Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

UZASADNIENIE

postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie

z dnia 10 grudnia 2024 r.

Dnia 24 maja 2024 r. Sąd Okręgowy w Tarnowie wydał w niniejszej sprawie wyrok (sygn. akt II K 21/21) dotyczący m.in. oskarżonych J. C., K. Ł., B. N., J. J., S. S., S. W. i A. Z. (t. LIX, k. 11691-11730).

Prokurator Okręgowy w Krośnie w dniu 31 maja 2024 r. złożył wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia w całości tego wyroku w części dotyczącej oskarżonych J. C., K. Ł., B. N., J. J., S. S., S. W. i A. Z. (t. LXII, k. 12400). Nie nadał go jednak w urzędzie pocztowym, ani też nie złożył w sekretariacie sądu, tylko skan tego wniosku, własnoręcznie przez niego podpisany, wysłał mailem na adres poczty elektronicznej Sądu Okręgowego w Tarnowie (t. LXII, k. 12401).

W związku z tym Przewodniczący II Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Tarnowie zarządzeniem z dnia 28 sierpnia 2024 r. sygn. akt II K 21/21 (t. LXII, k. 12402), pozostawił ten wniosek prokuratora w aktach sprawy bez nadania mu dalszego biegu na uzasadnienie tej decyzji podnosząc, że jak wynika z zapisku Kierownika Sekretariatu z dnia 28 sierpnia 2024 r., prokurator zwrócił się telefonicznie o informację dotyczącą jego wniosku o uzasadnienie wyroku, który wysłał drogą e-mailową w dniu 31 maja 2024 r. i który po owym telefonie Kierownik Sekretariatu wydrukowała. W sprawie natomiast przez prokuratora nie był wysłany wniosek na piśmie spełniający warunki określone w art. 119 § 1 k.p.k. Nadana zaś drogą elektroniczną korespondencja, spełniająca nawet wymogi przepisów ustawy z dnia 5 września 2016 roku o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (j.t. Dz.U. z 2021 roku poz.1797), nie wywiera skutków na płaszczyźnie regulowanej przepisami procedury karnej, a zatem – nie wywołuje skutku procesowego w postaci złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku na piśmie i jego doręczenie. Oświadczenie procesowe strony, przesłane w formie dokumentu elektronicznego, zgodnie z wymogami wymienionego wyżej aktu prawnego, w procedurze karnej, inaczej niż ma to miejsce np. w procedurze administracyjnej czy też podatkowej, po prostu nie jest przewidziana (por. także postanowienie SN z dnia 26 marca 2009 roku sygn. I KZP 39/08). Forma elektroniczna kontaktu strony z sądem (oraz z innymi organami postępowania karnego) nie została przewidziana przez ustawę procesową; jest ona dostępna jedynie dla prowadzenia korespondencji „w przeciwnym kierunku” i to w wyjątkowych przypadkach – por. np. art. 137 k.p.k. Elektroniczną formę komunikowania się uczestników procesu z organami postępowania karnego prawodawca przewidział zaś dopiero z nadejściem dnia 01 października 2029 roku na mocy ustawy z dnia 18 listopada 2020 roku o doręczeniach elektronicznych (Dz.U z 2020 roku poz. 2320). Dlatego też korespondencja elektroniczna wytworzona przez stronę skutku takiego, a zatem przydanego przez prawodawcę wnioskom (w tym przypadku – wniosku o uzasadnienie), nie wywołała i wywołać nie mogła (por.: końcowy fragment uzasadnienia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2009 r., sygn. I KZP 39/08), w związku z czym – jak stwierdził to Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tego postanowienia – nie można było nadać wnioskowi prokurator biegu formalnoprocesowego.

Nie zgadzając się z tym zarządzeniem prokurator zaskarżył je zażaleniem, w którym, na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. i art. 438 pkt 2 k.p.k., zarzucił mu obrazę przepisów postępowania art. 119 § 1 k.p.k. oraz art. 120 § 1 k.p.k. mającą wpływ na jego treść, polegającą na niezasadnym przyjęciu, iż pismo procesowe Prokuratura Okręgowego w Krośnie z dnia 31 maja 2024 r. zat. „Wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku i doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem” przesłane na adres poczty elektronicznej Sądu Okręgowego w Tarnowie II Wydziału Karnego, tj. adres: so.wydz2@tarnow.so.gov.pl. nie spełnia wymogów pisma procesowego określonych wart. 119 § 1 k.p.k. oraz jest pismem sporządzonym w formie dokumentu elektronicznego, z podpisem elektronicznym co skutkowało niewezwaniem składającego wniosek o usunięcie braków formalnych zgodnie z treścią art. 120 § 1 k.p.k.. w sytuacji gdy pismo to nie było pismem – środkiem odwoławczym złożonym do sądu w formie dokumentu elektronicznego, lecz pismem procesowym spełniającym wymogi formalne określone w art. 119 § 1 k.p.k., sporządzonym w formie „papierowej”, z podpisem sporządzonym pismem ręcznym wnioskodawcy, a następnie przesłanym na adres poczty elektronicznej do Sądu.

W oparciu natomiast o sformułowany w ten sposób pod adresem tego zarządzenia zarzut, na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. i art. 437 § 2 k.p.k., wniósł o uchylenie go i przekazanie sprawy Przewodniczącemu II Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Tarnowie w celu nadania biegu wnioskowi Prokuratora Okręgowego w Krośnie o sporządzenie uzasadnienia wyroku i doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem.

Na uzasadnienie zaś tego zarzutu podniósł m.in., że wskazana w tym zarządzeniu argumentacja jest nieprzekonująca, a w konsekwencji bezzasadna, z tego względu, że odwołuje się m.in. do takiego poglądu Sądu Najwyższego, który w realiach niniejszej sprawy nie może mieć zastosowania. Z tego mianowicie względu, że analiza postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2009 r. sygn. I KZP 39/08, w ramach którego pogląd ten – jako zamykający się w stwierdzeniu, że „Nie wywołuje skutku procesowego w postaci wniesienia środka odwoławczego oświadczenie procesowe strony przesłane w formie dokumentu elektronicznego zgodnie z wymogami ustawy z 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym, albowiem w procedurze karnej taka forma czynności procesowej nie jest przewidziana” – został przez Sąd Najwyższy wypowiedziany, wskazuje na to, że wydając to postanowienie na skutek przedstawionego mu do rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy o treści: „Czy przesłanie do sądu pisma procesowego – apelacji w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu, o jakim mowa w art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 18 września 2021 r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. z 2001 r. Nr 13 0, poz. 1450 ze zm.) czyni zadość, w kontekście brzmienia art. 5 ust. 2 wskazanej ustawy, wynikającym z art. 105 § 1 k.p.s.w. i art. 119 § 1 k.p.k. w zw. z art. 38 § 1 k.p.s.w. wymogom formalnym apelacji, jako pisma procesowego?” – Sąd Najwyższy odnosił się do takiego układu procesowego, który dotyczył przesłania do sądu pisma procesowego – apelacji w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu o jakim mowa w art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 18 września 2001 o podpisie elektronicznym. W niniejszej zaś sprawie ma się do czynienia z innym stanem faktycznym i prawnym, w związku z czym właśnie wydanie zarządzenia przez Przewodniczącego Wydziału w oparciu o wskazane ww. orzeczenie Sądu Najwyższego wydaje się – zdaniem skarżącego – nietrafne.

Jakkolwiek bowiem zgodnie z art. 428 § 1 k.p.k. środek odwoławczy wnosi się na piśmie do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie, to jednak wniosek Prokuratora Okręgowego w Krośnie o sporządzenie uzasadnienia wyroku na piśmie i jego doręczenie nie stanowił jednak środka odwoławczego, a jedynie zapowiedź ewentualnego złożenia środka odwoławczego – apelacji – w przyszłości. W tej sytuacji zatem należy uznać, że złożony przez Prokuratora Okręgowego w Krośnie wniosek spełniał wymogi formalne pisma procesowego określonego w art. 119 §1 k.p.k., bo zawierał oznaczenie organu do którego był przeznaczony, znak sprawy której dotyczył, zawierał oznaczenie oraz adres wnoszącego pismo, treść wniosku, datę i podpis składającego wniosek. W istocie też sporządzany był w formie papierowej, pismem „komputerowym” i zawierał odręcznie sporządzony podpis wnioskodawcy, a jedynie nadany został za pośrednictwem łącza teleinformatycznego na adres poczty elektronicznej Wydziału II Karnego Sądu Okręgowego w Tarnowie.

Poza tym, jak podniósł to nadto prokurator w swoim zażaleniu, w orzecznictwie funkcjonuje również postanowienie Sądu Najwyższego odnoszące się do złożenia środka odwoławczego za pośrednictwem łącza teleinformatycznego, które rozstrzyga poruszaną kwestie odmiennie, mianowicie pod postacią uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r. I KZP 29/06, w której Sąd Najwyższy – po rozpoznaniu zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy zamykającego się w pytaniu: „Czy przesłanie apelacji za pośrednictwem telefaxu (faksu) spełnia wymogi formalne z art. 119 § 1 pkt 4 k.p.k.?” – wyraził pogląd, zgodnie z którym: „1. Przepis art. 428 § 1 k.p.k., który przewiduje wyłączność pisemnej formy wnoszonego środka odwoławczego stanowi wyjątek od reguły wyrażonej w art. 116 k.p.k. Żaden z wymienionych (ani innych) przepisów nie stawia wymagań szczególnych co do tej formy składanego oświadczenia procesowego, wobec czego należy przyjąć – zgodnie z ich brzmieniem – że każde takie oświadczenie, wyrażone pismem, a nie ustnie, a co za tym idzie, każdy tekst napisany ręcznie czy maszynowo (pismem „komputerowym”), spełnia wymóg wniesienia środka odwoławczego na piśmie. Powyższe przemawia za tym, że bez znaczenia pozostaje sposób, w jaki owo oświadczenie woli zostanie przelane na papier. Środek odwoławczy przesłany do organu procesowego w postaci faksu (odbitki pisma pochodzącej z odbiorczego urządzenia telefaksowego) spełnia warunek wskazany w art. 428 § 1 k.p.k., a wniesienie tego środka w opisywanej postaci (dla zachowania terminu do wykonania tej czynności procesowej) jest prawnie skuteczne. 2. Środek odwoławczy może być wniesiony za pomocą telefaksu, jednak skuteczność tego pisma procesowego warunkuje uzupełnienie wymogu formalnego, polegającego na złożeniu na nim własnoręcznego podpisu przez wnoszącego środek”.

W związku natomiast z tym stanowiskiem Sądu Najwyższego stwierdzić – zdaniem skarżącego – należy, że w niniejszej sprawie Prokurator Okręgowy w Krośnie złożył wniosek o sporządzenie na piśmie uzasadnienie wydanego w niej wyroku Sądu I instancji z własnoręcznie złożonym podpisem pod tym wnioskiem, a następnie przesłał go mailem do adresata. Po otwarciu zaś poczty elektronicznej i wydrukowaniu tego wniosku, adresat otrzymał faktycznie kopię własnoręcznego, oryginalnego podpisu pochodzącego od osoby składającej pismo procesowe. Jak bowiem stwierdził Sąd Najwyższy w cytowanym wyżej judykacie „należy jednak podkreślić, co wynika już z wcześniejszego wywodu, że brak własnoręcznego podpisu wnoszącego środek odwoławczy w omawianej postaci jest – jak ma to miejsce w wypadku takich pism procesowych wnoszonych w inny sposób – brakiem usuwalnym. Uzupełnienie określonego w art. 119 § 1 pkt 4 k.p.k. wymogu formalnego środka odwoławczego może więc nastąpić w drodze procedury uregulowanej w przepisie art. 120 § 1 k.p.k., przy czym godzi się zauważyć, że uzupełnienie to może nastąpić nie tylko przez własnoręczne podpisanie przez wnoszącego egzemplarza pisma, które już wpłynęło, ale również przez przedłożenie innego egzemplarza zawierającego ten podpis (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2004 r. V CZ 11 l/04, niepubl), o ile jego treść jest identyczna. W wypadku dopełniania tej czynności w zakreślonym terminie, środek odwoławczy przesłany za pomocą telefaksu wywołuje skutki od dnia jego >wniesienia< jak stanowi o tym art. 120 § 2 zd. 1 k.p.k.”.

Dlatego też nieuprawnione jest, zdaniem skarżącego, stanowisko Przewodniczącego II Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Tarnowie wyartykułowane w uzasadnieniu zaskarżonego zarządzenia, że sporządzony przez Prokuratora Okręgowego w Krośnie wniosek stanowi dokument elektroniczny, a złożony przez niego podpis stanowi podpis elektroniczny w formie o jakiej mowa w cytowanym – w tym zarządzeniu – postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2009 r. I KZP 39/09 i przepisach ustawy z dnia 18 września 200lr. o podpisie elektronicznym. W sytuacji więc, gdy Sąd doszedł do przekonania, że wniesiony przez Prokuratora Okręgowego w Krośnie za pośrednictwem sieci teleinformatycznej, na adres poczty elektronicznej, wniosek o sporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku i doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem dotknięty jest brakiem formalnym, którego usunięcie było możliwe w drodze procedury uregulowanej w art. 120 § 1 k.p.k., powinien ją zastosować i wezwać składającego go do usuniecie braku formalnego w terminie 7 dni. Dopiero zaś jego nieuzupełnienie tego wniosku w trybie art. 120 k.p.k. powinno spowodować odmowę jego przyjęcia.

Stąd też, jak stwierdził to na koniec skarżący, zaskarżone zarządzenie, jako błędne, powinno zostać uchylone, a sprawa powinna zostać przekazana do ponownego rozpoznania Przewodniczącemu II Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Tarnowie (t. LXII, k. 12413-12417).

W związku z tym jednak, że Przewodniczący II Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Tarnowie zarządzeniem z dnia 9 września 2024 r. sygn. akt II K 21/21 (t. LXII, k. 12433), na podstawie art. 429 § 1 k.p.k., odmówił przyjęcia tego zażalenia prokuratora jako niedopuszczalnego z mocy ustawy, prokurator zaskarżył następnie także i to zarządzenie zażaleniem, w którym podniósł, że zostało ono wydane z obrazą przepisów postępowania mającą wpływ na jego treść, a to art. 429 § 1 i 2 k.p.k. polegającą na niezasadnym przyjęciu, że wniesiony przez Prokuratora Okręgowego w Krośnie środek odwoławczy w postaci zażalenia z dnia 5 września 2024 r. na zarządzenie Przewodniczącego II Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 28 sierpnia 2024 roku (sygn. akt II K 21/21) w przedmiocie pozostawienia w aktach sprawy bez nadawania procesowego biegu wnioskowi Prokuratora Okręgowego w Krośnie z dnia 31 maja 2024 r. o sporządzenie na piśmie oraz doręczenie uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 24 maja 2024 roku (sygn. akt II K 21/21) jest niedopuszczalny z mocy ustawy i na niewdrożeniu trybu z art. 120 § 1 k.p.k. związanego z zaniechaniem wezwania prokuratora do usunięcia braku formalnego złożonego przez niego wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia tego wyroku, domagając się w konsekwencji uchylenia tego zarządzenia i przekazania sprawy Przewodniczącemu II Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Tarnowie w celu nadania biegu wnioskowi Prokuratora Okręgowego w Krośnie o sporządzenie uzasadnienia wyroku i doręczenie odpisu tego wyroku wraz z uzasadnieniem celem jego doręczenia wnioskodawcy.

Ponieważ jednam w wyniku rozpoznania tego zażalenia prokuratora tut. Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 22 października 2024 r. uznał go za częściowo zasadne, w konsekwencji czego uchylił zaskarżone nim zarządzenie Przewodniczącego II Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 9 września 2024 r. sygn. akt II K 21/21 o odmowie przyjęcia zażalenia prokuratora na jego zarządzenie z dnia 28 sierpnia 2024 r. sygn. akt II K 21/21 o pozostawieniu w aktach sprawy bez nadania dalszego biegu wniosku Prokuratora Okręgowego w Krośnie z dnia 31 maja 2024 r. o sporządzenie na piśmie oraz doręczenie uzasadnienia wyroku tamt. Sądu Okręgowego z dnia 24 maja 2024 r. sygn. akt II K 21/21 jako niedopuszczalnego z mocy ustawy i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Tarnowie celem dalszego procedowania, toteż w związku z tym Przewodniczący II Wydziału Karnego tego Sądu Okręgowego przedstawił zażalenie prokuratora na jego zarządzenie z dnia 28 sierpnia 2024 r. sygn. akt II K 21/21 o pozostawieniu w aktach sprawy bez nadania dalszego biegu wniosku Prokuratora Okręgowego w Krośnie z dnia 31 maja 2024 r. o sporządzenie na piśmie oraz doręczenie uzasadnienia wyroku tamt. Sądu Okręgowego z dnia 24 maja 2024 r. sygn. akt II K 21/21 do rozpoznania tut. Sądowi Apelacyjnemu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Mimo, że nie można było podzielić jako zasadnych wszystkich twierdzeń podniesionych przez skarżącego w ramach sformułowanego przez niego w zażaleniu wobec zaskarżonego zarządzenia zarzutu, to jednak w związku z tym, że zasługiwały na to te spośród nich, w których – chcąc, nie chcąc – wyraził on w istocie „sedno” zgłoszonego pod jego adresem uchybienia, którym zostało ono rzeczywiście dotknięte, zażaleniu temu nie można było odmówić racji, w konsekwencji czego zaskarżone nim zarządzenie – częściowo również zgodnie z postulatem skarżącego – należało uchylić, zaś sprawę przekazać Sądowi Okręgowemu w Tarnowie do dalszego procedowania.

Jakkolwiek bowiem, z przyczyn rudymentarnej natury, nie można było przekonać się do tych wszystkich twierdzeń skarżącego, w których wywodził on, jakoby przesłany przez Prokuratora Okręgowego w Krośnie do Sądu Okręgowego w Tarnowie drogą elektroniczną wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku tamt. Sądu Okręgowego z dnia 24 maja 2024 r. sygn. akt II K 21/21, w związku z tym, że nie był on „środkiem odwoławczym złożonym do sądu w formie dokumentu elektronicznego, lecz pismem procesowym”, uważać należało tym samym za „spełniający wymogi formalne określone w art. 119 § 1 k.p.k.”, gdyż był „sporządzony w formie >papierowej<, z podpisem sporządzonym pismem ręcznym wnioskodawcy”, o tyle zgodzić się już z nim należało, gdy twierdził, że nie zasługuje na aprobatę jako nieprzekonujące zajęte przez Przewodniczącego II Wydziału Karnego Sądu Okręgowego w Tarnowie w uzasadnieniu zaskarżonego zarządzenia stanowisko, zgodnie z którym wniosek ten, jako nadany przez prokuratora do tego Sądu Okręgowego drogą elektroniczną, uważać tym samym należy za taki, który „nie wywiera skutków na płaszczyźnie regulowanej przepisami procedury karnej”, albowiem – jak ujęto to expressis verbis w uzasadnieniu zaskarżonego zarządzenia – „Nadana drogą elektroniczną korespondencja, spełniająca nawet wymogi przepisów ustawy z dnia 5 września 2016 roku o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (j.t. Dz.U. z 2021 roku poz.1797), nie wywiera skutków na płaszczyźnie regulowanej przepisami procedury karnej, a zatem – nie wywołuje skutku procesowego w postaci złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku na piśmie i jego doręczenie”, gdyż „Oświadczenie procesowe strony, przesłane w formie dokumentu elektronicznego, zgodnie z wymogami wymienionego tu na wstępie aktu prawnego; w procedurze karnej, inaczej niż ma to miejsce np. w procedurze administracyjnej czy też podatkowej) po prostu nie jest przewidziana (por. także postanowienie SN z dnia 26 marca 2009 roku sygn. I KZP 39/08)”.

Oczywistym jest wszakże, co notabene tyleż ile jasno, ile ponad wszelką wątpliwość wynika wprost z uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r., I KZP 29/06, do której – skądinąd celnie i zasadnie zarazem (choć z tych wszystkich powodów, o których obecnie mowa, nie do końca konsekwentnie) – odwołał się w uzasadnieniu swojego zażalenia prokuratora, że niespełnienie przewidzianego w art. 119 § 1 pkt 4 k.p.k. wymogu w postaci podpisania pisma procesowego własnoręcznym podpisem osoby, która je wnosi do sądu, nie sprowadza się li tylko do sytuacji, gdy pismo procesowe w ogóle nie zawiera wskazanego podpisu, ale ma miejsce także w tych wszystkich sytuacjach, w których podpis na piśmie wprawdzie widnieje, jednak nie sposób go uznać za spełniający kryteria wymagane przepisem art. 119 k.p.k. (por.: uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 18 lipca 1979 r., VI KZP 13/79). Jak bowiem zauważył i podkreślił to w uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy, zasady wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej nie pozwalają wątpić, że w art. 119 § 1 pkt 4 k.p.k. chodzi w istocie o własnoręczny, oryginalny podpis składającego pismo, zaś w powszechnym, tradycyjnym rozumieniu słowo „podpis” oznacza m.in. „nazwisko (...) napisane zwykle własnoręcznie”, zaś zwrot "podpisać się" to m.in. tyle, co "nadać ważność jakiemuś dokumentowi przez napisanie na nim swojego nazwiska" (S. Dubisz, red.: Uniwersalny słownik języka polskiego, Warszawa 2003, t. III, s. 566-567), co – przy dodatkowym dostrzeżeniu tego, że w przypadku, gdy osoba wnosząca pismo sama nie może się na nim podpisać, ustawodawca zezwala na to, by uczyniła to za nią osoba trzecia (art. 119 § 2 k.p.k.) – sprawia w konsekwencji, że żadnych wątpliwości nie może budzić to, że podpis własnoręczny na piśmie procesowym nie może być zastąpiony nie tylko podpisem sporządzonym na maszynie (jak np. w wypadku sporządzenia dokumentu techniką komputerową czy też nadania go telegramem), ale też żadnym innym tzw. podpisem mechanicznym, np. faksymile, bądź kserograficzną odbitką własnego podpisu, gdyż nawet najwierniejsze, a wręcz idealne odwzorowanie podpisu za pomocą pieczęci, kliszy fotograficznej, czy też metodą kserografii (elektrofotograficzną) nie zmienia faktu, że taki podpis stanowi kopię podpisu oryginalnego, co powoduje, iż nie da się stwierdzić, czy jest podpisem niezaprzeczalnie własnoręcznym, a więc takim, który pochodzi od osoby składającej pismo procesowe, i takim, który rzeczywiście został złożony przez tę osobę w piśmie procesowym zgodnie z jej wolą. Dlatego też wymóg ten nie będzie spełniony nie tylko w tych wszystkich przypadkach, w których na piśmie procesowym naniesiona została jedynie – taką, czy inną technika – kopia podpisu osoby, która je wnosi, ale także w tych, w których pismo procesowe opatrzone zostało wprawdzie własnoręcznym, oryginalnym podpisem takiej, ale następnie zostało przez nią przesłane do sądu telefaksem. Bez wątpienia bowiem podpis widniejący na piśmie przesłanym faksem stanowi jedynie „odwzorowanie (odbicie, kopię), (...) sui generis multiplikację” własnoręcznego podpisu, z tym natomiast nie da się pogodzić stwierdzenia, że podpis ów „nie traci cechy własnoręczności” w wyniku „jedynie jego przekształcenia w drodze przekazu technicznego” („technicznego sposobu transmisji pisma”). Poza sporem bowiem pozostaje fakt przetworzenia w takim przypadku podpisu w postać kopii, z tego zaś punktu widzenia techniczny sposób tego „przekształcenia” (czy też powód, wynikający z potrzeby przesłania pisma) nie ma znaczenia (tak: uzasadnienie uchwały SN z dnia 20 grudnia 2006 r., I KZP 29/06).

Nie mając jednak – z wyżej wskazanych względów – racji twierdząc, jakoby przesłany przez Prokuratora Okręgowego w Krośnie do Sądu Okręgowego w Tarnowie drogą elektroniczną wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku tamt. Sądu Okręgowego z dnia 24 maja 2024 r. sygn. akt II K 21/21 uważać należało za spełniający wszystkie, przewidziane dla takiego wniosku jako dla pisma procesowego, wymogi formalne określone w art. 119 § 1 k.p.k.”, celnie jednakowoż zwrócił uwagę skarżący w swoim zażaleniu na to, że realia niniejszej sprawy są tym samym na tyle jakościowo różne od tych, w tle których Sąd Najwyższy sformułował ten pogląd, do którego odwołano się w zaskarżonym zarządzeniu, że nie uprawniają w istocie do przyjęcia (za tym poglądem najwyższej polskiej instancji sądowej), by ten wniosek prokuratora – jakby nie patrzeć w tym miejscu na jego brak formalny w postaci braku opatrzenia go podpisem w takim rozumieniu tego pojęcia, o które idzie na gruncie art. 119 § 1 pkt 4 k.p.k. – uważać należało za taki, który, jako wniesiony drogą elektroniczną, „nie wywiera skutków na płaszczyźnie regulowanej przepisami procedury karnej, a zatem – nie wywołuje skutku procesowego w postaci złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku na piśmie i jego doręczenie”.

Sytuację tę bowiem – zdaniem Sądu Apelacyjnego w składzie orzekającym w niniejszej sprawie – uważać należy za taką, która na tyle zdecydowanie bardziej zbliża się „jakościowo” do tej, w której strona wniosła do sądu pismo procesowe za pośrednictwem telefaksu, że w pełni uprawnia to do odniesienia do niej poglądu wyrażonego przez najwyższą polską instancję sądową w powołanej przez skarżącego uchwale z dnia 20 grudnia 2006 r., I KZP 29/06, zgodnie z którym „Środek odwoławczy może być wniesiony za pomocą telefaksu, jednak skuteczność tego pisma procesowego warunkuje uzupełnienie wymogu formalnego, polegającego na złożeniu na nim własnoręcznego podpisu przez wnoszącego środek”.

Z całą pewnością przyjąć bowiem należy, że wniosku tego prokurator ani nie wniósł do sądu w formie dokumentu par excellence elektronicznego, ani nie opatrzył go tzw. bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu w rozumieniu – obecnie – przepisów ustawy z dnia 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (Dz.U.2024.1725 t.j.) (która to weszła w życie z dniem 7 października 2016 r. zastępując ustawę z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym [Dz.U. Nr 130, poz. 1450 z późn. zm.], co jednak – jak zauważył to w innym ze swoich orzeczeń SN, nie dezaktualizuje bynajmniej poglądu wyrażonego w postanowieniu z dnia 26 marca 2009 r., I KZP 39/08, zgodnie którym „Nie wywołuje skutku procesowego w postaci wniesienia środka odwoławczego oświadczenie procesowe strony, przesłane w formie dokumentu elektronicznego, zgodnie z wymogami ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym [Dz.U. Nr 130, poz. 1450 z późn. zm.], albowiem zarówno w procedurze wykroczeniowej, jak i w procedurze karnej taka forma czynności procesowej nie jest przewidziana”, ponieważ nie uległy w tym zakresie zmianie regulacje zawarte w przepisach Kodeksu postępowania karnego [postanowienie SN z dnia 4 września 2019 r., V KZ 40/19)], lecz stanowił w istocie załączoną do wiadomości e-mail nadanej przez Prokuratora Okręgowego w Krośnie na adres skrzynki odbiorczej Sądu Okręgowego w Tarnowie w II Wydziale Karnym, zapisaną w odpowiednim formacie, kopię (odbitkę) jego oryginału sporządzonego na piśmie z zachowaniem wszystkich wymogów przewidzianych dla pisma procesowego w art. 119 § 1 k.p.k.

To natomiast sprawia, że nie ma podstaw do tego, by traktować go tak samo, jak oświadczenia procesowego strony przesłanego do sądu w formie dokumentu elektronicznego sporządzonego zgodnie z wymogami – obecnie – ustawy z dnia 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej, lecz podobnie jak oświadczenie procesowe strony zapisane (utrwalone) w dokumencie przesłanym do sądu za pomocą takiego urządzenia jakim jest telefaks (fax).

Skoro bowiem istota tej formy „komunikowania” się z sądem (tzn. za pomocą telefaksu) sprowadza się do nadawania pod jego „adresem” treści dokumentów papierowych przy wykorzystaniu do tego techniki ich skanowania (czyli tworzenia w tym celu ich obrazów w postaci cyfrowej) oraz sieci teleinformatycznej, bo – jak celnie zauważył to Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powołanej wyżej uchwały z dnia 20 grudnia 2006 r., I KZP 29/06 – „Faks skanuje kartkę papieru, tworzy jej obraz w postaci cyfrowej, po czym go transmituje”, natomiast „Faks, do którego jest wysyłany ten dokument, odbiera zapis cyfrowy, dekoduje go i drukuje kopię strony oryginalnej”, a poza tym „w języku potocznym (S. Dubisz, op. cit. s. 787) słowo >faks< oznacza >kopię dokumentu, zdjęcia, itp. otrzymaną za pomocą tego urządzenia<, zaś słowo >faksować< zostało utworzone z łacińskiego facsimile (B. Pfeffenberger, op. cit., s. 79)”, to mając na uwadze, że ta forma, którą dla zakomunikowania Sądowi Okręgowemu w Tarnowie swojej woli uzyskania na piśmie uzasadnienia zapadłego w niniejszej sprawie wyroku tego Sądu Okręgowego z dnia 24 maja 2024 r. wybrał prokurator, jako sprowadzająca się do przesłania mu tej woli pod postacią zeskanowanego również (tyle, że nieco inną techniką), sporządzonego uprzednio na piśmie, wniosku o sporządzenie tego uzasadnienia jako załącznika do wiadomości e-mail nadanej na adres jego skrzynki odbiorczej za pomocą sieci internetowej, de facto niczym istotnym – w każdym razie z perspektywy celu tej czynności, którym jest zakomunikowanie sądowi przez stronę jej woli dokonania określonej czynności procesowej – nie różni się od tej pierwszej (bo jedyna, zachodząca między nimi różnica sprowadza się tak naprawdę do sposobu transmisji danych za pomocą każdej z nich, gdyż wszystkie dane przesyłane przez Internet, inaczej niż dane przesyłane za pomocą „tradycyjnej” sieci teleinformatycznej, są tłumaczone na impulsy światła lub elektryczności, zwane również „bitami”, a następnie interpretowane przez komputer odbierający), nie można w konsekwencji zasadnie przeczyć temu, że obie te formy „komunikacji” z sądem są zbliżone do siebie w takim stopniu, który nie pozwala na różnicowanie skuteczności wyrażanych za ich pomocą oświadczeń woli stron na płaszczyźnie procesowej.

Jeśli więc „każde (…) oświadczenie, wyrażone pismem, a nie ustnie, a co za tym idzie, każdy tekst napisany ręcznie czy maszynowo (pismem „komputerowym”), spełnia wymóg wniesienia środka odwoławczego na piśmie”, albowiem „bez znaczenia pozostaje sposób, w jaki owo oświadczenie woli zostanie przelane na papier”, w związku z czym „Środek odwoławczy przesłany do organu procesowego w postaci faksu (odbitki pisma pochodzącej z odbiorczego urządzenia telefaksowego) spełnia warunek wskazany w art. 428 § 1 k.p.k., a wniesienie tego środka w opisywanej postaci (dla zachowania terminu do wykonania tej czynności procesowej) jest prawnie skuteczne” (uchwała SN z dnia 20 grudnia 2006 r., I KZP 29/06), i jeśli zarazem jest tak, że choć telefaks nie jest również bynajmniej przewidzianą przez ustawę formą komunikowania się strony ze sądem w zakresie składania przez nią oświadczeń woli dotyczących czynności procesowych, to jednak – jak przyjmuje się to zgodnie w orzecznictwie, w tym również tut. Sądu Apelacyjnego (zastrzegając jedynie, że skuteczność tej formy pisma procesowego warunkuje uzupełnienie wymogu formalnego, polegającego na złożeniu na nim własnoręcznego podpisu autora, bo chodzi o własnoręczny, oryginalny podpis składającego pismo, zatem żadna kopia podpisu widniejącego na środku odwoławczym nie spełnia wymogu określonego w art. 119 § 1 pkt 4 k.p.k. [postanowienie tut. Sądu Apelacyjnego z dnia 15 października 2015 r., II AKzw 980/15]) – może być przez stronę w tym celu wykorzystany jako urządzenie służące do komunikowania się na odległość, toteż dlatego, mając dodatkowo na uwadze to wszystko, co zauważono wyżej, można i wolno zarazem – w każdym razie zdaniem tut. Sądu Apelacyjnego w składzie orzekającym w niniejszej sprawie – wyrazić następujący pogląd.

Taki mianowicie, że wniosek o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku, przesłany przez stronę do sądu w postaci skanu (a więc obrazu w postaci cyfrowej) nadanego na adres jego elektronicznej skrzynki odbiorczej za pomocą sieci internetowej, jak każde oświadczenie wyrażone w istocie pismem, a nie ustnie, a co za tym idzie, każdy tekst napisany – inaczej niż oświadczenie ujęte w formie dokumentu par excellence elektronicznego opatrzonego tzw. bezpiecznym podpisem weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (Dz.U.2024.1725 t.j.) – ręcznie lub maszynowo (pismem „komputerowym”), spełnia tym samym wymóg złożenia go do sądu na piśmie (art. 422 § 1 k.p.k.), w konsekwencji czego wniesienie go do sądu w tej postaci jest – dla zachowania terminu do wykonania tej czynności procesowej – prawnie skuteczne.

Dlatego też – choć, jak wspomniano to na wstępie niniejszych rozważań, nie z tych wszystkich względów, do których odwołał się skarżący na ich uzasadnienie, i nie wszystkie spośród nich, to jednak – podzielić należało w konsekwencji te twierdzenia skarżącego podniesione przez niego w ramach zgłoszonego wobec zaskarżonego zarządzenia zarzutu, w ramach których wywodził on, że – jako oparte na biegunowo odmiennym w tym zakresie stanowisku – zarządzenie to wydane zostało z naruszeniem wskazanych przez niego przepisów postępowania, których wpływ na jego treść jest oczywisty, w związku z czym należało je uchylić, zaś niniejszej sprawę, jako dotyczącą rzecz jasna wyłącznie kwestii przyjęcia wniosku Prokuratora Okręgowego w Krośnie z dnia 31 maja 2024 r. o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 24 maja 2024 r. sygn. akt II K 21/21, przekazać temu Sądowi Okręgowemu do dalszego procedowania, w ramach którego to – mając na uwadze to wszystko, co zauważono wyżej odnośnie do procesowej skuteczności tego wniosku prokuratora w aspekcie wymogu przewidzianego dla niego w art. 119 § 1 pkt 4 k.p.k., zgodnie z którym pismo procesowe powinno zawierać m.in. podpis składającego pismo, zaś w żadnym razie nie można uznać, że zostało ono „podpisane”, jeżeli zostało nadane za pośrednictwem urządzenia służącego do komunikowania się na odległość (zob. nadto postanowienie SN z dnia 3 marca 2020 r., III KZ 8/20), przy czym uzupełnienie tego braku może nastąpić nie tylko przez własnoręczne podpisanie tego egzemplarza pisma, które już wpłynęło, ale i przez przedłożenie innego egzemplarza tegoż pisma zawierającego ten podpis (postanowienie tut. Sądu Apelacyjnego z dnia 15 października 2015 r., II AKzw 980/15) – należy nadać temu wnioskowi prokuratora dalszy, stosowny do aktualnego stanu uwarunkowań faktyczno-procesowych, bieg.

Z tych wszystkich względów orzekł Sąd Apelacyjny jak w sentencji niniejszego postanowienia.

SSO (del.) Wojciech Domański