Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Krakowie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 lutego 2013 r. w Krakowie

sprawy z wniosku S. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w K.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawcy S. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie Wydziału VII Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 6 czerwca 2012 r. sygn. akt VII U 298/12

I. z m i e n i a zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego
i przyznaje S. K. emeryturę od dnia 8 grudnia 2011 r.,

II. stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji,

III. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K. na rzecz

S. K. kwotę (...) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt. III AUa 1164/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 6 czerwca 2012 r. Sąd Okręgowy w Krakowie oddalił odwołanie S. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K. z dnia 24 stycznia 2012 r., którą odmówiono mu prawa do emerytury.

Sąd Okręgowy ustalił, że S. K., urodzony (...), w dniu 6 grudnia 2011 r. złożył wniosek o emeryturę. Na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił łącznie ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych (29 lat, 5 miesięcy i 16 dni). S. K. nie pozostaje w zatrudnieniu oraz przystąpił do OFE. W okresie od dnia 3 listopada 1973 r. do dnia 9 maja 1989 r. zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Zakładach (...) w K. na stanowiskach obsługi linii do produkcji rezystorów, gdzie wykonywał prace montera podzespołów, ustawiacza: lakiernika, kodowacza, zgrzewacza. Pracę tę wykonywał na różnych połączonych ze sobą stanowiskach w ramach jednego cyklu produkcyjnego, to jest zgrzewał rezystory, lakierował je, a następnie kodował - malował odpowiednie paski.

Sąd pierwszej instancji uznał, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie w świetle treści art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205 poz.1585 ze zm.) i art. 32 § 4 ustawy w zw. z § 4 ust. 1 i § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Wnioskodawca w okresie od dnia 3 listopada 1973 r. do dnia 9 maja 1989 r., będąc zatrudniony w (...) Zakładach (...) w K. na stanowiskach montera podzespołów, ustawiacza: lakiernika, kodowacza, zgrzewacza, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wymienione w wykazie A, Dziale XIV pkt 17 i 12 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, to jest. „lakierowanie ręczne lub natryskowe - niezhermetyzowane” i „prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowowodorowym”, w których zakresie mieszczą się prace „zgrzewacza” zgodnie z zarządzeniem nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dziennik Urzędowy Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 29 czerwca 1985 r. nr 1-3). Jednakże odwołujący nie wykazał, iż w związku z przynależnością do otwartego funduszu emerytalnego złożył oświadczenie o przekazaniu środków zgromadzonych na rachunku w funduszu na dochody budżetu państwa. Z tego względu nie spełnia on wszystkich przesłanek wymaganych do przyznania emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł wnioskodawca, zaskarżając go w całości. Wyrokowi temu zarzucił naruszenie przepisów prawa procesowego, to jest art. 328 § 2 k.p.c. wynikające z nienależytego wyjaśnienia podstawy faktycznej i prawnej rozstrzygnięcia poprzez niewskazanie przyczyn, dla których Sąd pierwszej instancji uznał, iż ubezpieczony nie wykazał, iż w związku z przynależnością do otwartego funduszu emerytalnego złożył oświadczenie o przekazaniu środków zgromadzonych na rachunku w funduszu na dochody budżetu państwa i art. 233 § 1 k.p.c. wynikające z dowolnego przyjęcia, iż ubezpieczony nie wykazał, że złożył oświadczenie o przekazaniu środków zgromadzonych na rachunku w funduszu na dochody budżetu państwa. Wskazując na powyższe, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i poprzez przyznanie mu prawa do emerytury, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji.

W ocenie skarżącego niezrozumiale i sprzeczne ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym jest stanowisko Sądu pierwszej instancji uznające, że ubezpieczony nie wykazał, iż w związku z przynależnością do otwartego funduszu emerytalnego złożył oświadczenie o przekazaniu środków zgromadzonych na rachunku w funduszu na dochody budżetu państwa. Pozostaje to w sprzeczności z treścią uzasadnienia decyzji organu rentowego z dnia 24 stycznia 2012 r., w której wprost jest powiedziane, iż ubezpieczony do wniosku o emeryturę dołączył m.in. wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem organu rentowego, na dochody budżetu Państwa. Okoliczność ta nie była kwestionowana przez organ rentowy i nie stanowiła podstawy do odmowy przyznania prawa do emerytury. Równocześnie Sąd w żaden sposób nie uzasadnia, dlaczego w jego ocenie okoliczność ta nie została wykazana i dlaczego treść decyzji organu rentowego nie jest wystarczająca dla przyjęcia, iż przesłanka ta została spełniona.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się uzasadniona.

W niniejszej sprawie rozstrzygnięcia wymagało, czy wnioskodawca spełnia przesłanki nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227 z późn. zm.). Zaskarżoną decyzją organ rentowy zakwestionował spełnienie jednej z tych przesłanek, to jest legitymowanie się piętnastoletnim okresem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy, przy czym sporne pozostawało, czy wnioskodawca, będąc zatrudniony w okresie od dnia 3 listopada 1973 r. do dnia 9 maja 1989 r. w (...) Zakładach (...) w K. na stanowiskach obsługi linii do produkcji rezystorów jako monter podzespołów, ustawiacz: lakiernik, kodowacz, zgrzewacz, wykonywał prace w szczególnych warunkach. Sąd Okręgowy uznał z kolei, że warunek zatrudnienia w szczególnych warunkach przez wymagany piętnastoletni okres został spełniony, natomiast uznał, że nie ziściła się inna przesłanka przyznania wnioskodawcy emerytury, gdyż nie złożył on wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przesądzenie, czy w niniejszej sprawie zachodzą warunki do przyznania wnioskodawcy emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wymaga zatem rozważenia zarówno kwestii spełnienia wymogu piętnastoletniego okresu pracy w szczególnych warunkach, jak i ustalenia, czy wnioskodawca rzeczywiście złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do kwestii legitymowania się przez wnioskodawcę piętnastoletnim okresem pracy w warunkach szczególnych, należy podzielić ustalenia faktyczne i ocenę prawną Sądu Okręgowego w tym zakresie. Szczegółowe wymogi uznania wykonywanej przez ubezpieczonego pracy za pracę w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej zostały uregulowane w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Rozporządzenie to zawiera wykazy rodzajów prac i stanowisk, których wykonywanie uprawnia do emerytury w niższym niż powszechny wiek emerytalny oraz określa pozostałe warunki do nabycia tego prawa. W świetle stanu faktycznego, ustalonego na podstawie świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych oraz zeznań przesłuchanych świadków i wnioskodawcy, S. K. w okresie od dnia 3 listopada 1973 r. do dnia 9 maja 1989 r. był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Zakładach (...) w K., gdzie na stanowiskach montera podzespołów, ustawiacza: lakiernika, kodowacza, zgrzewacza pracował w ramach jednego cyklu produkcyjnego, zgrzewając rezystory, lakierując je, a następnie kodując (przez malowanie odpowiednich pasków). Sąd Okręgowy trafnie zakwalifikował te prace do wymienionych w wykazie A, dziale XIV pkt 17 i 12 powołanego rozporządzenia jako lakierowanie ręczne lub natryskowe - niezhermetyzowane i prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowowodorowym. Skoro zatem stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wnioskodawca wykonywał naprzemiennie wyłącznie określone wyżej prace, będące pracami w warunkach szczególnych, tym samym cały sporny okres pracy od 3 listopada 1973r. do 9 maja 1989r. powinien zostać uwzględniony do okresu pracy w szczególnych warunkach.

Natomiast w odniesieniu do spełnienia drugiej przesłanki prawa do emerytury Sąd Okręgowy błędnie uznał, że wnioskodawca nie złożył wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa. Ustalenie to zostało oparte na braku wykazania przez wnioskodawcę w toku postępowania faktu złożenia przedmiotowego wniosku przy jednoczesnym stwierdzeniu, że wniosek ten nie znajduje się w aktach rentowych. Z takim stwierdzeniem nie sposób się zgodzić, gdyż niewątpliwie przedmiotowy wniosek znajduje się w aktach rentowych, czego nie kwestionował zresztą sam organ rentowy. Stanowi on część wniosku o emeryturę, znajdującego się na karcie 3 - 4 tomu III akt rentowych dotyczących wnioskodawcy i umieszczony został w części II formularza w punkcie 3. Zaznaczając okienko „tak” w punkcie 3 w odpowiednim miejscu części II formularza, o treści „wnoszę o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa” i następnie opatrując wniosek swoim podpisem, skarżący spełnił również drugą przesłankę warunkującą nabycie prawa do emerytury.

W tym stanie rzeczy, uznać należy, że wnioskodawca spełnia wszystkie przesłanki nabycia prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku.

Jednocześnie na zasadzie art. 118 ust. 1a zd. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd Apelacyjny stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, gdyż złożone przez wnioskodawcę w postępowaniu administracyjnym dowody nie były wystarczające do stwierdzenia, że praca wykonywana przez niego w spornym okresie stanowiła pracę w warunkach szczególnych. Sama nazwa zajmowanych stanowisk nie pozwalała na ich kwalifikację pod pozycje rozporządzenia Rady Ministrów, wskazane w wydanym świadectwie pracy. Dopiero postępowanie dowodowe przeprowadzone przed Sądem pierwszej instancji, na podstawie którego możliwe było ustalenie, jakie konkretnie czynności wnioskodawca wykonywał na zajmowanych wówczas stanowiskach, dało podstawę do uznania, iż w spornym okresie wykonywał on pracę w szczególnych warunkach. Ponadto, nie można obciążać organu rentowego odpowiedzialnością za nieustalenie wszystkich okoliczności niezbędnych do przyznania świadczenia z ubezpieczeń społecznych w sytuacji, kiedy Sąd Okręgowy także wszystkich tych okoliczności prawidłowo nie ustalił.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zasądzając od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kwotę(...)zł, na którą złożyła się opłata od apelacji w wysokości (...) zł oraz koszty zastępstwa procesowego za obie instancje w wysokości (...) zł.