Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

POSTANOWIENIE

Dnia 7 stycznia 2013 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie w II Wydziale Karnym w składzie:

po rozpoznaniu w sprawie

A. P. (1)

skazanego z art. 286 § 1 k.k. i inne

zażalenia wniesionego przez pełnomocnika pokrzywdzonego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 28 listopada 2012 roku sygn. akt III K 169/10

w przedmiocie oddalenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w.

postanawia

zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 28 listopada 2012r. Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił wniosek pełnomocnika pokrzywdzonego A. M. o nadanie klauzuli wykonalności także przeciwko A. P. (2) z ograniczeniem odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością ustawową.

W uzasadnieniu Sąd I instancji podkreślił, że postanowieniem z dnia 28 grudnia 2011 r. Sąd Okręgowy w Krakowie, na wniosek wierzyciela, nadał tytułowi egzekucyjnemu – prawomocnemu wyrokowi Sądu Okręgowego w Krakowie Wydział III Karny z dnia 29 czerwca 2011 sygn. akt III K 169/10 klauzulę wykonalności w zakresie punktu III niniejszego wyroku przeciwko dłużnikowi – skazanemu A. P. (1). Następnie wnioskodawca wniósł o wydanie dalszego tytułu wykonawczego na rzecz pokrzywdzonego A. M. w sprawie sygn. III K 169/10 przeciwko skazanemu-dłużnikowi A. P. (1), w celu ustanowienia hipoteki przymusowej na nieruchomościach dłużnika położonych w miejscowościach: Z. i D., opisanych w księgach wieczystych; nr (...), (...) i (...). Wniosek został przez Sąd uwzględniony i taki tytuł wykonawczy został wydany na mocy postanowienia tut. Sądu z dnia 14.06.2012 r. W oparciu o powołane tytuły wykonawcze komornik przystąpił do czynności, jednak postanowieniem z dnia 23.02.2012 r. oddalił wniosek wierzyciela o przystąpienie do opisu i oszacowania nieruchomości powołując się na okoliczność, iż dalsze czynności egzekucyjne dopuszczalne są jedynie na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko obojgu małżonkom.

W tej sytuacji pełnomocnik wnioskodawcy wystąpił osądu Okręgowego w Krakowie o nadanie na podstawie art. 787 k.p.c. klauzuli wykonalności powołanemu wyrokowi przeciwko małżonce dłużnika – A. P. (2), z ograniczeniem jej odpowiedzialności do majątku wspólnego. W uzasadnieniu wnioskodawca wykazał, iż komornik odmówił dalszych czynności egzekucyjnych wobec nieruchomości, ze względu na okoliczność, iż ich współwłaścicielem jest małżonka dłużnika A. P. (2), przy czym z akt księgi wieczystej KW (...)wynika, że dłużnik rozszerzył wspólność ustawową majątkową małżeńską poprzez dopisanie małżonki jako współwłaścicielki nieruchomości umową majątkową małżeńską z dnia 4.02.2011 r., a więc już po wydaniu wyroku przez tut. Sąd, a ponadto ignorując okoliczność, że w trakcie postępowania przygotowawczego do sprawy III K 169/10 Prokurator Rejonowy w W.wydał zakaz zbywania i obciążania nieruchomości objętej KW nr (...)w związku z koniecznością zabezpieczenia należności z tytułu grzywien i obowiązku naprawienia szkody.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji doszedł do wniosku, że wniosek pełnomocnika wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie. Błędnie wskazano w nim zarówno podstawę prawną wydania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika, jak i zakres sposobu ograniczenia odpowiedzialności małżonka. Artykuł 787 k.p.c., na który powołał się wnioskodawca, dotyczy bowiem sytuacji w której wierzyciel dokumentem urzędowym lub prywatnym jest w stanie wykazać, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika. Na gruncie niniejszej sprawy wierzyciel tego rodzaju dokumentu nie dołączył, dokument taki nie znajduje się również w aktach sprawy III K 169/10. W związku z powyższym art. 787 k.p.c., umożliwiający prowadzenie egzekucji przeciwko małżonkowi dłużnika, z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową, nie może mieć zastosowania na gruncie niniejszej sprawy.

Z wniosku pełnomocnika wierzyciela wynika natomiast, że jego intencją było takie rozszerzenie klauzuli wykonalności na małżonkę dłużnika, aby umożliwiało ono prowadzenie egzekucji z nieruchomości opisanych w księgach wieczystych nr KW (...), KW (...) i KW (...), przy czym podstawą rozszerzenia klauzuli jest okoliczność, iż dłużnik, na mocy majątkowej umowy małżeńskiej zawartej po wydaniu tytułu wykonawczego, ustanowił swoją żonę współwłaścicielem przedmiotowych nieruchomości. Okoliczności te wskazują, iż intencją wnioskodawcy było raczej zastosowanie art. 776 ¹ § 2 k.p.c. Zgodnie z poglądami doktryny na podstawie tego przepisu, gdy umowa majątkowa małżeńska, o której mowa w art. 776 ¹ § 2 k.p.c., zostanie zawarta po powstaniu egzekwowanego roszczenia, wierzyciel może prowadzić egzekucję z objętych nią składników majątku dłużnika bez uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko jego małżonkowi. Na gruncie niniejszej sprawy, a wbrew zawartemu we wniosku stwierdzeniu, umowa majątkowa małżeńska na mocy której małżonka dłużnika stała się współwłaścicielem nieruchomości (jak wynika z dołączonego odpisu z ksiąg wieczystych) została zawarta dnia 4.02.2011 r., a więc przed wydaniem tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie, który zapadł dnia 29.06.2011 r. Niezależnie od powyższego skorzystanie z instytucji przewidzianej w omawianej instytucji nie wymaga uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi. Końcowo Sąd I instancji zwrócił uwagę, że art. 776 ¹ § 2 k.p.c. wydaje się nie być skorelowany z art. 923 ¹ § 1 k.p.c., zgodnie z którym tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim stanowi wyłącznie podstawę do zajęcia nieruchomości, a do dalszych czynności egzekucyjnych niezbędny jest tytuł wykonawczy przeciwko obojgu małżonkom. Z tych to powodów wniosek o umożliwienie egzekucji przeciwko A. P. (2) z całego majątku objętego wspólnością majątkową Sąd I instancji oddalił.

Powyższe postanowienie zaskarżył pełnomocnik pokrzywdzonego zarzucając naruszenie:

- art. 787 k.p.c. przez jego błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że wierzyciel nie wykazał, iż stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika;

- art. 776 ¹ § 2 k.p.c. poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że skorzystanie z regulacji przewidzianej w tym przepisie nie wymaga uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, odnosząc się do pierwszego z powyższych zarzutów, że pokrzywdzony wykazał, iż małżonka dłużnika wiedziała o wierzytelności pokrzywdzonego, wynikającej z czynu niedozwolonego i zgodziła się na zawarcie umowy majątkowej celem uchronienia majątku dłużnika. Zarzucił nadto, że Sąd I instancji nie poczynił żadnych starań celem potwierdzenia okoliczności wskazanych we wniosku.

Uzasadniając drugi z zarzutów pełnomocnik podniósł, że trafnie zauważył Sąd I instancji, że art. 923 § 1 k.p.c. wymaga do prowadzenia egzekucji z nieruchomości tytułu wykonawczego wydanego przeciwko obojgu małżonkom. Tym samym w niniejszej sprawie skorzystanie z art. 776 ¹ § 2 k.p.c. i dalsze prowadzenie egzekucji jest możliwe tylko w sytuacji uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko małżonce dłużnika. Z tego też powodu winna być ona nadana, gdyż w przeciwnym razie wierzyciel nie ma możliwości dalszego prowadzenia egzekucji.

W związku z powyższym skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie wniosku w całości poprzez nadanie wyrokowi wydanemu przez Sąd Okręgowy w Krakowie z dnia 29.06.2011r. sygn. akt III K 169/10, w zakresie pkt III, klauzulę wykonalności także przeciwko małżonce dłużnika A. P. (2), z ograniczeniem jej odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością ustawową, względnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest niezasadne.

Odnośnie art. 787 k.p.c. zauważyć należy, że skarżący przepis ten interpretuje w sposób niewłaściwy. Z treści tego przepisu w sposób jednoznaczny wynika, iż może być on stosowany tylko wówczas, gdy wierzytelność powstała w wyniku czynności prawnych, ale już nie w przypadku, gdy zobowiązanie powstało w inny sposób, a więc np. - tak jak w niniejszej sprawie – na skutek deliktu. Bez znaczenia jest zatem, czy małżonka skazanego – zawierając umowę rozszerzającą zakres małżeńskiej wspólności majątkową – wiedziała o wierzytelności pokrzywdzonego.

Jeśli zaś chodzi o drugi z zarzutów zażalenia to zauważyć należy, że nie można nadać klauzuli wykonalności bez istnienia ku temu podstawy prawnej. Art. 776 ¹ § 2 k.p.c. podstawy takiej zaś nie zawiera. Z porównania art. 776 ¹ § 1 i 2 k.p.c. wynika, że egzekucja, o której mowa w § 2 jest prowadzona na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego wyłącznie przeciwko dłużnikowi. W ogóle nie przewiduje on możliwości wystawienia klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi. Klauzula taka jest bowiem z punktu widzenia prowadzenia przewidzianej w nim egzekucji zbędna, gdyż rozszerza on zakres odpowiedzialności współmałżonka właśnie po to, aby wierzyciel nie musiał uzyskiwać przeciwko niemu kolejnego tytułu wykonawczego. Tym samym nie można, na podstawie tego przepisu, wydać przeciwko współmałżonkowi klauzuli wykonalności, gdyż dotyczy on zupełnie innej materii. Kwestia zaś, że klauzula taka jest wymagana przez art. 923 ¹ § 1 k.p.c. do prowadzenia egzekucji z nieruchomości nie może przesądzać o tym, że sąd winien ją wydawać, gdy brak jest ku temu podstawy prawnej. Dlatego też Sąd I instancji postąpił prawidłowo odmawiając jej wydania i oddalając zaskarżonym postanowieniem wniosek pełnomocnika pokrzywdzonego.

Relacja pomiędzy art. 776 ¹ § 2 k.p.c. i art. 923 ¹ § 1 k.p.c. jest kwestią odrębną, nie mającą znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszego postępowania, skoro także ten ostatni przepis nie może stanowić samoistnej materialnoprawnej podstawy do nadania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika. Konflikt między tymi przepisami winien zostać rozstrzygnięty w postępowaniu egzekucyjnym, brak jest jednak informacji, że komornik prowadzący egzekucję wiedział, że w sprawie zachodzą podstawy do zastosowania art. 776 ¹ § 2 k.p.c. Co więcej, skarżący nie wykazał, że wierzyciel starał się w jakikolwiek sposób podważyć trafność postępowania komornika, bądź też wykorzystać inne sposoby doprowadzenia do unieważnienia lub uznania za bezskuteczną wobec niego umowy rozszerzającej wspólność majątkową małżeńską z dnia 04 lutego 2011 r.

Mając powyższe na uwadze należało zaskarżone postanowienie, jako prawidłowe, utrzymać w mocy.