii powstać wątpliwość wiążąca się z określeniem punktu czasowego, od którego termin ten rozpoczyna bieg, jak również niejasność dotycząca długości tego terminu.

W ocenie tut. Sądu termin przedawnienia wynosi tu trzy lata i to niezależnie od rozstrzygnięcia wątpliwości co do tego, czy za przepis wyznaczający długość terminu przedawnienia należy w tym przypadku uznać art. 118 Kodeksu cywilnego w zakresie, w jakim stanowi o terminie przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, czy art. 291 § 1 Kodeksu pracy stanowiący o przedawnieniu roszczeń ze stosunku pracy, czy – per analogiam – art. 641 k.p.k., w którym jest mowa o trzyletnim terminie przedawnienia kosztów procesu (bliżej B. Nita-Światłowska, Glosa do postanowienia składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - Izba Karna z 13 grudnia 2023 r., I KZP 5/23, OSP nr 11/2025, s. 41 i n.), czy wreszcie art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j.: Dz.U. z 2023 r. poz. 123 ze zm.), również stosowany w takim wypadku per analogiam (tak np. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 28 marca 2024 r., V KK 4/21 oraz z dnia 29 sierpnia 2024 r., sygn. II KK 47/19).

Co do punktu czasowego rozpoczynającego bieg trzyletniego terminu przedawnienia, to nie należy go wiązać z którymkolwiek wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego wskazanym we wniosku u uzupełniające orzeczenie o kosztach, którym zainicjowane zostało niniejsze postępowanie. Punkt czasowy relewantny z perspektywy rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia wyznacza tu wymagalność roszczenia o zasądzenie od Skarbu Państwa kosztów za pomoc prawną świadczoną z urzędu. Chodzi tu o wymagalność „pierwotnego” niejako roszczenia. Nic wszak nie stało na przeszkodzie, aby w czasie złożenia pierwotnego wniosku o zasądzenie kosztów za obronę z urzędu podmiot profesjonalny, świadczący pomoc prawną z urzędu, domagał się zasądzenia należnych mu kosztów w wysokości przewidzianej dla reprezentanta procesowego działającego z wyboru, a to w powiązaniu z wnioskiem o dokonanie przez sąd rozporoszonej kontroli konstytucyjnej, względnie z wnioskiem o wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego z odpowiednim pytaniem prawnym, a w razie nieuwzględnienia tych wniosków przez sąd sam wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego ze skargą konstytucyjną.

Obrońca B. B. sporządziła wniosek o wznowienie postępowania w dniu 7 sierpnia 2017 roku (data wpływu do Sądu Apelacyjnego w Krakowie - 8 sierpnia 2017 roku), w którym zawarto wniosek o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielanej skazanej z urzędu wraz z oświadczeniem, że koszty te nie zostały opłacone ani w całości ani w części (vide k. 13). Sprawa zainicjowana tym wnioskiem zakończyła się przed Sądem Apelacyjnym w Krakowie wyrokiem z dnia 8 marca 2018 roku. Na posiedzeniu w dniu, w którym wydany został wyrok, tj. w dniu 8 marca 2018 r., obrońca ponowiła wniosek o zasądzenie kosztów za obronę z urzędu zapewniając, że nie zostały one uiszczone w jakiejkolwiek części (vide k. 86).

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie trzyletni termin przedawnienia roszczenia o uzupełniające zasądzenie kosztów upłynął nawet przy ustaleniu korzystniejszego dla obrońcy punktu czasowego rozpoczynającego bieg terminu przedawnienia, tj. przy przyjęciu, iż tym punktem czasowym jest 8 marca 2018 r., kiedy to obrońca obecna na posiedzeniu przed Sądem Apelacyjnym ponowiła zawarte we wniosku o wznowienie postępowania żądanie zasądzenia od Skarbu Państwa zwrotu kosztów za obronę świadczoną z urzędu. Przy takim, korzystniejszym dla obrońcy ustaleniu, trzyletni termin przedawnienia roszczenia o uzupełniające zasądzenie kosztów upłynął w marcu 2021 roku. Tymczasem wspomniany na wstępie wniosek obrońcy o uzupełniające orzeczenie o kosztach, opatrzony datą 6 marca 2025 roku, wpłynął do Sądu Apelacyjnego w Krakowie 10 marca 2025 roku (vide k. 122).

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak na wstępie.