Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

POSTANOWIENIE

Dnia 30 listopada 2023 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Robert Pelewicz
Protokolant:	Katarzyna Korbiel

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej Kraków Krowodrza del. do Prokuratury Regionalnej w Krakowie Edyty Kulik

po rozpoznaniu w sprawie

A. M.

skazanego z art. 200 § 3 k.k. i inne

zażalenia wniesionego przez obrońcę skazanego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 6 października 2023 r., sygn. akt III Kow 1363/23

o odmowie udzielenia zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. i art. 43 la § 1 i § 3 k.k.w. i art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.

postanawia

1) utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie;

2) zwolnić skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 6 października 2023 r., sygn. akt III Kow 1363/23, Sąd Okręgowy w Tarnowie na podstawie art. 43la § 1 i 3 k.k.w., odmówił udzielenia skazanemu A. M. zezwolenia na odbywanie w systemie dozoru elektronicznego kary 6 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego Sucha Beskidzka (sygn. akt II K 123/22) za przestępstwo z art. 200 § 3 k.k. i inne. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy podniósł, że skazany choć spełnia warunki formalne do wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, to jednocześnie nie spełnia przesłanek merytorycznych. Sąd Okręgowy podkreślił, że skazany odbywa karę w systemie zwykłym, jego zachowanie niczym się nie wyróżnia, nie był nagradzany, stąd jego postawa w izolacji penitencjarnej nie stanowi argumentu za udzieleniem żądanego zezwolenia. Ponadto Sąd Okręgowy odwołał się do okoliczności popełnionego przestępstwa i jego społecznej szkodliwości.

Na powyższe postanowienie zażalenie złożył obrońca skazanego zaskarżając je w całości i zaskarżonemu postanowieniu zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, z wpływem na jego treść, a polegający na uznaniu, że:

- skazany był dwukrotnie skazany, nie wykazał się specjalnym zachowaniem w zakładzie karnym, co przemawia za tym, aby nie udzielać mu zezwolenia na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego;

- dojściu do przekonania o nieskuteczności wcześniejszego procesu resocjalizacyjnego podejmowanego co do skazanego, a co za tym idzie ustaleniu negatywnej prognozy kryminologiczno -społecznej, a także uznaniu, że kara pozbawienia wolności wykonywana w systemie dozoru elektronicznego nie spełni swoich celów.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca skazanego wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i udzielenie skazanemu zezwoleni na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. Nadto obrońca wniósł o dopuszczenie dowodu z wezwania do zapłaty skierowanego do skazanego, na jego treść.

Sąd Apelacyjny stwierdził, co następuje

Zażalenie obrońcy skazanego nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności trzeba wskazać za Sądem Okręgowym, iż skazany spełnia przesłanki formalne do wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. Kara, która miałaby być w tym systemie wykonywana nie jest wyższa niż 1 rok i 6 miesięcy pozbawienia wolności, skazany nie jest recydywistą karnym w rozumieniu art. 64 § 2 k.k., ma stałe miejsce zamieszkania oraz potwierdzone są warunki techniczne do odbywania kary w tym systemie. Także pełnoletni domownik wraził zgodę na odbywanie przez skazanego kary w tym systemie.

Słusznie zauważa także Sąd Okręgowy, że kara która została skazanemu za to przestępstwo wymierzona wymagała zastosowania art. 37 b k.k. Zażalenie, a wcześniej wniosek, skupia się na sytuacji rodzinnej skazanego, konkretnie chodzi o pomoc matce z uwagi na problemy zdrowotne, ale co do zasady sytuacja rodzinna nie może być podstawą udzielenia skazanemu zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. Skarżący zapomina przy tym, iż skazany ma dwie siostry pełnoletnie, mieszkające w pobliżu matki, więc ewentualnie kwestia pomocy jeśli taka byłaby konieczna, z ich stron może lub powinna mieć miejsce.

Nie kwestionując więc okoliczności podniesionych w zażaleniu, to przypomnieć trzeba, że przy ocenie stopnia demoralizacji skazanego nie można pomijać okoliczności, które wskazuje Sąd Okręgowy, a dotyczących sposobu życia skazanego, w tym i po popełnieniu przestępstw, które w realiach rozpoznawanej sprawy wynikają przede wszystkim z wywiadu środowiskowego kuratora sądowego i opinii dyrektora Zakładu Karnego, a odnoszą się także do uprzedniej karalności za przestępstwa. Zwłaszcza, że zażalenie pomija, iż nawet samo poprawne zachowanie czy włączenie się w proces resocjalizacji nie stanowi wystarczającej podstawy do udzielenia zezwolenia na odbycie kary poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego (zob. postanowienie SA w Krakowie z 10.12.2018., II AKzw 1005/18, LEX 2692651).

Dlatego nie budzi wątpliwości Sądu Apelacyjnego ocena wywiadu środowiskowego i dotychczasowej karalności A. M., dokonana przez Sąd Okręgowy o braku zaangażowaniu skazanego w procesy resocjalizacyjne, która pozostaje w zgodzie z treścią art.  7 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w., bowiem ich wymowę Sąd Okręgowy racjonalizuje, także poprzez odwoływanie się do zachowania skazanego przed i po popełnieniu przestępstw. W powyższym kontekście podkreślić należy, iż przesłanki udzielenia skazanemu zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego mają charakter ocenny, a Sąd Okręgowy nie mógł skupiać się tylko na okolicznościach dotyczących czynu i czynić je decydującymi, bowiem w tym postępowaniu sąd penitencjarny ma ustalić czy cechy sprawcy, a więc postawa, właściwości i warunki osobiste, w różnych ich aspektach, pozwolą w sposób niezakłócony osiągnąć cele szczególno - prewencyjne kary pozbawienia wolności odbywanej w systemie dozoru elektronicznego.

Sąd Okręgowy ustalając czy do osiągnięcia celów kary pozbawienia wolności wystarczające będzie odbycie jej w formie dozoru elektronicznego, miał także na uwadze cele tej kary określone w art.  67 k.k.w., który przewiduje znacznie węższy zakres celów wykonywania kary pozbawienia wolności niż dyrektywy wymiaru kary wymienione w art.  53 §  1 k.k., a więc celów, którym ma służyć wymiar kary (zob. postanowienie SA w Szczecinie z 10.05.2017., II AKzw 544/17, OSASz 2017/3/19-27). W doktrynie podkreśla się, iż podstawowym celem wykonywania kary pozbawienia wolności - co ma kapitalne znaczenie przy ocenie realizacji przesłanki z art. 43la §  1 pkt 2 k.k.w., w kontekście zasadności wniosku skazanego, zwłaszcza wobec spełnienia przez skazanego wszystkich pozostałych przesłanek z art. 43la §  1 k.k.w. - jest cel zapobiegawczy i wychowawczy, a więc to, co jest nazywane prewencją szczególną. Został on jednoznacznie wyartykułowany w art.  67 k.k.w., jako wzbudzanie w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego, a zatem powstrzymania się od powrotu do przestępstwa. Jest to cel niejako perspektywiczny, dalekosiężny, mający szansę realizacji w przyszłości, po odbyciu kary (zob. K. Postulski, Kodeks karny wykonawczy, LEX el., komentarz do art.  43la).

Formułując zarzuty w zażaleniu obrońca skazanego zapomina ponadto, że z odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie powinny korzystać osoby, które lekceważą porządek prawny (zob. postanowienie SA w Krakowie z 8.01.2018., II AKzw 1076/17, LEX 2566965). W warunkach zakładu karnego postawa skazanego jest zasadniczo właściwa, aczkolwiek trudno mówić o jakimś wyróżniającym się zachowaniu skazanego, skoro nie był nagradzany, chociaż oczywiście nie był też karany dyscyplinarnie. W sumie brak jest okoliczności, które by przemawiały za udzieleniem skazanemu zezwolenia na dalsze odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego. Skoro skazany w jakiś szczególny sposób nie wyróżnia się w warunkach zakładu karnego, skoro karę odbywa w systemie zwykłym, trudno mówić żeby jego postawa w zakładzie karnym była argumentem za tym systemem odbywania kary (postanowienie SA w Krakowie z dnia 13.07.2022r. sygn. akt II AKzw 687/22).

Wskazane okoliczności nie pozwalają uwierzyć w deklarowane przez skazanego przewartościowanie postawy i uznania zasadności stanowiska zażalenia skazanego, iż z pewnością respektuje on porządek prawny, a ponadto daje gwarancję należytego wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. W konsekwencji zupełnie chybiona jest konkluzja zażalenia obrońcy skazanego, iż prawidłowa ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego winna prowadzić do wniosku, że wobec skazanego istnieje pozytywna prognoza kryminologiczna, a zatem spełnione zostały przesłanki do obdarzenia skazanego dobrodziejstwem odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Niewątpliwie bowiem w zachowaniu A. M. jest kilka pozytywnych sygnałów świadczących o rozpoczętym procesie resocjalizacji i co najmniej werbalnym zdiagnozowaniu przyczyn wchodzenia w konflikt z prawem. Jest jednak równocześnie w dalszym ciągu kilka czynników wskazujących, że proces ten niewątpliwie nie jest nie tylko zakończony, ale także utrwalony, co ma decydujące znaczenie dla ustalenia, że w sytuacji procesowej skazanego nie zostały zrealizowane przesłanki z art. 67 § 1 k.k.w., pozwalające na ustalenie, że cele orzeczonej kary pozbawienia wolności zostaną zrealizowane przy zastosowaniu systemu dozoru elektronicznego.

Ponieważ w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności A. M. nie pracuje zarobkowo, co uniemożliwia mu uzyskiwanie dochodów i dodatkowo ciążą na nim zobowiązania finansowe, to Sąd Apelacyjny uznał, iż uiszczenie przez niego kosztów sądowych związanych z postępowaniem odwoławczym byłoby zbyt uciążliwe. Dlatego też, na zasadzie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w. zwolnił skazanego od ich zapłaty.