Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

POSTANOWIENIE

Dnia 22 listopada 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Robert Pelewicz

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Brzegowa-Kołos

przy udziale Prokuratora Prokuratury Regionalnej w Krakowie Ewy Rogali

po rozpoznaniu zażalenia wniesionego przez skazanego M. G. na postanowienie Sądu Okręgowego w Kielcach z 13 października 2021 r., sygn. akt VI Kow 1641/21, o odmowie udzielenia zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego,

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. i art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.

postanawia

1) utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie;

2) zwolnić skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z 13 października 2021 r., sygn. akt VI Kow 1641/21, Sąd Okręgowy w Kielcach odmówił skazanemu M. G. udzielenia zezwolenia na odbycie reszty kary pozbawienia wolności w wymiarze 8 miesięcy, orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z 22 czerwca 2021 r., sygn. akt II K 274/21 – poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego.

Na to postanowienie zażalenie wniósł skazany, zarzucając obrazę przepisów prawa, a to art. 43la § 1 k.k.w., przez ich niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że system dozoru elektronicznego nie jest środkiem wystarczającym do osiągnięcia wobec skazanego celów kary.

W konkluzji zażalenia skazany wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia i zezwolenie skazanemu na odbycie kary 8 miesięcy pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny w Krakowie stwierdził, co następuje:

Zażalenie skazanego nie zasługiwało na uwzględnienie.

Nie kwestionując okoliczności podniesionych w części motywacyjnej zażalenia w pierwszej kolejności przypomnieć trzeba, że przy ocenie stopnia demoralizacji nie można pomijać okoliczności, jakie podnosi Sąd Okręgowy, a dotyczących sposobu życia skazanego, w tym i po popełnieniu przestępstw (k. 33v), które w realiach rozpoznawanej sprawy wynikają przede wszystkim z wywiadu środowiskowego kuratora sądowego (k. 14-15), a odnoszą się do karalności za przestępstwa narkotykowe. Zwłaszcza, że zażalenie pomija, iż samo poprawne zachowanie czy włączenie się w proces resocjalizacji nie stanowi wystarczającej podstawy do udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym (zob. postanowienie SA w Krakowie z 10.12.2018., II AKzw 1005/18, LEX 2692651).

Dlatego nie budzi wątpliwości Sądu Apelacyjnego ocena wywiadu środowiskowego i dotychczasowej karalności M. G., dokonana przez Sąd Okręgowy o braku zaangażowaniu skazanego w procesy resocjalizacyjne, która pozostaje w zgodzie z treścią art.  7 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w., bowiem ich wymowę Sąd Okręgowy racjonalizuje poprzez odwoływanie się do wielokrotnej karalności skazanego i charakteru przestępstw popełnianych przez skazanego (k. 33v).

Oczywiście normatywnie określone przesłanki udzielenia skazanemu zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego mają charakter ocenny, a sąd nie może skupiać się tylko na okolicznościach dotyczących czynu i czynić je decydującymi, bowiem w tym postępowaniu sąd penitencjarny ma ustalić czy cechy sprawcy, a więc jego postawa, właściwości i warunki osobiste, w różnych ich aspektach, pozwolą w sposób niezakłócony osiągnąć cele szczególno - prewencyjne kary odbywanej w tym systemie. W przeciwieństwie do zażalenia, takiej wszechstronnej analizy w orzeczeniu Sądu Okręgowego nie zabrakło, gdyż ustalając czy do osiągnięcia celów kary pozbawienia wolności wystarczające będzie odbycie jej przez M. G. w formie dozoru elektronicznego (art.  43la §  1 pkt  2 k.k.w.), miał na uwadze cele tej kary określone w art.  67 k.k.w., który przewiduje znacznie węższy zakres celów wykonywania kary pozbawienia wolności niż dyrektywy wymiaru kary wymienione w art.  53 §  1 k.k., a więc celów, którym ma służyć wymiar kary (zob. postanowienie SA w Szczecinie z 10.05.2017., II AKzw 544/17, OSASz 2017/3/19-27).

W doktrynie podkreśla się, iż podstawowym celem wykonywania kary pozbawienia wolności - co ma kapitalne znaczenie przy ocenie realizacji przesłanki z art. 43la §  1 pkt 2 k.k.w., w kontekście zasadności wniosku skazanego, zwłaszcza wobec spełnienia przez skazanego wszystkich pozostałych przesłanek z art. 43la §  1 k.k.w. - jest cel zapobiegawczy i wychowawczy, a więc to, co jest nazywane prewencją szczególną. Został on jednoznacznie wyartykułowany w art.  67 k.k.w. jako wzbudzanie w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego, a zatem powstrzymania się od powrotu do przestępstwa. Jest to cel niejako perspektywiczny, dalekosiężny, mający szansę realizacji w przyszłości, po odbyciu kary (zob. K. Postulski, Kodeks karny wykonawczy, LEX el., komentarz do art.  43la).

Odnośnie podnoszonych w zażaleniu okoliczności popełnienia przestępstw, to zauważyć należy, iż sądy apelacyjne wielokrotnie odnosiły się do właściwego rozumienia tej okoliczności jako jednej z przesłanek warunkowego zwolnienia, wymienionej w art.  77 §  1 k.k. W postanowieniach tych zauważa się - i co powinno mieć odpowiednie zastosowanie na gruncie art.  43la §  1 k.k.w. - że okoliczności te mają tylko takie znaczenie, iż mogą wyrażać cechy osobowości, które skazany przejawił, popełniając przestępstwo, istotne dla prognozowania jego przyszłego zachowania. Mają one zatem znaczenie dla negatywnej prognozy, a w konsekwencji i dla negatywnej decyzji w przedmiocie warunkowego zwolnienia, o ile wskazują na takie cechy skazanego, które mogą być przyczyną popełnienia przez niego kolejnego przestępstwa (zob. postanowienie SA w Lublinie z 8.10.2008., II AKzw 743/08, LEX 500235).

Nie uwzględniając zarzutów zażalenia dodatkowo trzeba skarżącemu wskazać, iż dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego powinny być oceniane przez sąd penitencjarny według kryteriów zbliżonych do tych, które obowiązują w sprawach o warunkowe przedterminowe zwolnienie. Wyniki tej oceny powinny dać odpowiedź na pytanie odnośnie prognozy przestrzegania przez skazanego porządku prawnego w przypadku uzyskania zezwolenia na odbywanie kary w formie dozoru elektronicznego (zob. postanowienie SA w Szczecinie z 10.05.2017., II AKzw 544/17, OSASz 2017/3/19-27). Formułując zarzuty zażalenia skarżący zapomina ponadto, że z odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie powinny korzystać osoby, które lekceważą porządek prawny (zob. postanowienie SA w Krakowie z 8.01.2018., II AKzw 1076/17, LEX 2566965). Skoro M. G. był wielokrotnie karany, a przeciwko skazanemu są prowadzone w chwili obecnej kolejne postępowania karne, to słusznie przyjmuje Sąd Okręgowy, że świadczy to o nieskuteczności stosowanych wobec niego środków probacyjnych i kar wolnościowych. Wskazane okoliczności nie pozwalają uwierzyć w deklarowane przez skazanego przewartościowanie postawy i uznania zasadności stanowiska zażalenia, iż skazany z pewnością respektuje porządek prawny, a popełnione przez niego przestępstwa, choć było ich nie mało, stanowią błędy młodości (k. 36).

Przypomnieć na zakończenie trzeba, odnosząc się przede wszystkim do opisywanej w zażaleniu sytuacji rodzinnej M. G. i uznając niezasadność formułowanych na tym tle zarzutów i wniosków, że Sąd Apelacyjny w Krakowie stale stwierdza w swych orzeczeniach, iż system dozoru elektronicznego nie służy łagodzeniu negatywnych skutków dla zdrowia czy sytuacji rodzinnej skazanego, związanych z jego osadzeniem w zakładzie karnym. Te sytuacje rozwiązuje się odroczeniem wykonania kary, a po jej rozpoczęciu - przerwy w karze, gdyż z odbywania kary pozbawienia wolności w formie dozoru elektronicznego nie powinny korzystać osoby, które swoim zachowaniem wykazują lekceważenie dla podstawowych reguł porządku prawnego (zob. postanowienie SA w Krakowie z 8.01.2018., II AKzw 1097/17, LEX 2566597).

Mając na uwadze powyższe orzeczono, jak na wstępie, z równoczesnym zwolnieniem skazanego od wydatków za postępowanie odwoławcze z uwagi na jego aktualną sytuację rodzinną i materialną.