Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

POSTANOWIENIE

Dnia 13 maja 2025 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie, II Wydział Karny, w składzie:

Przewodniczący: SSA Barbara Nita-Światłowska

Protokolant: Luiza Borończyk-Saczka

po rozpoznaniu w sprawie poszukiwanego

L. D. vel I.’ego

(L. D. vel I.)

wniosku obrońcy poszukiwanego

o wydanie uzupełniającego rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania wznowieniowego w zakresie wysokości wynagrodzenia za nieopłaconą pomocy prawną udzieloną z urzędu

na podstawie art. 626 § 2 k.p.k. a contrario

postanawia

wniosku nie uwzględnić.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 30 grudnia 2021 roku, sygn. akt III Kop 190/21, Sąd Okręgowy w Krakowie przyznał od Skarbu Państwa na rzecz adwokata M. W. 147,60 złotych, w tym VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej poszukiwanemu L. D. vel I. z urzędu w toku posiedzenia aresztowego, odbytego przed tamtym Sądem dnia 23 grudnia 2021 roku [ vide t. I, k. 149-150].

Postanowieniem z dnia 15 marca 2022 roku, sygn. akt II AKz 69/22, Sąd Apelacyjny w Krakowie, po rozpoznaniu zażalenia obrońcy, na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. i art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 roku Prawo o adwokaturze: [pkt I.] powyższe postanowienie zmienił w ten sposób, że przyznaną nim od Skarbu Państwa kwotę kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata M. W. z urzędu podwyższył do 369 złotych; oraz [pkt II.] przyznał od Skarbu Państwa na rzecz adwokata M. W. 6,50 złotych tytułem niezbędnego i udokumentowanego wydatku poniesionego jako adwokat ustanowiony z urzędu [ vide t. I, k. 175-176]. Powodem wydania orzeczenia reformatoryjnego była zmiana podstawy prawnej zasądzenia (i obliczenia) wskazanych kosztów na przepis § 17 ust. 2 pkt 5 i § 18 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

Obrońca poszukiwanego adwokat M. W. pismem z dnia 10 marca 2025 roku (data wpływu pisma) wniosła o uzupełnienie powołanego wyżej postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie poprzez przyznanie jej od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej L. D. vel I. jako obrońca z urzędu w dodatkowej kwocie 300 złotych netto, powiększonej o należny podatek 23% VAT (69 złotych), tj. w łącznej kwocie 369 złotych brutto. W treści tego wniosku obrońca odwołała się do wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sprawach sygn. akt: SK 66/19, SK 78/21, SK 53/22 oraz SK 90/22, a także postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 2021 roku, sygn. akt V KK 549/20, zgodnie z treścią których zróżnicowanie wynagrodzenia adwokatów i radców prawnych działających z wyboru i z urzędu nie ma konstytucyjnego uzasadnienia [ vide t. II, k. 223-226].

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Wniosek obrońcy nie zasługiwał na uwzględnienie.

Powodem nieuwzględnienia wniosku obrońcy był upływ terminu przedawnienia roszczenia o uzupełniające zasądzenie kosztów za obronę z urzędu.

Tut. Sąd nie kwestionuje możliwości wykorzystywania art. 626 § 2 k.p.k. do korekty rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów pomocy prawnej świadczonej z urzędu w związku z niekonstytucyjnością przepisów rozporządzenia różnicujących stawki za obronę z wyboru oraz z urzędu. Koncepcja ta od dawna przyjmowana jest w praktyce tut. Sądu, potwierdzona została nadto w postanowieniu składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia13 grudnia 2023 roku, sygn. akt I KZP 5/23. We wskazanym powyżej postanowieniu Sąd Najwyższy trafnie uwypuklił wszakże to, że możliwość zasądzenia na podstawie art. 626 § 2 k.p.k. uzupełnionych kosztów za pomoc prawną świadczoną z urzędu limitują przewidziane przepisami prawa okresy przedawnienia.

Powyższa myśl nie została przez Sąd Najwyższy rozwinięta, w związku z czym może w tej kwestii powstać wątpliwość wiążąca się z określeniem punktu czasowego, od którego termin ten rozpoczyna bieg, jak również niejasność dotycząca długości tego terminu.

W ocenie tut. Sądu termin przedawnienia wynosi tu trzy lata i to niezależnie od rozstrzygnięcia wątpliwości co do tego, czy za przepis wyznaczający długość terminu przedawnienia należy w tym przypadku uznać art. 118 Kodeksu cywilnego w zakresie, w jakim stanowi o terminie przedawnienia dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, czy art. 291 § 1 Kodeksu pracy stanowiący o przedawnieniu roszczeń ze stosunku pracy, czy – per analogiam – art. 641 k.p.k., w którym jest mowa o trzyletnim terminie przedawnienia kosztów procesu (bliżej B. Nita-Światłowska, Glosa do postanowienia składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - Izba Karna z 13 grudnia 2023 r., I KZP 5/23, OSP nr 11/2025, s. 41 i n.), czy wreszcie art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j.: Dz.U. z 2023 r. poz. 123 ze zm.), również stosowany w takim wypadku per analogiam (tak np. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 28 marca 2024 r., V KK 4/21 oraz z dnia 29 sierpnia 2024 r., sygn. II KK 47/19).

Co do punktu czasowego rozpoczynającego bieg trzyletniego terminu przedawnienia, to nie należy go wiązać z którymkolwiek wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego wskazanym we wniosku u uzupełniające orzeczenie o kosztach, którym zainicjowane zostało niniejsze postępowanie. Punkt czasowy relewantny z perspektywy rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia wyznacza tu wymagalność roszczenia o zasądzenie od Skarbu Państwa kosztów za pomoc prawną świadczoną z urzędu. Chodzi tu o wymagalność „pierwotnego” niejako roszczenia. Nic wszak nie stało na przeszkodzie, aby w czasie złożenia pierwotnego wniosku o zasądzenie kosztów za obronę z urzędu podmiot profesjonalny, świadczący pomoc prawną z urzędu, domagał się zasądzenia należnych mu kosztów w wysokości przewidzianej dla reprezentanta procesowego działającego z wyboru, a to w powiązaniu z wnioskiem o dokonanie przez sąd rozporoszonej kontroli konstytucyjnej, względnie z wnioskiem o wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego z odpowiednim pytaniem prawnym, a w razie nieuwzględnienia tych wniosków przez sąd sam wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego ze skargą konstytucyjną.

Postanowieniem z dnia 30 grudnia 2021 roku Sąd Okręgowy w Krakowie zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy L. D. vel I.’ego koszty za obronę z urzędu wskazując, że wiążą się one z działaniem w postępowaniu incydentalnym dotyczącym tymczasowego aresztowania w postępowaniu o przekazanie na podstawie europejskiego nakazu aresztowania. W uzasadnieniu powołanego powyżej postanowienia Sąd Okręgowy odnotował: „Dnia 23 grudnia 2021 roku odbyło się posiedzenie w przedmiocie przedłużenia stosowania tego środka zapobiegawczego wobec poszukiwanego”. Na posiedzeniu tym była obecna adwokat M. W. jako obrońca z urzędu L. D. vel I.”. Dodać tu należy, że podczas posiedzenia przed Sądem Okręgowym w Krakowie w dniu 23 grudnia 2023 roku adw. M. W. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od Skarbu Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu składając oświadczenie, iż nie zostały one uiszczone w jakiejkolwiek części (vide k.129v). Jak to już odnotowano na wstępie, we wniosku, którym zainicjowane zostało niniejsze postępowanie obrońca wniosła o uzupełnienie postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 15 marca 2022 roku, sygn. akt II AKz 69/22, Sąd Apelacyjny w Krakowie rozpoznał zażalenie obrońcy na powyższe postanowienie o kosztach; wydane przez Sąd Apelacyjny orzeczenie reformatoryjne wiązało się ze zmianą podstawy prawnej zasądzenia (i obliczenia) kosztów, co wszakże nie wiązało się z kwestią niekonstytucyjności różnicowania stawek za obronę za wyboru oraz z urzędu (takich twierdzeń obrońca nie podnosiła).

Mając na uwadze powyższe, przy ustaleniu, że punktem czasowym, od którego rozpoczął w niniejszej sprawie bieg trzyletni termin przedawnienia roszczenia o uzupełniające zasądzenie kosztów był dzień 23 grudnia 2021 roku, kiedy to na posiedzeniu przed Sądem Okręgowym w Krakowie adw. M. W. sformułowała żądanie zasądzenia na jej rzecz kosztów za obronę z urzędu, należy stwierdzić, iż termin ten upłynął w grudniu 2024 roku. Tymczasem wspomniany na wstępie wniosek obrońcy o uzupełniające orzeczenie o kosztach, opatrzony datą 6 marca 2025 roku, wpłynął do Sądu Apelacyjnego w Krakowie 10 marca 2025 roku (vide k. 223).

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak na wstępie.