Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

POSTANOWIENIE

Dnia 31 lipca 2025 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym w składzie:

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej Kraków Śródmieście-Wschód w Krakowie del. do Prokuratury Okręgowej w Krakowie Małgorzata Stryszowska

po rozpoznaniu w sprawie

S. K.

podejrzanego w sprawie 4123-0.Ds.1191.2023.D Prokuratury Rejonowej w Końskich

zażalenia wniesionego przez podejrzanego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 23 czerwca 2025 roku, sygn. akt III Kp 1911/24

w przedmiocie umorzenia postępowania w zakresie wydania listu żelaznego

na podstawie art. 437 § 1 i § 2 k.p.k.

p o s t a n a w i a

zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że na podstawie art. 281 § 1 k.p.k. a contrario odmówić wydania listu żelaznego S. K. w sprawie prowadzonej przez Prokuraturę Rejonową w Końskich o sygn. 4123-0.Ds.1191.2023.D.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Kielcach na podstawie art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k. oraz art. 632 pkt 2 k.p.k. postanowił umorzyć postępowania w zakresie wydania listu żelaznego i jego kosztami obciążyć Skarb Państwa.

Na powyższe postanowienie zażalenie wniósł podejrzany S. K., zaskarżając je w całości i wnosząc o uwzględnienie wniosku o wydłużenie terminu wniesienia zabezpieczenia lub zmianę wniesienia zabezpieczenia na zabezpieczenie majątkowe.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zażalenie co do zasady na uwzględnienie nie zasługiwało, natomiast w jego wyniku spowodowało zmianę zaskarżonego postanowienia, choć nie z powodów podnoszonych przez podejrzanego.

Kontrola instancyjna wykazała, iż Sąd Okręgowy, choć rozpoznał sprawę merytorycznie i prawidłowo (o czym niżej), co wynika z wywiedzionego uzasadnienia postanowienia, to jednak sama decyzja procesowa, a to umorzenie postępowania w zakresie wydania listu żelaznego na podstawie art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k., wydaje się nietrafna i w ocenie sądu odwoławczego jest ona błędna.

Przypomnienia wymaga, iż Sąd Okręgowy może uzależnić wydanie listu żelaznego od złożenia poręczenia majątkowego, do którego mają zastosowanie przepisy dotyczące tej instytucji. Może to nastąpić z urzędu lub na wniosek, np. prokuratora (Grzegorczyk, Kodeks, 2008, s. 608). W sytuacji zatem, gdy sąd dojdzie do przekonania, że wydanie listu żelaznego należy uzależnić od złożenia poręczenia majątkowego, postępowanie sądowe związane z jego wydaniem będzie miało charakter dwuetapowy. Pierwszy etap tego postępowania zakończy się wydaniem przez sąd okręgowy postanowienia w przedmiocie poręczenia majątkowego, w którym należy określić wysokość, rodzaj, warunki poręczenia majątkowego oraz termin złożenia przedmiotu poręczenia majątkowego. Ze względu na to, że postanowienie dotyczy środka zapobiegawczego, podlega zaskarżeniu w drodze zażalenia (co zresztą było przedmiotem odrębnego postanowienia w tej sprawie a wydanego przez tut. Sąd w dniu 18 lutego 2025 roku sygn. II AKz 97/25). Dopiero po złożeniu poręczenia majątkowego następuje wydanie przez sąd okręgowy listu żelaznego w formie postanowienia, w którym należy podać imię i nazwisko podejrzanego (oskarżonego), a także dokładnie oznaczyć sprawę, w związku z którą list żelazny został wydany.

W w/w koncepcję wpisuje się też treść sentencji postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 30 grudnia 2024 roku, w który Sąd ten wprost wskazał, że „uzależnia wydanie /podkreślenie SA/ listu żelaznego od złożenia poręczenia. W istocie więc sąd podjął decyzję o tym, że zachodzą przesłanki do wydania listu żelaznego, choć dopiero po spełnieniu warunku. Oznacza to więc – zgodnie z zasadą pacta sunt servanda – że w razie gdyby S. K. poręczenie wpłacił, Sąd ten zobowiązany byłby do wydania decyzji pozytywnej tj. do wydania listu żelaznego, a konsekwentnie – wobec nieziszczenia się warunku – powinien odmówić jego wydania.

Niezrozumiałym jest więc dla tut. Sądu podjęcie decyzji o umorzeniu postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k., co w konsekwencji nakazuje uznać, że zakończenie postępowania o wydanie listu żelaznego w tej formie uznać trzeba za nieprawidłowe. Choć bowiem kodeks postępowania karnego w art. 17 nie tworzy zamkniętego katalogu przesłanek procesowych, pozostawiając w pkt 11 możliwość dostosowania stanu faktycznego i odpowiedniego zakończenia postępowania, to jednak warunkiem podstawowym jest jednak, aby była to inna okoliczność od wymienionych we wcześniejszych punktach art. 17 § 1, a także by wyłączała ściganie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że „przez «inne okoliczności wyłączające ściganie» w ujęciu art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k. rozumie się przeszkody natury prawnej wynikające z norm Kodeksu postępowania karnego oraz przepisów innych ustaw lub umów międzynarodowych” (postanowienie SN z 20.11.2024 r., IV KK 420/24, LEX nr 3781471). Trudno więc uznać, iż niewpłacenie poręczenia majątkowego stanowi przeszkodę natury prawnej wyłączającą w jakikolwiek sposób rozważanie możliwości wydania listu żelaznego. W istocie bowiem nie tyle wydanie listy żelaznego było niemożliwe ile nie zachodziły przesłanki materialne skoro nie wpłacono poręczenia.

Reasumując, Sąd I instancji rozpoznał sprawę prawidłowo merytorycznie, tj. uznał, iż nie ma żadnych podstaw, aby ponownie prolongować podejrzanemu termin do wniesienia poręczenia majątkowego, a w konsekwencji że nie ma przesłanek do uwzględnienia wniosku o wydanie listu żelaznego. W tym kontekście odpowiadając na zarzuty zażalenia podkreślenia wymaga, że Sąd dwukrotnie przedłużał ten termin raz do 21 kwietnia 2025 r., następnie do 12 maja 2025 r., co nie przyniosło oczekiwanego skutku. Obecne argumenty we wniesionym środku odwoławczym nie zasługują na aprobatę, a w istocie są powielane. Pierwotne postanowienie o uzależnieniu wydania listu żelaznego od wniesienia poręczenia w kwocie 40.000 zł wydano bowiem w dniu 30 grudnia 2024 r. Doświadczenie życiowe pokazuje, iż nawet jeśli podejrzany jest zmuszony do zaciągnięcia kredytu w banku na ten cel, to procedowanie pożyczki gotówkowej z pewnością nie będzie trwało 7 miesięcy. Postępowanie S. K. i ciągłe składanie wniosków o przedłużenie terminu do wniesienia poręczenia, ma więc zapewne jedynie na celu przedłużanie niniejszej sprawy, a nie rzeczywiste staranie się o zdobycie środków.

W związku z powyższym, wobec niespełnienia warunku z postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 30 grudnia 2024 r., należało odmówić wydania listu żelaznego podejrzanemu S. K. w sprawie prowadzonej przez Prokuraturę Rejonową w Końskich o sygn. 4123-0.Ds.1191.2023.D., co też Sąd odwoławczy na wstępie uczynił.

Jednocześnie wobec tego, iż postepowanie w przedmiocie wydania listu żelaznego jest postępowaniem wpadkowym, zbędnym jest wyrzekanie co do obowiązku ponoszenia kosztów postępowania.