Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Aleksandra Fischer

Protokolant: Julia Zagajewska

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2025 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z odwołania B. B.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowej w T.

o podleganie ubezpieczeniom

na skutek apelacji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowej w T.

od wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 maja 2023 r. sygn. akt IV U 70/23

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 875/23

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 23 maja 2023 roku Sąd Okręgowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na skutek odwołania B. B. od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowej w T. z dnia 9 grudnia 2022 roku, dotyczącej podlegania przez odwołującą ubezpieczeniu społecznemu rolników, zmienił zaskarżoną decyzję i stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników odwołującej B. B. w zakresie ubezpieczenia emerytalno – rentowego, wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego w okresie od dnia 28 czerwca 2020 roku do dnia 30 czerwca 2022 roku.

Wskazał Sąd, że decyzją z dnia 9 grudnia 2022 r., Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowej w T. stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników dla B. B. w zakresie ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego, a także ubezpieczenia emerytalno - rentowego od 24 września 2021 r. do 30 czerwca 2022 r. oraz ustanie obowiązku opłacania przez nią składek w związku z przyznaniem świadczenia rentowego na podstawie decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T..

Decyzja ta została zaskarżona odwołaniem przez B. B.. Odwołująca domagała się zmiany zaskarżonej decyzji i stwierdzenia ustania jej ubezpieczenia społecznego rolników w zakresie ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego, a także ubezpieczenia emerytalno - rentowego od 27 czerwca 2020 r. do 27 czerwca 2022 r. oraz przyznania jej zwrotu składek w wysokości rzeczywiście uiszczonej.

Sąd Okręgowy ustalił, że odwołująca B. B., urodzona w dniu (...), podlegała ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie od 12 maja 2020 r. jako rolnik
z mocy ustawy. Decyzją z dnia 16 października 2020 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 3 kwietnia 2020 r., odmówił B. B. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ komisja lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 22 września 2020 r. uznała, że nie jest ona osobą niezdolną do pracy. Wyrokiem z dnia 2 lipca 2021 r., sygn. akt IV U 898/20, Sąd Okręgowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonej rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 27 czerwca 2020 r. na okres dwóch lat. Wyrokiem z dnia 4 października 2022 r., sygn. akt III AUa 1545/21, Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację od tego orzeczenia.

Ustalając powyższe Sąd Okręgowy ocenił, że odwołanie od zaskarżonej decyzji zasługiwało na uwzględnienie. Spór w sprawie sprowadzał się do rozstrzygnięcia, czy zasadnie Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego P. Terenowej w T. stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników dla B. B. w zakresie ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego, a także ubezpieczenia emerytalno - rentowego od 24 września 2021 r. do 30 czerwca 2022 r. oraz ustanie obowiązku opłacania składek za tę osobę w związku z przyznaniem jej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Przywołał Sąd treść przepisów art. 7 i art. 16 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2022 r. poz. 933 ze zm.), wskazujących na podleganie ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu, macierzyńskiemu i emerytalno - rentowemu przez rolnika lub domownika rolnika z mocy ustawy, jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Przepisy te stanowią, kto z mocy ustawy podlega ubezpieczeniom wypadkowemu, chorobowemu, macierzyńskiemu i emerytalno - rentowemu oraz kiedy ubezpieczenie to zostaje wyłączone.

Podkreślił Sąd, że co do zasady rolnik lub domownik rolnika podlega ubezpieczeniom społecznym w KRUS, jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Zasadnicze więc znaczenie w sprawie miała kwestia pobierania przez odwołującą świadczenia rentowego z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy) w okresie od 27 czerwca 2020 r. do 30 czerwca 2022 r.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, ubezpieczeniu z mocy ustawy podlega rolnik, którego gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, o ile ten rolnik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Wskazując na powyższe stwierdził Sąd pierwszej instancji, że w przypadku odwołującej pobieranie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy wypłacanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych stanowiło przeszkodę do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, jako odpowiadające definicji z art. 6 pkt 10c w związku z art. 7 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (tj. ustalone prawo do renty z ubezpieczenia). Początkiem okresu był dzień, od którego odwołująca miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Zwrócił Sąd uwagę, że przepis art. 3a ust. 4 powołanej ustawy stanowi, że jeżeli złożony został wniosek o rentę lub emeryturę, obowiązek ubezpieczenia ustaje od dnia następującego po dniu, w którym wydana została decyzja o przyznaniu świadczenia, jednak nie wcześniej niż
od dnia, w którym ubezpieczony nabył to prawo. Celem regulacji jest umożliwienie osobom, których obowiązek ubezpieczenia ustał, a które chcą skorzystać z dobrowolnego ubezpieczenia, kontynuowania tego ubezpieczenia nieprzerwanie. Intencja ta wynika z treści art. 3a ust. 3, który dotyczy ustania ubezpieczenia z mocy ustawy, w sytuacji gdy istnieją warunki do objęcia ubezpieczeniem na wniosek. Sytuacja taka zdaniem Sądu, nie występowała w przypadku odwołującej, która nie składała wniosku o objęcie ubezpieczeniem rolniczym. Zgodnie
z art. 7 ust. 1 i art. 16 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, nie mogła ona podlegać takiemu ubezpieczeniu (nie spełniała warunków do objęcia ubezpieczeniem na wniosek), co wynika z ustaleń faktycznych. Od dnia 27 czerwca 2020 r. miała bowiem ustalone prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz nie spełniała przesłanek do kontynuowania ubezpieczenia na wniosek.

Reasumując stwierdził Sąd meriti, że od dnia 27 czerwca 2020 r. odwołująca miała ustalone prawo do renty z powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych oraz brak możliwości skorzystania z dobrowolnego ubezpieczenia, wobec czego nie było uzasadnione w niniejszej sprawie przyjęcie, że dopiero od dnia 23 września 2021 r. (według KRUS daty wydania decyzji przyznającej prawo do renty) ustało ubezpieczenie rolnicze odwołującej. Ujmując inaczej, nie było uzasadnione odstępstwo z ust. 4 od ogólnych zasad wyrażonych w ust. 1 art. 3a ustawy, zgodnie z którym ubezpieczenie ustaje od dnia następującego po dniu, w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie ubezpieczeniu. Uzasadnieniem wprowadzenia art. 3a ustawy z dnia 12 września 1996 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. Nr 124, poz. 585) było umożliwienie osobom, których obowiązek ubezpieczenia ustał, a które mogą skorzystać z dobrowolnego ubezpieczenia, kontynuowanie tego ubezpieczenia nieprzerwanie, co w niniejszej sprawie ze względu na okoliczność, że objęcie ubezpieczeniem na wniosek nie było możliwe, nie uzasadniało zastosowania art. 3a ust. 4 ustawy. W sprawie zastosowanie znalazł przepis art. 3a ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Ubezpieczenie odwołującej ustało w dniu 28 czerwca 2020 r., tj. od dnia następującego po dniu, w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie ubezpieczeniu. Od dnia 27 czerwca 2020 r. na okres dwóch lat ustalono bowiem odwołującej prawo do renty z powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 czerwca 2010 r., I UK 39/10 (LEX nr 619657), które to stanowisko Sąd Okręgowy zaakceptował. Wobec tego, że odwołanie od zaskarżonej decyzji uznać należało za uzasadnione, w oparciu o powołane przepisy prawa materialnego oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd pierwszej instancji zmienił zaskarżoną decyzję i stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników odwołującej B. B. w zakresie ubezpieczenia emerytalno - rentowego, wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego w okresie od 28 czerwca 2020 r. do 30 czerwca 2022 r.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł organ rentowy, zarzucając : naruszenie prawa materialnego - art. 3a ust.4 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników ( Dz. U. z 2022 r. poz. 933 ze zm. ) poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, polegające na nietrafnym przyjęciu, że odwołująca w okresie od 27 czerwca 2020 r. do 23 września 2021 r. spełniła warunki wymagane przepisami ustawy do wyłączenia z ubezpieczenia społecznego rolników. Wskazując na powyższe zarzuty, apelujący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku w części i wyłączenie Pani B. B. z ubezpieczenia społecznego rolników od dnia następującego po dniu, w którym została wydana pierwsza decyzja ZUS o przyznaniu świadczenia - tj. od 24.09.2021 r.

W uzasadnieniu apelacji organ rentowy podniósł, że B. B. zgłaszając się do ubezpieczenia w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego nie podlegała innemu ubezpieczeniu i jako posiadaczka gospodarstwa rolnego powyżej 1 ha przeliczeniowego została objęta ubezpieczeniem społecznym rolników z mocy ustawy od zakończenia zatrudnienia tj. od 12 maja 2020 r. Decyzja obejmująca odwołującą ubezpieczeniem społecznym rolników została wydana w dniu 20.03.2021 r. Na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników ( Dz.U. z 2022 r. poz. 933 ze zm.), ubezpieczeniu społecznemu rolników podlega rolnik, małżonek rolnika i domownik, jeżeli nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, W myśl art. 6 pkt 10c powołanej ustawy, za ustalone prawo do emerytury lub renty rozumie się ustalone prawo do emerytury lub renty z ubezpieczenia albo ustalone prawo do emerytury lub renty na podstawie przepisów emerytalnych lub innych przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym, albo ustalone prawo do emerytury pomostowej na podstawie przepisów o emeryturach pomostowych lub do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych na podstawie przepisów o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, a także ustalone prawo do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, przyznanego na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, oraz świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej. Zgodnie z postanowieniami art. 3a ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, ubezpieczenie to ustaje od dnia następującego po dniu, w którym wydana została decyzja o przyznaniu świadczenia, jednak nie wcześniej niż od dnia, w którym ubezpieczony nabył to prawo.

W związku z powyższym organ rentowy do dnia wydania decyzji o przyznaniu prawa do świadczenia emerytalno-rentowego nie ma podstaw prawnych do wyłączenia z ubezpieczenia społecznego rolników, osoby ubiegającej się o to świadczenie, a tym samym odstąpienia od poboru składek na to ubezpieczenie.

Wskazał apelujący, że pierwsza decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalająca prawo odwołującej do renty została wydana dnia 23 września 2021 r. Druga decyzja została wydana po wyroku SA, który oddalił apelację ZUS. Decyzją z dnia 9 listopada 2022 r. KRUS wyłączył odwołującą z ubezpieczenia społecznego rolników od dnia następującego po dniu wydania pierwszej decyzji, czyli od 24 września 2021 r. i od tej daty ustał też obowiązek opłacania składek na to ubezpieczenie. Organ rentowy podkreślił również, że uregulowania zawarte w art. 3 a ust.4 ww. ustawy mają na celu zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej osobom w okresie, w którym w związku ze złożonym wnioskiem o emeryturę lub rentę oczekują na ustalenie im prawa do tych świadczeń. Przy braku takiego uregulowania B. B. nie podlegałaby żadnemu ubezpieczeniu z mocy ustawy do doręczenia decyzji stwierdzającej ustanie ubezpieczenia. Odmienny sposób rozstrzygnięcia kwestii ustania ubezpieczenia społecznego rolników niż wynikający z art. 3a ust.4 ustawy, byłby możliwy dopiero w przypadku wprowadzenia odpowiednich zmian w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników. Jednak odmienne uregulowanie tej kwestii mogłoby narazić na szkodę niektórych ubezpieczonych, którzy pozostawaliby w spornym okresie bez ochrony ubezpieczeniowej. Odwołująca skorzystała z tego ubezpieczenia składając wniosek o zasiłek chorobowy na okres od 21.02.2022 r. do 28.02.2022 r. oraz 01.03.2022 r. do 25.03.2022 r. i ten zasiłek chorobowy został Pani B. B. przyznany.

W związku z powyższym, zdaniem składającego apelację wyrok Sądu Okręgowego narusza wskazane na wstępie przepisy i powinien zostać zmieniony zgodnie z wnioskiem apelacji.

Sąd Apelacyjny rozważył co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu a podniesiony przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego zarzut naruszenie prawa materialnego tj. art. 3a ust.4 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników ( Dz. U. z 2022 r. poz. 933 ze zm. ) poprzez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie okazał się chybiony.

Ponowna analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a także zarzutów podniesionych w apelacji prowadzi do wniosku, że zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego jest prawidłowy. Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne ustalenia sądu pierwszej instancji co do opisanego stanu faktycznego, jak również podziela ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Sąd Okręgowy dokonał też trafnej interpretacji przepisów mających zastosowanie w niniejszej sprawie.

Przechodząc do oceny merytorycznej omawianego stanu faktycznego należy przypomnieć, iż zastosowanie znajdą tu przepisy ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 z późn. zm.). Zakres podmiotowy ubezpieczenia społecznego rolników określa art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz art. 16 ustawy. Ubezpieczeniu temu podlega z mocy ustawy m.in. rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny oraz domownik rolnika - jeżeli ten rolnik lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Wyłączenie od przedmiotowego ubezpieczenia społecznego rolników następuje zatem w sytuacji, jeśli ubezpieczony podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub ma ustalone prawo do emerytury lub renty, lub ma ustalone prawo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych (art. 7 ust. 1 i art. 16 ust. 3 ustawy).

W omawianym stanie faktycznym, decyzją z dnia 16 października 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 3 kwietnia 2020 r., odmówił B. B. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Wyrokiem z dnia 2 lipca 2021 r. (sygn. akt IV U 898/20) Sąd Okręgowy w Tarnowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i przyznał ubezpieczonej rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 27 czerwca 2020 r. na okres dwóch lat. Wyrokiem z dnia 4 października 2022 r. (sygn. akt III AUa 1545/21) Sąd Apelacyjny w Krakowie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację od tego orzeczenia. W wykonaniu powyższych wyroków kolejną decyzją ZUS z dnia 23 września 2021r. organ rentowy przyznał odwołującej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 27 czerwca 2020r. Zaskarżoną decyzją Prezesa KRUS z dnia 9 listopada 2022r. B. B. została wyłączona z ubezpieczenia społecznego rolników od dnia 24 września 2021r. a więc od dnia następującego po dniu wydania decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalającej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy i od tej daty zdaniem KRUS ustał też jej obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników.

KRUS domagając się oddalenia odwołania od przedmiotowej decyzji powoływał się na treść art. 3a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników podnosząc, iż o dacie ustania ubezpieczenia nie decyduje data, od której ustalono prawo do renty, lecz data wydania decyzji przyznającej to świadczenie. Zgodnie z treścią powołanego przepisu ubezpieczenie społeczne rolników ustaje od dnia następującego po dniu, w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie ubezpieczeniu, z zastrzeżeniem ust. 3.

Ubezpieczenie na wniosek ustaje także:

1) od dnia wskazanego w oświadczeniu ubezpieczonego, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym to oświadczenie zostało złożone Kasie, albo

2) od pierwszego dnia okresu ubezpieczenia, za który składka nie została opłacona (ust. 2 art. 3a).

Jeżeli wraz z ustaniem okoliczności uzasadniających podleganie ubezpieczeniu z mocy ustawy następują okoliczności uzasadniające objęcie ubezpieczeniem na wniosek, ubezpieczenie istniejące z mocy ustawy ustaje od dnia następującego po dniu, w którym ubezpieczonemu doręczono decyzję stwierdzającą ustanie ubezpieczenia z mocy ustawy (ust. 3). Zgodnie natomiast z brzmieniem ust 4 art. 3a w/w ustawy, jeżeli złożony został wniosek o rentę lub emeryturę, obowiązek ubezpieczenia ustaje od dnia następującego po dniu, w którym wydana została decyzja o przyznaniu świadczenia, jednak nie wcześniej niż od dnia, w którym ubezpieczony nabył to prawo.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, KRUS w zaskarżonej decyzji niezasadnie zastosował art. 3a ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników i na tej podstawie uznał, że obowiązek ubezpieczenia rolniczego B. B. i opłacania przez nią z tego tytułu należnych składek, ustał od dnia następującego po dniu wydania decyzji ZUS z dnia 23 września 2021r. Podkreślenia wymaga, że już od dnia 27 czerwca 2020r. odwołująca podlegała ubezpieczeniom społecznym w związku z uzyskanym prawem do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy z powszechnego systemu ubezpieczenia. Zgodnie zaś z utrwalonym orzecznictwem, podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników posiada właściwości subsydiarne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2006 r., III UK 46/06, OSNP 2007 nr 15-16, poz. 233). Zostały one zadekretowane w art. 7 ust. 1 i art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 2336 z późn. zm.). Z przepisów tych wynika, że wypadkowemu, chorobowemu, macierzyńskiemu, emerytalnemu i rentowemu ubezpieczeniu społecznemu rolników nie podlegają osoby podlegające innemu ubezpieczeniu społecznemu. Oznacza to, że osoba posiadająca inny niż rolniczy tytuł ubezpieczenia, z ustawowej definicji nie spełnia warunków do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniem rolniczym i nie podlega temu ubezpieczeniu, mimo formalnego objęcia decyzją organu rentowego. Przepisy ww. ustawy (art. 7 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1) nie stwarzają możliwości wyboru ubezpieczenia. Wręcz przeciwnie, pozwalają na objęcie ubezpieczeniem rolniczym tylko wtedy, gdy nie istnieje inny tytuł ubezpieczenia. Reguła ta skutkuje automatyzmem, polegającym na wykluczeniu z mocy prawa z ubezpieczenia rolniczego w razie objęcia "innym ubezpieczeniem społecznym".

Art. 3a ust 4 w/w ustawy wskazuje, że jeżeli złożony został wniosek o rentę lub emeryturę, obowiązek ubezpieczenia ustaje od dnia następującego po dniu, w którym wydana została decyzja o przyznaniu świadczenia, jednak nie wcześniej niż od dnia, w którym ubezpieczony nabył to prawo. Jednakże powyższy przepis winien być interpretowany łącznie z art. 3a ust. 1 ustawy, w myśl którego ubezpieczenie ustaje od dnia następującego po dniu, w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie ubezpieczeniu, z zastrzeżeniem ust. 3. Art. 3a ust. 1 ustawy określa ogólną zasadę, dotyczącą ustania ubezpieczenia społecznego rolników. Natomiast wyjątek wymieniony w art. 3a ust. 4 ustawy dotyczy nabycia prawa do renty rolniczej, nie zaś prawa do renty w systemie powszechnym ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 10 października 2012r. III AUa 499/12 )

W niniejszej sprawie odwołująca B. B. nabyła prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w systemie powszechnym od dnia 27 czerwca 2020 r., zatem nie sposób uznać w świetle przedstawionej wykładni, że podlegała ona ubezpieczeniu społecznemu rolników aż do dnia 23 września 2021 r. W tym zakresie należało uznać za słuszne stanowisko Sądu Okręgowego, iż w związku z uzyskaniem prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 27 czerwca 2020 r. nie podlegała odwołująca ubezpieczeniu społecznemu rolników od dnia następującego po dniu w którym ustały okoliczności uzasadniające podleganie tym ubezpieczeniom ( art. 3a ust.1 ). Takie stanowisko jest uzasadnione w świetle ogólnej reguły podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w sytuacji niepodlegania ubezpieczeniom społecznym z innych tytułów, przez które rozumie się nie tylko ubezpieczenie społeczne, lecz także zaopatrzenie emerytalne określone w odrębnych przepisach. Podsumowując powyższe rozważania, w przypadku odwołującej B. B., zastosowanie znajduje przepis ogólny art. 3a ust. 1 ustawy, bowiem art. 3a ust. 4 ustawy przewiduje wyjątek dotyczący nabycia prawa do renty na gruncie przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, nie zaś na gruncie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Celem art. 3a ust. 4 ustawy jest umożliwienie osobom, których obowiązek ubezpieczenia rolniczego ustał, a które chcą skorzystać z dobrowolnego ubezpieczenia, kontynuowania tego ubezpieczenia nieprzerwanie (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych z dnia 2 czerwca 2010 r., I UK 39/2010, LexPolonica nr 2577756) i odnosi się wyłącznie do świadczeń nabywanych w systemie rolniczym.

W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

Aleksandra Fischer