II AKz 227/16 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Krakowie z 2016-07-05
Sygn. akt II AKz 227/16
POSTANOWIENIE
Dnia 5 lipca 2016 roku
Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym w składzie:
Przewodniczący: |
SSA Barbara Nita-Światłowska (spr.) |
Protokolant: |
st.sekr.sądowy Iwona Goślińska |
przy udziale Prokuratora Prokuratury Regionalnej Barbary Jasińskiej
po rozpoznaniu w sprawie
M. M. (1)
skazanego z §127, §128 ust. 1 pkt 4, §130 pierwszy i trzeci przypadek, §15 austriackiego kk i inne
zażalenia wniesionego przez skazanego na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie
z dnia 30 maja 2016 roku, sygn. akt III Kop 57/16
w przedmiocie stwierdzenia, że wyrok sądu austriackiego nie podlega wykonaniu na terytorium Polski
na podstawie art. 437 § 1 kpk i art. 611ts kpk
postanawia
I. zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy,
II. stwierdzić, że koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.
Sygn. akt II AKz 227/16
UZASADNIENIE
Postanowieniem z 30 maja 2016 r., sygn. III Kop 57/16 Sąd Okręgowy w Krakowie na podstawie art. 611tg § 1 k.p.k. w zw. art. 611tk § 1 k.p.k. stwierdził, że „wyrok Landesgericht Korneuburg z dnia 9 grudnia 2015 r., sygnatura akt 614 Hv 10/15i dotyczący skazanego obywatela polskiego M. M. (1), urodzonego (...) w miejscowości R., syna A. i R. nie podlega wykonaniu na terytorium Polski”.
W uzasadnieniu powołanego powyżej postanowienia wskazano, że strona austriacka wystąpiła o wykonanie w Polsce kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec M. M. (1) wyrokiem sądu w Korneuburg z 9 grudnia 2015 r. w trybie przewidzianym decyzją ramową Rady UE Nr 2008/909 WSiSW z 27 listopada 2008 r. o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków w sprawach karnych skazujących na karę pozbawienia wolności lub inny środek polegający na pozbawieniu wolności – w celu wykonania tych wyroków w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE z 15 grudnia 2008 r., L 327/27; dalej: decyzja ramowa o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków w sprawach karnych skazujących na karę pozbawienia wolności).
Według Sądu I instancji w niniejszej sprawie zachodzi podstawa odmowy wykonania wskazanego powyżej wyroku sądu austriackiego, bo „czyn, w związku z którym wydano orzeczenie, nie stanowi przestępstwa według prawa polskiego” (art. 611tk § 1 pkt 1 k.p.k.).
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia podkreślono, że wyrok sądu austriackiego „obejmuje łącznie 19 przestępstw, za które M. M. (1) został skazany na jedną karę pozbawienia wolności w wymiarze 1 276 dni. Dwa spośród wymienionych w zaświadczeniu czynów nie stanowią jednak przestępstwa w rozumieniu prawa polskiego”.
Wskazując, że pozostałe czyny, za które M. M. (1) został skazany, stanowią przestępstwa według prawa polskiego, Sąd I instancji stwierdził, że w związku z tym, że „sąd austriacki orzekł jedną karę za czyny stanowiące przestępstwa według prawa polskiego i nie stanowiące przestępstw w świetle prawa polskiego nie jest możliwe ustalenie jaki wymiar kary zostałby orzeczony za każdy z poszczególnych czynów”. Podkreślił przy tym, że: „[w]miar kary należy do kompetencji sądu państwa wydania wyroku i sąd polski nie ma uprawnień do zmiany orzeczenia w tym zakresie. W przypadku, gdy nie jest możliwe przejęcie całej kary do wykonania na terytorium Polski – z powodu braku podwójnej karalności dwóch z czynów – sąd postanowił o odmowie wykonania całego wyroku na terytorium Polski”.
Na powyższe postanowienie skazany złożył zażalenie. Wskazał w nim, że postanowienie Sądu I instancji zaskarża w całości i „wnosi o jego uchylenie i przeprowadzenie procedury dostosowawczej wyroku wydanego przez Sąd Krajowy w Korneuburg – Austria o sygn. Akt 614 Hv 10/15i zgodnie z Artykułem 10 Decyzji Ramowej Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2008/909/WSiSW albowiem w przedmiotowej sprawie karnej o przekazanie wykonania wyroku zapadłego w Państwie Członkowskim do innego Państwa Członkowskiego przeciwko skarżącemu M. M. (1)zachodzą przesłanki sformułowane w Punkcie 3 komentarza do Decyzji Ramowej Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2008/909/WSiSW ( vide: dalej) jak również odmowa przejęcia wyroku sądu państwa członkowskiego narusza Artykuł 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, której sygnatariuszem jest Rzeczpospolita Polska zobowiązana rzeczoną Konwencją do respektowania życia rodzinnego i prywatnego swoich obywateli. W przedmiotowej sprawie o przekazanie wyroku, odbywanie kary przez skarżącego w Kraju stanowi decydujący element umożliwiający konstytucyjnie i traktatowo, a przede wszystkim przez Europejską Konwencję Praw Człowieka, zagwarantowane kontakty rodzinne skarżącego jak również zwiększa w znacznym stopniu rokowania na pozytywną resocjalizację skarżącego po odbyciu nałożonej kary pozbawienia wolności”.
W tym kontekście w zażaleniu stwierdzono, że skarżący wnosi o uchylenie zaskarżonego postanowienia i „zwrócenie się Sądu Okręgowego w Krakowie do Ministerstwa Sprawiedliwości o przeprowadzenie procedury zgodnie z Art. 10 ust. 2 rzeczonej Decyzji Ramowej tzn. w ramach konsultacji z austriackim Ministerstwem Sprawiedliwości wynegocjowanie zgody na przejęcie częściowe wyroku do wykonania w Rzeczpospolitej oraz uchylenie lub wykonanie wyroku w zakresie jego części dotyczącej czynów niebędących czynami przestępczymi wg prawa polskiego przez sąd austriacki”.
W dalszej części uzasadnienia zażalenia skarżący podkreślił, że „zgodnie z Art. 5 ustawy nowelizującej austriackiej Ustawy o Współpracy Prawnej pomiędzy Państwami Członkowskimi UE (…), która uprawomocniła się z dn. 14.08.2013” (…) „zwróci się do austriackiego Sądu I. Instancji w Korneuburgu o wydanie postanowienia stwierdzającego, która część kary pozbawienia wolności w wyroku wydanym przeciwko oskarżonemu przypada na czyny karalne również według prawa polskiego i powinna być przejęta do wykonania w Kraju”.
W dalszej części uzasadnienia zażalenia skarżący przywołał wybrane przepisy decyzji ramowej o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków w sprawach karnych skazujących na karę pozbawienia wolności oraz konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.; dalej: EKPC lub konwencja). W tym kontekście stwierdził, że „[z]godnie z powyższym Pkt. 19 M. M. (1) zaskarża przedmiotowe postanowienie wnosząc o jego uchylenie w całości i procedowanie jak wskazano”. Podał nadto dane dotyczące swojej sytuacji rodzinnej.
W końcowej części uzasadnienia zażalenia skarżący sformułował wniosek, „aby Sąd Okręgowy w Krakowie na podstawie art. 267 Traktatu o Sposobie Funkcjonowania Unii Europejskiej (…) w zw. z Art. 19 Traktatu o Unii Europejskiej (…) zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości UE w Luxemburgu (…) z zapytaniem prejudycjalnym o interpretacje Decyzji Ramowej Parlamentu UE i Rady z dn. 27. listopad 2008”. Wskazał następnie treść pytania prawnego, które Sąd Okręgowy powinien przedłożyć Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej także jako TSUE), a to: 1) czy zgodnie z decyzją ramową Nr 2008/909/WSiSW „osoba skazana – obywatel państwa członkowskiego UE, tu: państwa wykonania zasądzonej kary pozbawienia wolności ma prawo odbywać zasądzoną karę pozbawienia wolności w swoim kraju państwa członkowskiego UE”; 2) czy zgodnie z art. 10 decyzji ramowej Nr 2008/909/WSiSW „państwo skazania i państwo wykonania wyroku, niezwłocznie po złożeniu przez skazanego wniosku o odbycie zasądzonej kary w kraju swego pochodzenia, powinny podjąć indywidualne konsultacje celem ustalenia, która część zasądzonej kary pozbawienia wolności obywatela państwa wykonania wyroku przypada na jej wykonanie w państwie wykonania kary, jeżeli osoba skazana została przedmiotowym wyrokiem również za czyny niebędące przestępstwem zagrożonym karą pozbawienia wolności w państwie wykonaniu wyroku”.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.
Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.
Zakwestionowane przez skarżącego postanowienie zapadło ze względu na ujawnienie się w sprawie przesłanki obligatoryjnej odmowy wykonania orzeczenia z art. 611tk § 1 pkt 1 k.p.k. Zgodnie z tym przepisem, odmawia się wykonania orzeczenia, o którym mowa jest w art. 611tg § 1 k.p.k., jeżeli czyn w związku z którym wydano to orzeczenie, nie stanowi przestępstwa wg prawa polskiego.
Przesłanka obligatoryjnej odmowy wykonania orzeczenia, określona we wskazanym powyżej przepisie, aktualizuje się zarówno wówczas, gdy czyn, w związku z którym zapadło prawomocne orzeczenie skazujące na karę pozbawienia wolności, będące przestępstwem w innym państwie członkowskim UE, nie stanowi czynu zabronionego w rozumieniu polskiego prawa karnego, jak również wtedy, gdy stanowi czyn zabroniony i karalny, lecz nie jest przestępstwem (przykładowo jest wykroczeniem) – por. J. Skorupka (red.): Komentarz do Kodeksu postępowania karnego, Warszawa 2015, s. 1782.
Sąd I instancji wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, że dwa spośród czynów wymienionych w zaświadczeniu przedłożonym przez stronę austriacką, nie stanowią przestępstwa według prawa polskiego. Stwierdził w szczególności, że M. M. (1) „został skazany m.in. za to, że zatajał dokumenty, którymi nie wolno mu było samodzielnie dysponować, a mianowicie pozyskane tablice rejestracyjne należące do pokrzywdzonych (…)”. W nawiązaniu do wyroku Sądu Najwyższego z 23 listopada 2010 r., sygn. IV KK 293/10 (LEX nr 667517) oraz uchwały Sądu Najwyższego z 27 października 2005 r., sygn. I KZP 33/05, OSNKW nr 11/2005, poz. 106), Sąd I instancji trafnie w tym kontekście odnotował, że art. 276 k.k. nie dotyczy tablic rejestracyjnych, ponieważ nie stanowią one dokumentu według prawa polskiego, a art. 306 k.k., zakazujący usuwania znaków identyfikacyjnych towaru lub urządzenia, także nie obejmuje tablic rejestracyjnych. W konsekwencji Sąd Okręgowy uznał, że zachowanie skazanego, polegające na usunięciu tablic rejestracyjnych, według prawa polskiego może stanowić jedynie wykroczenie.
W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia stwierdzono nadto trafnie, że skazanie M. M. (1) „za użycie przemocy wobec funkcjonariusza Policji podczas wykonywania przez niego czynności służbowych (…)” również nie spełnia wymogu podwójnej karalności, bo w świetle prawa polskiego zachowanie takie „stanowi przestępstwo wyłącznie, gdy funkcjonariuszem jest osoba zdefiniowana w art. 115 § 13 k.k.”, który to przepis „obejmuje ochroną funkcjonariuszy pełniących zadania w systemie polskiej administracji, wymiaru sprawiedliwości lub organach ścigania”.
Jak już była o tym mowa powyżej, wskazując, że pozostałe czyny, za które M. M. (1) został skazany, stanowią przestępstwa według prawa polskiego, Sąd I instancji stwierdził, iż w związku z tym, że „sąd austriacki orzekł jedną karę za czyny stanowiące przestępstwa według prawa polskiego i nie stanowiące przestępstw w świetle prawa polskiego nie jest możliwe ustalenie jaki wymiar kary zostałby orzeczony za każdy z poszczególnych czynów”.
Mając na uwadze powyższe przypomnienia wymaga, że w postanowieniu z 22 listopada 2011 r. (sygn. IV KK 267/11, OSNKW nr 3/2012, poz. 24), w kontekście art. 3 ust. 1 pkt e konwencji o przekazywaniu osób skazanych sporządzonej w Strasburgu dnia 21 marca 1983 r. (Dz. U. z 1995 r., Nr 51, poz. 279, uzup. Dz. U. z 2000 r., Nr 43, poz. 490; dalej: konwencja o przekazywaniu osób skazanych) Sąd Najwyższy stwierdził, iż skoro przekazany do wykonania w Polsce wyrok sądu austriackiego był wyrokiem skazującym na karę 3 lat pozbawienia wolności za wszystkie czyny zarzucane skazanemu, bez określenia kar cząstkowych za poszczególne przestępstwa, to wyrok ten przekazany został do wykonania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w całości. Sąd Najwyższy uznał, że w sytuacji, w której nie wszystkie czyny objęte tym wyrokiem, za które oskarżonemu wymierzona została jedna kara, spełniają wymóg podwójnej karalności, kara orzeczona przez sąd austriacki nie może być przejęta do wykonania w Polsce; jak wskazał wadliwość dotyczy całości przekazanego wyroku, niezależnie od tego, że objęte są nim również przestępstwa spełniające warunek podwójnej karalności, a w konsekwencji uchylił zaskarżone postanowienie i stwierdził niedopuszczalność przejęcia do wykonania w Rzeczypospolitej Polskiej kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec obywatela polskiego wyrokiem Sądu Krajowego w Linzu.
Pomimo, że przywołany powyżej judykat Sądu Najwyższego zapadł w kontekście sprawy zainicjowanej wnioskiem o przejęcie do wykonania w Polsce kary orzeczonej przez sąd austriacki złożonym na podstawie konwencja o przekazywaniu osób skazanych, to powyższe stanowisko zachowuje aktualność w niniejszej sprawie, zainicjowanej na podstawie art. 611tg § 1 k.p.k., implementującego do polskiego porządku prawnego decyzję ramową o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków w sprawach karnych skazujących na karę pozbawienia wolności.
Odnotowania wymaga tu, że zarówno z treści zaświadczenia (vide k. 5-14), jak i z przedłożonego wyroku sądu austriackiego, którym orzeczono wobec M. M. (1), karę pozbawienia wolności, której kwestia przejęcia do wykonania w Polsce jest przedmiotem niniejszego postępowania (vide k. 15-23 – wyrok w j. niemieckim) wynika, iż w sprawie rozstrzygniętej wyrokiem sądu austriackiego karę 1 276 dni pozbawienia wolności skazanemu wymierzono za wszystkie przypisane mu przestępstwa; nie zastosowano zbiegu eliminacyjnego ( vide a contrario postanowienie sądu Apelacyjnego w Krakowie z 27 sierpnia 2015 r., sygn. II AKz 313/15, http://orzeczenia.krakow.sa.gov.pl).
Dla porządku odnotowania wymaga tu, że od zasady, zgodnie z którą niespełnienie wymogu podwójnej karalności (podwójnej przestępności) stanowi przesłankę obligatoryjnej odmowy wykonania orzeczenia art. 611tk § 2 k.p.k. przewiduje odstępstwo. Dotyczy ono czynów, które według prawa polskiego nie stanowią przestępstwa z powodu braku lub odmiennego uregulowania odpowiednich opłat, podatków, ceł lub zasad obrotu dewizowego. Ten wyjątek w niniejszej sprawie jest irrelewantny.
We wniesionym osobiście zażaleniu skazany M. M. (1) nie sformułował konkretnego zarzutu, wniósł natomiast „o uchylenie i przeprowadzenie procedury dostosowawczej wyroku wydanego przez Sąd Krajowy w Korneuburg – Austria o sygn. Akt 614 Hv 10/15i zgodnie z Artykułem 10 Decyzji Ramowej Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2008/909/WSiSW albowiem w przedmiotowej sprawie karnej o przekazanie wykonania wyroku zapadłego w Państwie Członkowskim do innego Państwa Członkowskiego przeciwko skarżącemu M. M. (1)zachodzą przesłanki sformułowane w Punkcie 3 komentarza do Decyzji Ramowej Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2008/909/WSiSW ( vide: dalej) jak również odmowa przejęcia wyroku sądu państwa członkowskiego narusza Artykuł 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, której sygnatariuszem jest Rzeczpospolita Polska zobowiązana rzeczoną Konwencją do respektowania życia rodzinnego i prywatnego swoich obywateli. W przedmiotowej sprawie o przekazanie wyroku, odbywanie kary przez skarżącego w Kraju stanowi decydujący element umożliwiający konstytucyjnie i traktatowo, a przede wszystkim przez Europejską Konwencję Praw Człowieka, zagwarantowane kontakty rodzinne skarżącego jak również zwiększa w znacznym stopniu rokowania na pozytywną resocjalizację skarżącego po odbyciu nałożonej kary pozbawienia wolności”.
Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny stwierdził, co następuje.
Przepisy zawarte w rozdziale 66g k.p.k. – “Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie kary pozbawienia wolności”, w tym w szczególności art. 611tg § 1 k.p.k. oraz art. 611tk § 1 k.p.k., które były podstawą prawną zaskarżonego postanowienia, stanowią implementację decyzji ramowej o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków w sprawach karnych skazujących na karę pozbawienia wolności.
Ani z petitum rozpoznanego zażalenia, ani z jego uzasadnienia nie sposób jednak wyprowadzić jakichkolwiek twierdzeń, które można by zakwalifikować jako błąd w ustaleniach faktycznych (art. 438 pkt 3 k.p.k.), czy naruszenie krajowego prawa materialnego lub przepisów postępowania (art. 438 pkt 1 i 2 k.p.k.). Odnotowania wymaga, że skarżący nie sformułował zastrzeżeń, które wiązałby się wprost z przepisami implementującymi do polskiego porządku prawnego wskazaną powyżej decyzję ramową, lecz niezasadność zaskarżonego postanowienia powiązał z naruszeniem przepisów samej decyzji ramowej, a nadto z naruszeniem gwarancji wynikających z EKPC.
`Uwzględniając powyższe podkreślenia wymaga, że decyzja ramowa, jako akt prawa Unii Europejskiej, nie wywołuje skutku bezpośredniego, musi być transponowana do wewnętrznych systemów prawnych państw członkowskich UE (bliżej zob. J. Barcz, Europejski nakaz aresztowania – konsekwencje braku transpozycji lub wadliwej transpozycji decyzji ramowej w państwie członkowskim UE, EPS nr 1/2005, s. 11 i n.; A. Grzelak, Europejski nakaz aresztowania – orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z punktu widzenia prawa Unii Europejskiej, EPS nr 2/2005, s. 24 i n.).
Skoro decyzja ramowa, jako akta prawa UE, nie wywołuje w porządkach prawnych państw członkowskich UE skutku bezpośredniego, lecz jedynie obliguje te państwa do jej transpozycji do własnych, wewnętrznych systemów prawnych, to w postępowaniu karnym w środku odwoławczym nie jest możliwe skuteczne podniesienie zarzutu naruszenia takiego prawa materialnego lub prawa procesowego, które dotyczy przepisu zawartego w decyzji ramowej. Zarzut taki powinien zostać odniesiony do przepisu implementującego decyzję ramową, ewentualnie w sprawie powinien zostać powołany zarzutu niezastosowania metody interpretacji przepisu implementującego w zgodzie z decyzją ramową, do czego organy stosujące prawo w państwach członkowskich UE są zobligowane (por. w szczególności wyrok TSUE z 16 czerwca 2005 r. w sprawie C 105/03 w postępowaniu karnym przeciwko Marii Pupino , http://curia.europa.eu).
Mając na uwadze tę okoliczność, że zażalenie w niniejszej sprawie zostało wywiedzione osobiście przez skazanego, Sąd Apelacyjny dokonał korzystnej dla skarżącego reinterpretacji twierdzeń zawartych w petitum wniesionego środka odwoławczego oraz w jego uzasadnieniu, przyjmując w konsekwencji, co następuje.
Art. 10 ust. 2 decyzji ramowej o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków w sprawach karnych skazujących na karę pozbawienia wolności, do którego w petitum zażalenia oraz w jego uzasadnieniu nawiązał skazany, jest implementowany do polskiego porządku prawnego przez art. 611td § 2 k.p.k. (por. S. Steinborn: Komentarz do art. 611td k.p.k., LEX), który zawarty jest w rozdziale 66f Kodeksu postępowania karnego – „Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie kary pozbawienia wolności”. Tymczasem w sprawie dotyczącej M. M. (1) relewantne są uregulowania pomieszczone w rozdziale 66g Kodeksu postępowania karnego – „Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie kary pozbawienia wolności“. Art. 611td k.p.k., implementujący art. 10 ust. 2 decyzji ramowej o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków w sprawach karnych skazujących na karę pozbawienia wolności, na który to przepis powołał się skazany, przewiduje, że po otrzymaniu informacji o rozpoczęciu odbywania przez skazanego kary w państwie wykonania orzeczenia, postępowanie wykonawcze zawiesza się, co wiąże się z tym, że w państwie, które przejęło skazanego, może zostać wykonana tylko część kary i konieczne może okazać się kontynuowanie postępowania wykonawczego w Polsce. Z kolei z art. 611td § 5 k.p.k. wynika możliwość uzgodnienia przez właściwy polski sąd z właściwym sądem lub innym organem państwa wykonania orzeczenia, że w państwie tym nastąpi wykonanie tylko części orzeczonej kary pozbawienia wolności, pod warunkiem że nie spowoduje to wydłużenia czasu trwania kary. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu ustawy, mocą której do Kodeksu postępowania karnego zostały dodane rozdziały 66f i 66g (druk sejmowy nr 4583 Sejmu VI kadencji z 17 sierpnia 2011 r., http:// orka.sejm.gov.pl), w razie gdyby okazało się, że z uwagi na rozbieżności w wysokości zagrożenia ustawowego za dane przestępstwo, w państwie wykonania orzeczenia odbyciu podlegałaby kara pozbawienia wolności w wymiarze znacznie niższym od orzeczonego w Polsce, sąd może uzgodnić z właściwym organem państwa wykonania orzeczenia, że w państwie tym nastąpi wykonanie tylko części orzeczonej kary pozbawienia wolności.
Powyższe uregulowanie, implementujące przepis decyzji ramowej, na który powołał się skazany, nie przystaje do stanu faktycznego i prawnego, w kontekście którego sformułowano zażalenie, a zatem jest w niniejszej sprawie irrelewantne.
Ani decyzja ramowa o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków w sprawach karnych skazujących na karę pozbawienia wolności ani implementujące ją przepisy Kodeksu postępowania karnego nie przewidują natomiast uregulowania, które pozwalałoby na inicjowanie przez polski sąd, orzekający w przedmiocie wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej w innym państwie członkowskim UE postępowania zmierzającego do redukcji wysokości kary orzeczonej łącznie za wszystkie przestępstwa zarzucone oskarżonemu w państwie obcym w sytuacji, w której tylko niektóre przypisane skazanemu przestępstwa realizują wymóg podwójnej karalności.
Szczególnego podkreślenia wymaga, że art. 611tk § 5 k.p.k. nie wskazuje, iżby w wypadku, w którym aktualizuje się podstawa odmowy wykonania orzeczenia, którą określa relewantny tu art. 611tk § 1 pkt 1 k.p.k., sąd polski orzekający w przedmiocie wykonania orzeczenia miał poinformować sąd lub inny organ państwa wydania orzeczenia o możliwości odmowy jego wykonania w Polsce.
Mając na uwadze ten fragment uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, w którym skazany powołał się na pkt 9 preambuły wskazanej decyzji ramowej (błędnie oznaczony w zażaleniu jako pkt 9 komentarza do decyzji ramowej), zgodnie z którym: „Wykonanie kary w państwie wykonującym powinno zwiększać szansę na resocjalizację osoby skazanej. Chcąc się upewnić, że wykonanie kary przez państwo wykonujące ułatwi resocjalizację osoby skazanej, właściwy organ państwa wydającego powinien uwzględnić takie czynniki, jak na przykład więzi osoby skazanej z państwem wykonującym oraz to, czy traktuje ona to państwo jako miejsce, z którym łączą ją więzi rodzinne, językowe, kulturowe, społeczne, gospodarcze lub innego rodzaju“ oraz na gwarancję „respektowania życia rodzinnego i prywatnego swoich obywateli“, wynikającą z art. 8 EKPC, Sąd Apelacyjny stwierdził, co następuje.
Zgodnie z art. 611tg § 2 i 5 k.p.k., możliwość wykonania w Polsce kary pozbawienia wolności prawomocnie orzeczonej w innym państwie członkowskim UE aktualizuje się wówczas, gdy wykonanie tej kary w Polsce pozwoli w większym stopniu zrealizować wychowawcze i zapobiegawcze cele kary. W uzasadnieniu projektu ustawy mocą której do Kodeksu postępowania karnego zostały dodane powyższe przepisy wskazano, że: „Nadrzędnym celem decyzji ramowej o przekazywaniu skazanych na karę pozbawienia wolności jest przejęcie orzeczenia w celu ułatwienia resocjalizacji skazanego. Z tego względu pozbawienie sądu polskiego możliwości oceny, czy przejęcie kary pozbawienia wolności służy realizacji wychowawczych i zapobiegawczych celów kary stałoby w sprzeczności z podstawowymi założeniami decyzji ramowej” (por. druk sejmowy nr 4583 Sejmu VI kadencji z 17 sierpnia 2011 r.; http:// orka.sejm.gov.pl).
Powyższy przepis implementuje art. 3 ust. 1 decyzji ramowej o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków w sprawach karnych skazujących na karę pozbawienia wolności. Koresponduje też z przywołanym powyżej punktem 9 preambuły tej decyzji ramowej.
Mając na uwadze powyższe podkreślenia wymaga, że przesłanka odmowy przejęcia wykonania kary pozbawienia wolności, która wiąże się z brakiem podwójnej karalności (art. 611tk § 1pkt 1 k.p.k.), w ślad za decyzją ramową, którą implementuje, ma charakter obligatoryjny, a ustawodawca, tak, jak prawodawca unijny, nie dopuścił jakichkolwiek odstępstw od tej przeszkody w takiej sytuacji, w której skazanego wiążą z państwem, do którego ma nastąpić przekazanie wyroku więzi pozwalające na jego skuteczniejszą resocjalizację, w tym w szczególności wieź obywatelstwa.
Odnosząc się do argumentacji przedstawionej w zażaleniu, dotyczącej gwarancji wynikającej z art. 8 EKPC, tut. Sąd uznaje za potrzebne przypomnienie, że orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu w kwestii stosowania gwarancji konwencyjnych w odniesieniu do postępowań ze stosunków międzynarodowych w sprawach karnych ewoluowało; początkowo trybunał strasburski odrzucał możliwość stosowania gwarancji wynikających z EKPC do postępowań transgranicznych, aktualnie orzecznictwo strasburskie w coraz szerszym zakresie odnosi gwarancje ochronne wynikające z konwencji do takich postępowań, w tym w szczególności do postępowań ekstradycyjnych. Powyższa uwaga dotyczy gwarancji wynikającej z art. 3 EKPC (por. w szczególności przełomowy wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu z 7 lipca 1989 r. w sprawie Soering przeciwko Wielkiej Brytanii, skarga nr 14038/88, a nadto wyroki w sprawach: Vinter i inni przeciwko Wielkiej Brytanii z 9 lipca 2013 r., skargi nr 66069/09, 130/10 i 3896/10 oraz Trabelsi przeciwko Belgii z 4 września 2014 r., skarga nr 140/10; bliżej zob. J. Skorupka (red.): Komentarz do Kodeksu postępowania karnego, Warszawa 2015, s. 1512-153 oraz przywoływane tam orzecznictwo strasburskie). Jednak, jak dotąd, trybunał strasburski nie wskazał, iżby gwarancją wynikająca z art. 8 EKPC znajdowała zastosowanie w postępowaniu transgranicznym w szczególności w postępowaniu w przedmiocie przejęcia wykonania kary pozbawienia wolności. Dla porządku odnotowania wymaga tu, że zgodnie z orzecznictwem strasburskim gwarancja wynikająca z art. 8 EKPC znajduje zastosowanie w postępowaniach dotyczących deportacji cudzoziemców (bliżej zob. M. Safjan, L. Bosek (red.): Komentarz do Konstytucji, Warszawa 2016, s. 674 i n.). Ze względu na specyfikę tych spraw nie jest uprawnione odnoszenie tych judykatów do postępowań transgranicznych w sprawach karnych.
W końcowej części uzasadnienia zażalenia skarżący sformułował wniosek, „aby Sąd Okręgowy w Krakowie na podstawie art. 267 Traktatu o Sposobie Funkcjonowania Unii Europejskiej (…) w zw. z Art. 19 Traktatu o Unii Europejskiej (…) zwrócił się do Trybunału Sprawiedliwości UE w Luxemburgu (…) z zapytaniem prejudycjalnym o interpretacje Decyzji Ramowej Parlamentu UE i Rady z dn. 27. listopad 2008” wskazując treść pytań, które Sąd Okręgowy powinien przedłożyć Trybunałowi Sprawiedliwości.
Dostrzegając obowiązek dotyczący inicjowania postępowań przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynikający z art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. U. nr 90/ 2004, poz. 864/2; dalej: Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej ) odnoszony w szczególności do sądów, których orzeczenia „nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego”, tut. Sąd zważył, co następuje.
Decyzja o przedstawieniu Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytania prejudycjalnego zależy od uznania sądu krajowego, który w tym zakresie korzysta z autonomii; strony mogą tylko sugerować sądowi potrzebę zainicjowania postępowania przed TSUE w tym trybie (por. C. Mik: Trybunał Sprawiedliwości wobec autonomii sądu krajowego w zakresie wnoszenia pytań prejudycjalnych (w:) Pytania prejudycjalne w orzecznictwie ETS. Funkcjonowanie procedury prejudycjalnej w Polsce, C. Mik (red.), Toruń 2006, s. 59 i n.).
Wskazany powyżej obowiązek sądu ostatniej instancji, który wynika z art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, jest regułą.
Analiza wyroku TSUE z 6 października 1982 r. w sprawie 283/81 CILFIT (http:// curia.europa.eu) pozwala na stwierdzenie, że powinność sądu skierowania do TSUE pytania prawnego wyłączona jest w trzech przypadkach: 1) kiedy kwestia, której dotyczą wątpliwości, nie jest niezbędna do rozstrzygnięcia sprawy zawisłej przed sądem; 2) kiedy kwestia, której dotyczą wątpliwości, została już wcześniej wyjaśniona w orzecznictwie TSUE ( acte éclairé); 3) kiedy kwestia powstała w postępowaniu przed sądem krajowym jest oczywista ( acte clair).
Mając na uwadze treść pytań, które zgodnie z intencja skazanego tut. Sąd miałby zadać Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej, a to: 1) czy zgodnie z decyzją ramową Nr 2008/909/WSiSW „osoba skazana – obywatel państwa członkowskiego UE, tu: państwa wykonania zasądzonej kary pozbawienia wolności ma prawo odbywać zasądzoną karę pozbawienia wolności w swoim kraju państwa członkowskiego UE”; 2) czy zgodnie z art. 10 decyzji ramowej Nr 2008/909/WSiSW „państwo skazania i państwo wykonania wyroku, niezwłocznie po złożeniu przez skazanego wniosku o odbycie zasądzonej kary w kraju swego pochodzenia, powinny podjąć indywidualne konsultacje celem ustalenia, która część zasądzonej kary pozbawienia wolności obywatela państwa wykonania wyroku przypada na jej wykonanie w państwie wykonania kary, jeżeli osoba skazana została przedmiotowym wyrokiem również za czyny niebędące przestępstwem zagrożonym karą pozbawienia wolności w państwie wykonaniu wyroku” należało stwierdzić, że w niniejszej sprawie, z przyczyn wyłuszczonych już powyżej, aktualizuje się ostatnia z powyższych sytuacji wyjątkowych. Z tego powodu tut. Sąd nie skierował do TSUE pytań prejudycjalnych o treści sugerowanej przez skazanego.
O kosztach orzeczono na podstawie art. 611ts k.p.k, Zgodnie z tym przepisem koszty powstałe w związku ze stosowaniem decyzji ramowej ponoszone są przez państwo wykonujące, z wyjątkiem kosztów przekazania osoby skazanej do państwa wykonującego oraz kosztów, które powstały wyłącznie na terytorium, na którym władzę sprawuje państwo wydające.
Mając na uwadze wszystkie powyższe argumenty orzeczono, jak na wstępie.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Krakowie
Osoba, która wytworzyła informację: Barbara Nita-Światłowska
Data wytworzenia informacji: